Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти (МҲТИ) миллий қадриятларнинг жамият ҳаёти ва мамлакат тараққиётидаги аҳамиятини таҳлил қилиб, Ўзбекистонда “муҳим миллий қадриятлар” рўйхатини шакллантиришни таклиф қилди.
Миллий қадриятлар рўйхатига киритиш учун қуйидагилар таклиф этилмоқда:
- ота-онага эҳтиром;
- тозалик;
- ҳаракатда барака;
- ўзбек тили;
- диний бағрикенглик;
- сўз эркинлиги;
- лафз (қонун, бурч ва келишувга садоқат);
- елкадошлик;
- меҳмондўстлик;
- рози-ризолик.
Қадриятлар рўйхатига эҳтиёж борми?
Ўзбекистон Конституциясида ҳам қадриятлар ўз аксини топган. Буни, хусусан, бунёдкорлик ғояларига содиқлик, юксак масъулият, ижтимоий адолатпарварлик, инсонпарварлик, миллий тотувлик, халқимиз урф-одатлари ва анъаналари, мафкуралар хилма-хиллиги ва эркинлиги, ижтимоий адолат, фуқароларнинг қонун олдида тенглиги, виждон эркинлиги, адолатли меҳнат каби тамойиллар мисолида кўриш мумкин. Конституция — бу ҳужжат. Конституцияда белгиланган моддаларнинг ҳаётдаги ижросини таъминлаш учун унда акс эттирилган ғояларни қўллаб-қувватлаш керак. Бунинг учун қадриятлар бир-бирига мос тушиши лозим. “Бу ерда қадриятларимизни аниқлаб олиш ва тагига чизиб қўйиш фурсати етгандир”, — дейилади материалда.
Андижон, Сурхондарё ва Хоразмдаги ёшлардан қадриятлари нима, деб сўралса, улар бир-бирига 90 фоиз яқин қадриятларни айтса, демак ҳаммаси яхши. Аммо “қадриятларимиз” деб 100 марта эшитган 14 ёшли бола, уларнинг тўлиқ рўйхатини қаердан кўриб ўрганиши мумкин? Хаммага таништирилган қадриятлар рўйхати борми, деган савол юзага келади. Ҳозирча йўқ. Бу борада бир тўхтамга келиб, аниқ ва тиниқ қилиб белгиланса, у ёки бу ҳодиса, қонун ва хатти-ҳаракатни баҳолашда қўл келадиган призма ёки мезон яратилган бўлади.
“Масаланинг яна бир жиҳати шундаки, агар қадриятларимиз рўйхатини ўзимиз аниқлаб олмасак, кимдир четдан туриб уни биз учун аниқлаб беришга уринади. Бундай ҳолатда тақдиримизни биз эмас, бошқалар белгилаган кун тартибига кўра яратишимизга тўғри келади”, — дея тушунтириш беради институт.
Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти, шунингдек, бундай рўйхатни тузиш жаҳон тажрибасида бор эканини таъкидлаб, АҚШ, Дания, Буюк Британия ва Россия мамлакатларини мисол қилиб келтирган.
Изоҳ (0)