Gumanitar tashkilotlar dunyoda kassetali bombalardan jabrlanganlar soni ortib borayotganini qayd etmoqda. 2022-yilda ushbu taqiqlangan qurollardan 1172 kishi yaralangan yoki halok bo‘lgan, bu 2010-yilda yillik hisobotlar chop etilishi boshlangandan beri eng yuqori ko‘rsatkich, deb ma’lum qildi Piyodalarga qarshi minalar va kassetali o‘q-dorilarni taqiqlash bo‘yicha xalqaro kampaniya (ICBL-CMC) Jenevadagi tadbirda.
2022-yildagi yuqori ko‘rsatkich, asosan, Ukrainada kassetali o‘q-dorilardan foydalanish bilan bog‘liq, deyiladi hisobotda. Bundan tashqari, o‘tgan yili Ozarbayjon, Iroq, Yaman, Laos, Livan, Myanma va Suriyada bunday snaryadlardan jarohat olish yoki o‘lim holatlari qayd etilgan. Tashkilotning ta’kidlashicha, barcha holatlarning 95 foizi tinch aholiga to‘g‘ri keladi.
Kassetali o‘q-dorilardan qurbon bo‘lganlarning aksariyati Ukrainada ro‘yxatga olingan bo‘lib, u yerda bunday qurollardan 890 kishi jarohatlangan. Bu, birinchi navbatda, taqiqlangan snaryadlar keng qo‘llanayotganidan dalolat beradi, deya ishonch bildirgan ICBL-CMC ekspertlari. Kassetali o‘q-dorilar Rossiyaga qarshi harbiy amaliyotlarda Ukraina Qurolli kuchlari tomonidan ham qo‘llangan. AQSH ma’muriyatining Kiyevga bunday bombalarni yetkazib berish to‘g‘risidagi qarori “xavfli pretsedent” bo‘lib, kassetali o‘q-dorilar to‘g‘risidagi konvensiyaning barcha ishtirokchilari tomonidan qoralanishi kerak, deb hisoblaydi ICBL-CMC.
“Bunday varvarcha qurollardan foydalanishni tizimli ravishda qoralash kerak”
Tashkilot jahon hamjamiyatini “bu varvarcha qurollardan foydalanishni tizimli ravishda qoralab, ularni ishlatishda aybdorlarni javobgarlikka tortishga” chaqirdi.
“Kassetali o‘q-dorilar taqiqlanganidan 15 yil o‘tgach, tinch aholining bunday qurollardan halok bo‘lishi vijdonsizlik”, — dedi ushbu hisobotni tuzgan xalqaro inson huquqlari tashkiloti Human Rights Watch vakili Meri Uerxem.
Huquq himoyachilari ogohlantirishicha, bu o‘q-dorilar fuqarolik va harbiy nishonlarni ajratib o‘tirmaydi va hatto harbiy mojaro tugaganidan keyin ham ko‘p vaqt o‘tib, o‘limlarga sabab bo‘lishi mumkin.
Kassetali snaryadlar portlaganda o‘zidan ko‘p sonli o‘q-dorilarni sochadi. Kassetali bombalardan omon qolganlar ko‘pincha oyoq-qo‘llaridan ayriladi yoki hayotiy organlarida og‘ir, ba’zan bir nechta jarohatlar qoladi. Tashkilotga ko‘ra, 2022-yilda jangovar harakatlar tugaganidan keyin qolgan kassetali snaryadlardan 185 kishi yaralangan yoki halok bo‘lgan.
Bunday qurollardan foydalanish, topshirish va saqlashni taqiqlovchi kassetali o‘q-dorilar to‘g‘risidagi konvensiya 2010-yil avgust oyida kuchga kirgan. Bugungi kunga qadar uni 124 davlat imzolagan va 112 davlat ratifikatsiya qilgan. Konvensiyaga a’zo davlatlarning navbatdagi konferensiyasi 11—14-sentabr kunlari Jenevada bo‘lib o‘tadi. AQSH va Ukraina konvensiya ishtirokchilari emas. Handicap International dunyoning 30 dan ortiq mamlakatida faoliyat yuritadi, uning jamoalari jabrlanganlar va ularning oilalarini qo‘llab-quvvatlaydi.
Izoh (0)