Ниҳоятда ғамхўр ота-оналар баъзан боланинг ривожланиши борасида ҳаддан ошиб кетишлари мумкин: улар фарзандларини турли тўгаракларга ёзадилар, бўш вақтларини дарслар билан тўлдирадилар ва фақат “фойдали” дам олишни ташкил қиладилар. Аммо бу билан сиз боланинг тақдири ва руҳиятини бузиш хавфини туғдирасиз. Қандай қилиб боланинг асаб тизимини ортиқча зўриқтирмасдан ва унга қувонч келтирган ҳолда ўйинлар ёрдамида болани тўғри йўлга эҳтиёткорлик билан йўналтириш керак? Бу саволга психолог Эвгения Трубина жавоб беради, деб ёзади Marie Claire нашри.
Кучли ва заиф томонларини аниқланг
Севимли машғулотни келажакдаги завқ келтирадиган касбга айлантириш учун боланинг кучли ва заиф томонларини билиш жуда муҳимдир. Боланинг нимада кучли эканлигини тушуниш учун психолог билан ишлашингиз ёки махсус тестдан ўтишингиз мумкин. Шу сабабдан бепул Telegram бот @PinkM0neybotni тавсия қиламиз. Бир нечта саволларга жавоб бериб, дарҳол натижага эришасиз. Шу тариқа болага қандай ўйинларни таклиф қилиш осонроқ бўлади, шунда у ривожланади ва вақтини фойдали ва завқ билан ўтказади.
Кузатинг
Бу боланинг нимага мойиллигини тушунишнинг яна бир усули. Интроверт болалар кўпроқ меҳнатсевар ва камроқ ижтимоий бўлиб, улар одам кам бўлган жойларда кўпроқ ёлғиз қолган ҳолда вақт ўтказадилар. Экстровертлар кўпроқ жамоавий ўйинчилардир, уларнинг ҳар доим кўп дўстлари бўлади ва интровертлар одатда фақат битта одамни дўст сифатида танлайдилар. Улар жамоавий ўйинларга қизиқмайдилар, кўпроқ алгоритмик стратегияларга интилишади. Улар билан рецепт бўйича бирор нарса пишириш, конструкторларни йиғиш афзал — кўрсатмалар керак бўлган ҳар қандай фаолият мос келади. Бундай болалар муаммоларни босқичма-босқич ҳал қилишдан мамнун бўладилар.
Иложи борича кўпроқ уйга мўлжалланган ўйин-конструкторлари ва жиҳозлар сотиб олинг
Боланинг истеъдодини намоён қилиш учун қанчалик кўп ресурслар бўлса, муваффақиятга эришиш имконияти шунчалик юқори бўлади. Шу боис бўёқлар, чўткалар, моделлаштириш материаллари ва боланинг қобилиятини очиб беришга ёрдам берадиган барча нарсаларни сотиб олиш муҳимдир. Биргаликда машқ қилинг ва таассуротларингиз билан ўртоқлашинг — бу уларни сизга ниҳоятда яқинлаштиради.
Кучли томонларни ривожлантириш учун махсус ўйинларни планшетга юклаб олинг
Кўп ота-оналар гаджетларга қарши бўлиб, фарзандлари доимо планшетда ўтирганидан шикоят қиладилар. Аммо бу дақиқани боланинг фойдасига айлантириш мумкин. Унинг кучли томонларини аниқлаб олгач, уни ривожлантирадиган ўйинларни юклаб олинг. Агар уйингизда “стратег” бола ўсиб бораётган бўлса ва буни аниқ билсангиз, унга Minecraft ёки Го ўйнашига рухсат беринг. Ривожланган тасаввурга эга тасвирлар ранг бериш учун жуда мос келади. Эмпатик болаларга “тамагочи” типидаги ўйинлар керак.
Ўз қобилиятингиз ва фарзандингиз истеъдодини баҳам кўринг
Болани тинглаш ва унга танлаш имкониятини бериш муҳимдир. Кўпгина ота-оналар, масалан, агар балерина бўла олмасалар, боласини балетга юборишлари керак деб ўйлашади. Бундай стратегия уйғун ривожланиш учун энг яхши танлов эмас ва кўпинча келгусида синган тақдирларга сабаб бўлиши мумкин. Тўғри қарор — бу сизнинг севимли машғулотларингиз билан шуғулланаётганингизда болалар билан ҳис-туйғуларни баҳам кўришдир. Фарзандингиздан спорт билан шуғулланганда ёки санъат мактабида вақтини қандай ҳиссиёт билан ўтказганини сўрашингиз ва ўзингиз севимли машғулотларингиз ҳақида ҳайратда қолдирадиган нарсаларни айтиб беришингиз керак.
Фойдасиз ўйинларни ўйнаш
Оддий ўйинлар вақтичоғлик учун ҳам керак. Шундай экан бола ҳаётида ҳар хил қувлашмачоқ, бекинмачоқ ва пантомиме ўйинларини қолдириш зарур.
Ҳар бир нарса фойдали бўлиши керак деган ишонч билан аксар ота-оналар барча ўйинларга қандайдир семантик юк беришни бошлайдилар. Аммо бу жуда самарали эмас, чунки у когнитив тизимни ортиқча юклайди. Оқибатда бола ҳеч нарсани эсламайди: у ўқимайди ва айни пайтда дам ҳам олмайди. Олимлар фойдали нарса чиройли ўрамга ўралганида — “шоколаддаги брокколи” деб атайдиган ўзига хос ўйин эффекти пайдо бўлади, деб ҳисоблайдилар. Бу билан болалар орасидан жиддий ва ўйноқиларини ажратиш, дам олиш ва иш ўртасидаги мувозанатни топиш ўрнига, уларнинг мия ва асаб тизимини ортиқча зўриқтириб қўямиз.
Шу тариқа улғайганимизда қандай қилиб сифатли дам олиш кераклигини билмаймиз. Агар биз ўрмонга пиёда юриш учун борсак, унда йўлда, албатта, подкаст тинглаймиз ва йўл-йўлакай бир нечта ишларни бажаришни режа қиламиз. Ахир ҳар доим самарали, фойдали, мукаммал бўлишимиз керак-ку. Аммо юқори сифатли ўсиш бўлиши учун баъзида шунчаки дам олишингиз, ётишингиз, ўйнашингиз ва фойдасиз нарсалар билан вақт ўтказиб туришингиз керак.
Изоҳ (0)