Гуманитар ташкилотлар дунёда кассетали бомбалардан жабрланганлар сони ортиб бораётганини қайд этмоқда. 2022 йилда ушбу тақиқланган қуроллардан 1172 киши яраланган ёки ҳалок бўлган, бу 2010 йилда йиллик ҳисоботлар чоп этилиши бошлангандан бери энг юқори кўрсаткич, деб маълум қилди Пиёдаларга қарши миналар ва кассетали ўқ-дориларни тақиқлаш бўйича халқаро кампания (ICBL-CMC) Женевадаги тадбирда.
2022 йилдаги юқори кўрсаткич, асосан, Украинада кассетали ўқ-дорилардан фойдаланиш билан боғлиқ, дейилади ҳисоботда. Бундан ташқари, ўтган йили Озарбайжон, Ироқ, Яман, Лаос, Ливан, Мянма ва Сурияда бундай снарядлардан жароҳат олиш ёки ўлим ҳолатлари қайд этилган. Ташкилотнинг таъкидлашича, барча ҳолатларнинг 95 фоизи тинч аҳолига тўғри келади.
Кассетали ўқ-дорилардан қурбон бўлганларнинг аксарияти Украинада рўйхатга олинган бўлиб, у ерда бундай қуроллардан 890 киши жароҳатланган. Бу, биринчи навбатда, тақиқланган снарядлар кенг қўлланаётганидан далолат беради, дея ишонч билдирган ICBL-CMC экспертлари. Кассетали ўқ-дорилар Россияга қарши ҳарбий амалиётларда Украина Қуролли кучлари томонидан ҳам қўлланган. АҚШ маъмуриятининг Киевга бундай бомбаларни етказиб бериш тўғрисидаги қарори “хавфли прецедент” бўлиб, кассетали ўқ-дорилар тўғрисидаги конвенция нинг барча иштирокчилари томонидан қораланиши керак, деб ҳисоблайди ICBL-CMC.
“Бундай варварча қуроллардан фойдаланишни тизимли равишда қоралаш керак”
Ташкилот жаҳон ҳамжамиятини “бу варварча қуроллардан фойдаланишни тизимли равишда қоралаб, уларни ишлатишда айбдорларни жавобгарликка тортишга” чақирди.
“Кассетали ўқ-дорилар тақиқланганидан 15 йил ўтгач, тинч аҳолининг бундай қуроллардан ҳалок бўлиши виждонсизлик”, — деди ушбу ҳисоботни тузган халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти Human Rights Watch вакили Мери Уэрхем.
Ҳуқуқ ҳимоячилари огоҳлантиришича, бу ўқ-дорилар фуқаролик ва ҳарбий нишонларни ажратиб ўтирмайди ва ҳатто ҳарбий можаро тугаганидан кейин ҳам кўп вақт ўтиб, ўлимларга сабаб бўлиши мумкин.
Кассетали снарядлар портлаганда ўзидан кўп сонли ўқ-дориларни сочади. Кассетали бомбалардан омон қолганлар кўпинча оёқ-қўлларидан айрилади ёки ҳаётий органларида оғир, баъзан бир нечта жароҳатлар қолади. Ташкилотга кўра, 2022 йилда жанговар ҳаракатлар тугаганидан кейин қолган кассетали снарядлардан 185 киши яраланган ёки ҳалок бўлган.
Бундай қуроллардан фойдаланиш, топшириш ва сақлашни тақиқловчи кассетали ўқ-дорилар тўғрисидаги конвенция 2010 йил август ойида кучга кирган. Бугунги кунга қадар уни 124 давлат имзолаган ва 112 давлат ратификация қилган. Конвенция га аъзо давлатларнинг навбатдаги конференцияси 11—14 сентябрь кунлари Женевада бўлиб ўтади. АҚШ ва Украина конвенция иштирокчилари эмас. Handicap International дунёнинг 30 дан ортиқ мамлакатида фаолият юритади, унинг жамоалари жабрланганлар ва уларнинг оилаларини қўллаб-қувватлайди.
Изоҳ (0)