Унинг ўлимига шунча йил тўлган бўлса-да, ҳамон жиноятчиларни илҳомлантириб келади. Бу қадар машҳурликка иқтидор, ихтиро ёки хизматларнинг ҳеч қандай алоқаси йўқ, барчасига жиноий ўтмиш сабабчи. Аль Капоне АҚШ мафиясига худди Коко Шанел мода оламини ўзгартириб юборгандек, таъсир кўрсатган. “Дарё” “100 буюк инсон” лойиҳаси доирасида қора ўтмишга эга америкалик жиноятчи ҳақида ҳикоя қилади.
Турли отишмалар ва суиқасдлар билан ёдда қолган 1920—1930 йиллардаги Америка мафиясининг классик образи фақатгина бир инсон сабаб тарихга кирган деса бўлади. Унинг буйруғи билан қанча одам ўлдирилганини аниқ ҳеч ким билмайди, аммо Аль Капоне исми “криминал бизнес”даги энг шафқатсиз шахсларни ҳам қўрқувга соларди.
Италиялик иммигрант оиласидаги тўққиз фарзанднинг тўнғичи бўлган Алфонсо Капоне 1899 йил 17 январда дунёга келган. У мактабни ёмон кўрарди. Шу қадар ёмон кўрар эдики, бир сафар ҳатто ўқитувчига ҳужум уюштиради. Таълим даргоҳидан қувилиш эса безори боланинг келажагига ўз таъсирини ўтказмай қолмади: у қимор ўйини бизнесини назорат қилган Нью-Йорк тўдасига бориб қўшилади. Айнан шу ерда ёш Капоненинг “қобилиятлари” етарлича баҳоланди. Алфонсо мактабдан кўра кўчада кўпроқ нарса ўрганди ва “мансаб пиллапояси” бўйлаб тез кўтарилди.
Капоне ўзининг жиддий фаолиятини тўда аъзолари ҳордиқ чиқарадиган билярд клубида барзанги “лавозимида” бошлайди. Пичоқдан моҳирлик билан фойдалана олиши эса унга янада кўплаб имкониятлар эшигини очди. 13 ёшида Капоне қассоб қўлида ишлаганди, аммо бу ҳам кейинчалик ташриф қоғозига айланган юзидаги чандиқдан ҳимоялай олмади. Билярд клубига келган фуқаролардан бири қиз сабаб Капоненинг юзига жароҳат етказади. Шундан кейин у “Чандиқ юз” лақабини олади — аммо ҳаётлигида ҳеч ким уни бу лақаб билан чақирмаган, гангстернинг ўзи чандиқни Биринчи жаҳон урушида орттирганини таъкидлаб келган.
.jpg)
Мактабдан кейин — жиноий тўдага
Капоне 18 ёшга тўлмасидан Нью-Йорк полициясининг эътиборига тушиб бўлганди. Бўлажак мафиячи улар билан зиддиятга боришни истамай иш жойини ўзгартириб, Чикагога кўчиб ўтади. Капоне бу ерда амакисининг жиноий тўдасига қўшилади. Алфонсо янги жойда иш бошлаганига кўп вақт бўлмасидан бутун жиноят оламига ўз қобилиятларини намойиш этади.
Орадан бир йил ўтиб, Капоне 18 ёшли Мей Жозефина Кафлинга уйланади — қиз тўйдан олдин гангстерга ўғил туғиб берганди. Алберт Капоне улғайгач фамилиясини Браунга ўзгартириб, итоаткор фуқаро сифатида умр кечирди, тўрт қизни вояга етказиб, 2004 йилда вафот этди.
Аль Капонега машҳурлик фожиавий воқеалардан кейин кела бошлади. Албатта, мафия оламида фожиали воқеаларнинг содир бўлиши янгилик эмас, бироқ мазкур ҳолатда Капоне амаки 26 ёшли жиянига “иш бошқаруви”ни топширишга мажбур бўлди. Ҳокимиятни қўлга киритган Аль Капоне душманларига ҳақиқий куч-қудратини кўрсатиб қўйди. У жиноят олами етакчилари ўртасида ҳақиқий урушни бошлаб, мутлақ ғолиб бўлиб чиқди, шундан кейин “ҳамкасблари” уни “Буюк Ал” деб чақира бошлади.
Капоне тўдаси асосан фоҳишахоналар, ноқонуний алкогол савдоси, рекет билан шуғулланарди. Шу билан бирга, жаноб Капоненинг ташриф қоғозига қуйидагича ёзилганди: “Алфонсо Капоне, қадимий мебеллар савдогари”. Бу гангстерлик фаолиятини яшириш учун амалга ошириларди. Шуниндек, Капоне “пул ювиш” иборасининг юзага келишига сабабчи бўлган бюджет кирхоналари тармоғини ташкил этди.
Қонхўр Аль Капоне
Бутун Америка Аль Капоненинг қонли жиноятлари ҳақида гапира бошлайди. Газеталар Валентин кунидаги қирғин ҳақида бонг уради — ўшанда Капоне тўдаси полициячилар ниқоби остида рақибларининг виски омборини эгаллаб, уларни отиб ташлаганди. Капоненинг олдига тушиш муқаррар ўлимни билдирар, айниқса, хиёнатнинг жазоси жуда қаттиқ эди.
Бир сафар Капоне тўда аъзолари кўз ўнгида ўзининг ишончли тансоқчиси Фрэнк Риони калтаклайди. Тансоқчи деярли эътироз билдирмайди, чунки улар айёр режа тузганди. Рио калтакланганидан кейин тўда аъзолари Фрэнкка қасос олиш ва рақиб тарафга ўтиш таклифини билдиради. Шу куни кечаси Рио ўз хўжайинига барчанинг исмини айтиб беради ва у атрофидаги хоинларга “қаттиқ ҳайфсан” беради.
Хоинлар италян деликатеслари тайёрланиб, мусиқа садолари остида қиммат винолар қуйиладиган ресторанга ҳашаматли кечки овқатга таклиф этилади. Базм-у жамшид бир неча соат давом этгач, десертга мезбон алоҳида “таом тортади” — барчасини бейсбол битаси билан уриб, камига отиб ташлайди. “Бу шунчаки бизнес, шахсий адоват эмас!”, — дея машҳур иборасини айтади Аль Капоне.
Жиноят олами ислоҳотчиси
Юқорида айтганимиздек, Капоненинг асосий фаолият алкогол маҳсулотлари савдоси билан боғлиқ эди. Мамлакатда “қуруқ қонун” (алкогол маҳсулотлари савдосининг тақиқланиши) амалда бўлгани боис, ушбу бизнес жуда катта даромад келтирарди. Аммо Чикагода Торрио тўдасининг кўплаб рақиблари бўлиб, уларга қарши курашишни Капоне ўз зиммасига олади.
Капонега қадар ҳам мафия аъзолари бир-бирига қарши тўқнашувларда ваҳшийликлар содир этиб турган, бироқ асосан пичоқ ва кастетларда, баъзида пистолетлардан фойдаланилган. Торрио тўдасида ҳақиқий “махсус киллерлар”ни тайёрлаган Капоне эса ҳеч бир тартиб-таомилга бўйсунмаслиги сабаб душманларини даҳшатга соларди.
.jpg)
Бир сафар Торрио гуруҳи ирландиялик Деён ЎБенион жиноий тўдасига қарши уруш очади. Тўқнашувлар оқибатида Алфонсонинг кенжа укаси ва ЎБенионнинг ўзи ҳам ҳалок бўлади. Оғир яраланган Жонни Торрио эса тўда бошқарувини жияни Аль Капонега топширади.
Капоне тўдаси Америка жиноят оламини ўзгартириб юборади. Рақибларига шафқатсиз муносабатда бўлган Аль Капоне сабаб жиноятчилар автоматларда отишмалар уюштириш ва машиналарни миналаштиришни бошлайди. Рақиб томон аъзолари куппа-кундузи ўлдирилган, баъзида эса гранаталар ёрдамида портлатиб юборилган.
Солиқ қопқони ва Капоненинг қулаши
Капонени “тахтдан ағдариш”га Федерал қидирув бюросининг янги раҳбари Эдгар Гувер бел боғлайди. Мафия сардорини қотиллик ва рекет учун ҳибсга ололмаслигини англаб етган Гувер бошқа томондан иш кўради. Аввалига 1929 йилда Аль Капоне ноқонуний қурол олиб юргани учун 10 ойга қамалади. Аммо Капоне бу муддат қандай ўтиб кетганини сезмаган ҳам — қамоқда у ўзига қулай шароит яратиб олади, меҳмонларни қабул қилади ва тўдани бошқаришни давом этади.
Орадан икки йил ўтгач эса Аль Капоне солиқ тўлашдан қочгани учун 11 йил муддатга озодликдан маҳрум этилади. Ҳукумат айблов ҳукми эълон қилиниши учун анча тер тўкади ва охир-оқибат бунга эришади.
У жиноий тўдасини аввалгидек қамоқхонадан туриб бошқаришга уринади, аммо Атлантадаги федерал қамоқхонага кўчириб ўтказилгач, Капоненинг ташқи дунё билан алоқалари узилиб қолади. Жиноий империя раҳбари 1934 йилда “ҳокимиятни” бутунлай йўқотади — ўшанда у АҚШдаги энг ёмон ва қаттиқ қўриқланадиган қамоқхона Алкатрасга кўчирилганди.
Бу ерда қонхўр гангстерни фаррошлик қилишга мажбурлаб, “синдиришади”, натижада бошқа маҳбуслар Капонени “швабра тутган босс” дея калака қила бошлайди. Вақт ўтиши билан унинг соғлиғи ёмонлашган ва шифокорлар Капонеда захмнинг охирги босқичини аниқлайди. Ҳайрон қоларли жойи йўқ — жиноятчи Чикагода фоҳишалардан иборат бутун бошли “ҳарам”га эгалик қилган ва ўзини доим ҳам ҳимояламаган.
Жазо муддатини ўтаб чиққач, Капоне ўз обрўсини йўқотиб бўлганди. Балки, шу сабабли ҳам собиқ мафия сардори суиқасдларга учрамагандир. У 48 ёшида пневмония ва инсултдан вафот этиб, Голливуд режиссёрлари учун илҳом манбаи бўлиб хизмат қилган кўплаб афсоналарни қолдириб кетади. Де Ниро “Дахлсиз” фильмида Аль Капоне ролини ўйнайди, “Чандиқ юз” фильмидаги Аль Пачино қаҳрамони бўлса жиноятчининг образи асосида яратилган — таниқли мафия сардори ҳақида жами 13 та фильм суратга олинган.
Изоҳ (0)