Глобал автомобиль бозорига таҳдид: тушаётган талаб ҳамда нарх, ортаётган таклиф ва Ўзбекистондаги ҳолат

Жорий йилда жаҳон автомобиль бозоридаги таклиф талабдан сезиларли даражада юқори бўлиши мумкинлиги прогноз қилинмоқда. Бу ҳақда Швейцариянинг UBS банки таҳлилчилари ҳисобот берди.

Уларнинг ҳисоб-китобларига кўра, йил охирига қадар бутун дунё бўйлаб автомобиллар ишлаб чиқариш савдо ҳажмидан 6 фоизга ошади.

Таъкидланишича, ҳозирда автомобиль ишлаб чиқарувчилари етарлича буюртмаларга эга, шунинг учун йилнинг биринчи ярмида автомобиллар нархи пасайиши даргумон.

Бироқ шундан сўнг, глобал иқтисодий ўсиш суръатларининг секинлашиши ва кундалик эҳтиёжлар учун истеъмол харажатларининг ортиши одамларнинг янги машина сотиб олиш учун маблағлари камайишига олиб келиши кутилмоқда.

Бунинг ортидан талабнинг қисқариши, кейин эса ишлаб чиқарувчилар ўртасида “нархлар уруши”гача бўлган қийматни мажбурий пасайтириш кузатилади.

Таҳлилчиларнинг фикрига кўра, ҳозирда баъзи электр транспорт воситалари ишлаб чиқарувчилари энергия ва электр энергияси нархининг ошиши сабабли бир қатор моделлар учун чакана нархларни пасайтиришга мажбур бўлган.

Масалан, январь ойида Tesla Буюк Британияда ўз моделлари учун чакана нархларни пасайтирди: пасайиш 8 минг фунт стерлинггача етди. Электромобиллар нархи иккиламчи бозорда ҳам пасаймоқда — Британияда улар аллақачон 13 фоизга арзонлашган, ўртача 33 минг фунт стерлинг.

UBS’нинг фикрича, бир неча ой ичида бу тенденция ички ёнув двигателига эга автомобиллар ишлаб чиқарувчиларига етиб боради.

Автомобиль ишлаб чиқариш бўйича жорий режаларни инобатга олган ҳолда, биз ортиқча ишлаб чиқариш ва ўсиб бораётган нарх босими хавфини кўрябмиз, — деди банкнинг етакчи таҳлилчиси Патрик Хуммел.

Унга кўра, электромобиллар сегментида нарх урушлари аллақачон бошланган. Тез орада ICE сегментида ҳам худди шундай бўлиши кутилмоқда.

Ўзбекистонда вазият қандай?

Ўзбекистонда 2022 йилнинг январь—декабрь ойларида 328 118 дона енгил автомобиль ишлаб чиқарилган. Бу эса 2021 йилга нисбатан 91 451 дона автомобилган коп.

Йил давомида энг кўп Cobalt автомобили ишлаб чиқарилган — 101 617 дона. Cobalt 2021 йилнинг мос даврида ҳам энг кўп ишлаб чиқарилган автомобиль бўлган эди.

Бу борада иккинчи ўринда 87 105 дона билан Gentra автомобили бораётган бўлса, Damas 72 235 талик кўрсаткич билан учинчи бўлган. 

Шунингдек, 2022 йил учун Ўзбекистонда автомобиллар савдоси рекорд даражада ўсди.

Йил давомида сотувлар сони рекорд даражада 87 фоизга ўсган ва 1,4 миллион дона автотранспорт воситасини ташкил этган. Бу кўрсаткич 2021 йилга нисбатан 2 баравар кўп.

2022 йилда маҳаллий ишлаб чиқарилган янги автомобиллар савдосининг ўсиши 268 минг донадан ошди, бу 2021 йилга нисбатан қарийб 49 фоизга кўпдир.

Умуман олганда, йил давомида Ўзбекистон янги хорижий автомобиллар бозори 35 фоизга ўсиб, 18,4 минг донани ташкил этган.

Шундай қилиб, Ўзбекистон автомобиль бозорида таклиф талабдан ортиб кетиши кутилмаябди.