Ижтимоий тармоқларда айрим жамоатчилик фаоллари Президент мактабларига кириш имтиҳонлари адолатсиз ўтказилаётгани ҳақида турли танқидий мулоҳазалар билдирди. Масалан, имтиҳонда биринчи ва иккинчи сменаларда бир хил тест топшириқлари ишлатилгани, 4-синф ўқувчисига 8-синф дарслигидан саволлар берилгани, Cambridge University Press & Аssessment ташкилоти бу йилги имтиҳонда Ўзбекистон билан ҳамкорлик қилмаётгани ва бошқалар. Ихтисослаштирилган таълим муассасалари агентлиги раҳбарияти ОАВ вакиллари билан мулоқот ўтказиб, ушбу масаладаги саволларга жавоб берди.
Фото: “Дарё” / Исломбек Умаралиев
Cambridge Аssessment билан шартнома тузилганми?
Ихтисослаштирилган таълим муассасалари агентлиги директори Алишер Уббиевнинг айтишича, ҳукумат низомида имтиҳонлар Cambridge Аssessment билан ҳамкорликда ўтказилиши белгиланган.
“Имтиҳоннинг биринчи босқичида Билимни баҳолаш агентлиги саволлар китоби ва жавоблар варақасини чоп этиш, ва уларни давлат фелдегерлик хизмати орқали махфийлиги ва даҳлсизлиги таъминлаган ҳолда ҳудудлардаги масъул ишчи гуруҳларга етказиш топшириғи берилган. Кириш имтиҳонлари якунлангач, жавоблар саволлар китоби ва жавоблар варақалари муҳрланган ҳолатда қабул қилиб олиш, тест синовлари натижаларини электрон шаклда Cambridge Аssessment’га жўнатиш вазифалари юклатилган. Имтиҳонларнинг иккинчи босқичида Cambridge Аssessment вакиллари Ўзбекистонга келиб, жараёнда иштирок этишади”, — деди агентлик раҳбари.
Мулоқотда Cambridge University Press & Аssessment ташкилоти бош маслаҳатчиси Стив Кинг видеоалоқа орқали қатнашди. У Cambridge Аssessment атрофидаги гап-сўзлар сабабини тушунтирди.
.jpg)
“Бизнинг ташкилотда кўплаб йўналишлар мавжуд. Ўтган куни ўзбекистонлик истеъмолчилар тарафидан бизнинг ташкилотга мурожаат бўлган. Лекин сўровга шу иш билан шуғулланаётган эмас, балки бошқа бўлимдаги ходимлар нотўғри маълумот берган. Яъни Манилладаги мижозлар билан ишлайдиган жамоа вакилларидан бири Cambridge ташкилотининг Ўзбекистон билан ишламаслигини айтиб, нотўғри жавоб қайтарган. Тестларни ўтказиш бўйича ҳар йили жамоа таркиби ўзгариб боради. Шуниси аниқки, Cambridge 2019 йилдан бери Ўзбекистон билан тестларни ўтказиш бўйича ҳамкорликда ишлаб келмоқда. Биз 2023 йил учун ҳам ушбу мамлакат билан ҳамкорлик қиляпмиз”, — деди у.
Тест саволлари тарқалиб кетгани ростми?
Алишер Уббиев тест саволлари тўғридан тўғри тарқалмагани, айрим болалар имтиҳондан чиқиб, ёдида қолган саволларни бошқаларга айтиб берилиши ва шу тариқа баъзи саволлар тарқалишини таъкидлади.
“Шубҳалар ўринсиз. Ҳозирда президент мактабларига кириш учун тайёрлов курслари кўпайиб кетган. У ерда ўқиган бола тестга кириб-чиққач, ўзига тушган саволлар ҳақида ота-онаси ёки репетиторга гапириб беради. Бундай ҳолат ҳар йили бўлади. Интернетда тарқалаётган айрим тест саволлари бола имтиҳондан чиқиб, эсига келиб айтганидан ёзиб олинган. Агар Telegram’даги президент мактабларига тайёрлов каналига эътибор берилса, барча тарқатилган саволлар соат 12:50 дан бошлаб, 18 гача давом этади. Ваҳоланки, биринчи смена имтиҳонлари соат 08:00 дан 09:00 гача ўтказилган. Ундан кейин барча ҳужжатлар расмийлаштирилган”, — деди у.
Агентлик раҳбарининг сўзларига кўра, ҳозирда хусусий ўқув курслари болалардан кўп пул олиб, уларни имтиҳонга тайёрлайди.
“Масалан, президент мактабига 24 нафар бола қабул қиладиган бўлсак, улар 200–300 болани тайёрлайди. Шунинг учун ҳам боласи имтиҳондан ўта олмаса ота-оналар эътироз билдиради. Бу табиий ҳол. Бизнинг имтиҳонларга шубҳа туғдириш ўша курсларнинг қизиқиши деб ҳисобланади. Чунки ҳамма айбни бошқаларга тўнкамоқчи бўлишади. Улар ота-оналарга: ‘сизнинг болангиз билимли эди’, дейди”, — деди Уббиев.
Биринчи сменадаги саволлар иккинчи сменада ҳам такрорланганми?
Алишер Уббиевнинг айтишича, бир сменадаги тест топшириғи тўлиғича бошқа сменаларга берилмаган.
“Биринчи сменада тушган саволларнинг 2-3 таси бошқа вариантларда тушган ўринлар бор. Бу ҳар йили бўладиган ҳолат”, — деди у.
4-синф ўқувчисига 8-синф дарслигидан тест берилгани ростми?
Ихтисослаштирилган таълим муассасалари агентлиги ҳузуридаги марказ директорининг ўринбосари Ирода Соипова ушбу саволга жавоб бераркан, шубҳалар ва эътирозлар ўринсизлигини айтди.
“Аслида бу тестларни кўришга ҳеч кимнинг ҳақи йўқ. Лекин турли гап-сўзлар тарқалгани учун битта тестларнинг вариантини олиб таҳлил қилмоқчимиз. Кўриш мумкинки, бирорта тестда 8-синф дарслигига оид савол йўқ. Масалан, биринчи саволда, уч хонали сонларни айириш масаласи сўралган. Бу 4-синф китобида бор. Яна бир савол доиранинг радиуслари тўғрисида. Бунда диагоналлар орасидаги фарқни топинг деяпти. Бу 3-синф стандарти. Касрлар бўйича масала ҳам 3-синфда ўқитилади. Юза ҳақидаги савол борми, периметр тўғрисидагисими, барчаси 3-синфда ўтилган масалалар. Мазкур саволлар 2017 йилдаги дарсликдан олинган”, — деди у.
Агентлик раҳбарияти мулоқот давомида ОАВ вакилларига тестлар ва Cambridge Аssessment билан тузилган шартномани кўрсатди. Тестларда чиндан ҳам фақатгина 2 ёки 3 та савол такрорланган. Cambridge Аssessment билан шартнома 2023 йил 24 мартда тузилган. Амал қилиш муддати 2023 йил 31 декабргача.
Имтиҳон нега уч сменада ўтказиляпти?
Масъулларга кўра, жорий йилда Президент мактабларига кириш учун талабгорлар сони кескин ошган. Шунинг учун ҳам имтиҳонлар уч сменада ўтказилмоқда.
“Авваллари талабгорлар сони камлиги учун имтиҳонни бир сменада олиш мумкин эди. Лекин бу йил талабгорлар сони ўтган йилгига нисбатан 30 фоизга ошди. Яъни 2022 йилда 41 минг нафар талабгор қизиққан бўлса, бу йил 56 минг 745 та талабгор рўйхатдан ўтган”, — деди Алишер Уббиев.
Маълум қилинишича, бу йил Андижон вилоятида рекорд даражада кўп — 6 минг нафардан ортиқ талабгор ҳужжат топширди. Бунда бир ўринга 267 нафар бола тўғри келди. Улардан бир вақтда имтиҳон олиш учун бино етарли эмаслиги боис, жойлар сиғимидан келиб чиқиб, имтиҳонлар кўпроқ сменада ташкил қилинган.
Изоҳ (0)