Жаҳон банки 2023 йилда Ўзбекистон иқтисодиёти 5,3 фоизга ўсишини прогноз қилмоқда. Бу Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги ҳозирда прогноз қилинаётган энг юқори ўсиш ҳисобланади.
Жаҳон банки томонидан жорий йилнинг 6 апрелида эълон қилинган “Европа ва Марказий Осиё минтақасининг шарҳи” хулосаларига кўра, 2022 йилда Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти пул ўтказмалари, истеъмол ва экспорт ҳажмининг ўсиши ҳисобига 5,7 фоизга ўсди.
2022 йилда олтиндан ташқари ҳисобланган экспорт ҳажми 21 фоизга, шу жумладан, текстиль, рангли металлар, ўғитлар ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспорти сезиларли ошган.
Бу, ўз ўрнида, Россияга экспортнинг кескин ўсиши (52 фоиз) билан кўп жиҳатдан боғлиқ.
Асосан транспорт ва туризм соҳасидаги хизматлар туфайли хизматлар экспорти 53 фоизга ошган.
Бу Россиядан келаётган сайёҳлар ёки эмигрантлар сонининг уч баробар ортганини, шунингдек, Қозоғистон, Қирғизистон ва Тожикистондан келаётган сайёҳлар сонининг кўпайишини акс эттиради.
2022 йилда пул ўтказмалари ЯИМга нисбатан икки баравар кўпайиб, 18,9 фоизни ташкил этди.
Бунга Россия рублининг мустаҳкамланиши ва мигрантлар оқимининг кўпайиши сабаб бўлмоқда.
Ушбу молиявий оқимларнинг баъзилари Россиянинг Украинага бостириб кириши ортидан Ўзбекистонга кўчиб келган россияликлар ва россиялик компаниялардан шахсий пул ўтказмаларининг кўпайишини акс эттиради.
Давлат бюджети даромадларининг ошиши ҳисобига бюджет тақчиллиги 2021 йилдаги ялпи ички маҳсулотга нисбатан 6,1 фоиздан 2022 йилда 4,2 фоизга қисқарди.
Ўтган йил якунига кўра, Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари 35,8 млрд долларни ташкил этди. Бу ресурслар 14 ой давомида импорт харажатларини қоплаш учун етарли.
Озиқ-овқат, ёнилғи ва транспорт харажатларининг ошиши декабрь ойида инфляцияни 12,3 фоизга кўтарди. 2022 йилда миллий валюта АҚШ долларига нисбатан номинал 3,8 фоизга қадрсизланди.
Ишсизлик 2021 йилдаги 9,6 фоиздан 2022 йилда 8,8 фоизгача COVID-19 пандемиясидан олдинги даражадан камайди.
Ёшлар ва аёллар, шунингдек, ривожланиши паст бўлиб қолаётган ҳудудларда ишсизлик даражаси ҳамон юқори.
Камбағаллик даражаси (миллий камбағаллик чегарасидан фойдаланган ҳолда) 2021 йилдаги 17 фоиздан 2022 йилда 14 фоизгача камайган.
Бу аҳоли даромадларининг, шу жумладан, меҳнат муҳожирларининг пул ўтказмалари ҳисобидан юқорилиги билан изоҳланади.
Ўзбекистон иқтисодиётининг ривожланиш прогнозлари
Ўзбекистонда 2023 йилда иқтисодий ўсиш 5,1 фоизни ташкил этиши (Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги ҳозирда прогноз қилинаётган энг юқори ўсиш) ва ўрта муддатли истиқболда босқичма-босқич тезлашиши кутилмоқда.
Россиянинг Украинадаги уруши ва Россияга қарши жорий этилган санкциялар билан боғлиқ транспорт логистикасидаги қийинчиликлар озиқ-овқат ва энергия нархларининг юқори бўлишига ва шахсий истеъмолни камайтиришга туртки бўлиб қолиши кутилмоқда.
2022 йилда хусусий инвестициялар ҳажми ва савдонинг ўсиши ҳамда Ўзбекистонга пул ўтказмалари ўзининг энг юқори чўққисидан барқарорланиши кутилмоқда.
Хитойда прогноз қилинаётган иқтисодий тикланиш Ўзбекистондан текстиль ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспортига талабни ошириши мумкин.
Олтин ва мис экспортидан бўлган тушумнинг ошиши, шунингдек, давлат инвестицияларининг секинланиши бюджет тақчиллигининг 2023 йилда ЯИМнинг 3,3 фоизигача қисқаришига олиб келади.
Ҳукумат ташқи қарзлар бўйича чекловларга амал қилиши кутилмоқда, бу эса 2025 йилга бориб давлат қарзи ва умумий ташқи қарзнинг ялпи ички маҳсулотга нисбатан 32 фоиз ва 55 фоизгача босқичма-босқич қисқаришига олиб келади.
Ижтимоий ҳимоя дастурларини янада ошириш ва кенгайтириш мамлакатда камбағаллик даражасини пасайтиришга хизмат қилади. 2023 йилда камбағаллик даражаси 12 фоизга тушиши кутилмоқда.
Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиш прогнозига салбий таъсир кўрсатадиган хавфлар қаторига Россия иқтисодиётининг янада қисқариши эҳтимоли, жаҳон молия бозорларидаги кескин шароит киради.
Миллий иқтисодиётнинг ижобий тенденциялари қаторига эса олтин, табиий газ ва мисга жаҳон нархларининг эҳтимолий кўтарилиши, шунингдек, мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотлар билан қўллаб-қувватланиши мумкин бўлган мамлакатда унумдорликнинг юқори ўсиши киради.
Изоҳ (0)