АОКАда Маданий мерос агентлиги раҳбарияти ва мутасаддилари иштирокида ўтказилган матбуот анжуманида агентлик томонидан 2022 йилда амалга оширилган ишлар тўғрисида маълумот берилди.
Хабарга кўра, тадбирда мамлакатда ҳозирги кунга қадар 8 минг 210 та моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объекти давлат муҳофазасига олингани, шундан 4 минг 748 таси археология, 2 минг 252 таси архитектура объектлари, 678 таси монументал санъат асарлари, 532 таси диққатга сазовор ҳамда агентлик томонидан 2022 йилда Туризм объектларининг инфратузилмасини ривожлантириш, маданий мерос объектларида асрашга доир ишларни амалга ошириш учун ишлаб чиқилган манзилли-дастурлар асосида 72 та объект учун 144 миллиард сўм ажратилгани тўғрисида тўхталиб ўтилди.
Шунингдек, мазкур маданий мерос объектларининг лойиҳа-смета ҳужжатлари ишлаб чиқилгани, Маданий мерос агентлиги ҳузуридаги Илмий-эксперт кенгаши томонидан маъқуллангани, реставрация, таъмирлаш-тиклаш ишлари олиб борилиб, 2022 йил давомида, 68 та объектда пудрат ишларини амалга ошириш учун 106,7 миллиард сўмлик шартномалар расмийлаштирилган ва 79,8 миллиард сўм маблағ ўзлаштирилгани ҳақида ҳам айтиб ўтилди.
Шу жумладан, масъул ходимлар томонидан алоҳида йўналишлар бўйича ҳисоботлари эшитилди. Унга кўра, 2022 йилда 55 та маданий мерос объектларида реставрация ишлари бошланган бўлиб, 64 та маданий мерос объектларининг лойиҳа-смета ҳужжатлари йил давомида ишлаб чиқилган ва бугунги кунда агентлик ҳузуридаги Илмий-эксперт кенгаши муҳокамасида кўриб чиқиш учун киритилган.
Маданий мерос агентлиги ва ҳудудий маданий мерос бошқармалари томонидан 2022 йил давомида 2 208 та маданий мерос объектларида мониторинг ишлари олиб борилди. Ўтган йил давомида алоҳида тарихий, илмий, бадиий, шаҳарсозлик ёки ўзгача ижтимоий аҳамиятга молик бўлган 69 та моддий маданий мерос объекти таъмирлаш усуллари орқали асли ҳолига келтирилди.
Ерга ноқонуний эгалик қилиш ҳисобига 74 та маданий мерос объектларига зарар етказиш ҳолатлари аниқланди ва таъсир чораларини кўриш мақсадида тегишли ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга тақдим этилди.
Маданий мерос агентлиги ҳузуридаги Илмий-эксперт кенгаши томонидан 2022 йил давомида 638 та лойиҳа ҳужжатлари кўриб чиқилиб, 395 та лойиҳа ҳужжатлари маъқулланган ва 243 та лойиҳа ҳужжатларига рад жавоби берилган. Республика ҳудудида жойлашган давлат мулки бўлган 8210 та маданий мерос объектларидан, 1002 тасига ижара шартномаси тузилди. Ташриф буюрувчилар учун қўшимча қулайлик яратиш мақсадида 829 та йўл кўрсаткичлари (инглиз, рус ва бошқа тилларда) ўрнатилди ва бепул 219 та Wi-Fi ҳудудлари ташкил этилди.
Қайд этилишича, музейлар соҳаси бўйича ҳам алоҳида тўхталиб ўтилди. Республикада 124 та давлат музейлари ва унинг филиаллари мавжуд. Жумладан, Маданий мерос агентлиги тизимида 37 та асосий музей, 75 та филиал фаолият юритиб келмоқда. Улардан 7 таси музей-қўриқхоналар ҳисобланади. Музейларда жами 2710 нафар ходим фаолият юритиб келмоқда. Давлат музейлари фондларидаги музей ашёлари ва коллекциялари сони 2 525 023 тани ташкил этади. Шундан 1 815 211 таси асосий фондда, 709 812 таси илмий-ёрдамчи фондда сақланмоқда, 82 067 таси музей экспозицияларида намойиш қилинмоқда.
2022 йил давомида музейларда 3322 та тадбир ташкил этилди. Жами 3 904 267 нафар маҳаллий ва хорижий сайёҳлар ташриф буюрган. 1 июлдан “Миллий меросга менинг ҳиссам!” умумхалқ акцияси ташкил этилди. Акция доирасида аҳолидан жами 3811 та ашё ва буюмлар тўпланди.
Шунингдек, алоҳида муҳофаза қилинадиган тарихий-маданий ҳудудлар соҳаси бўйича 8 210 та моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектларидан 7829 тасининг кадастр ҳужжатлари расмийлаштирилди ҳамда Давлат кадастрлари ягона тизимига 98 фоиз объектлар киритилди. 7 та музей қўриқхона, жумладан, “Бухоро”, “Самарқанд”, “Ичан қалъа”, “Сармишсой”, “Шаҳрисабз”, “Термиз” ва “Қўқон” давлат музей-қўриқхоналари қўриқланадиган теграларининг чегаралари тасдиқланди.
2022 йилнинг июнь ойида ICESCO (Халқаро Ислом ташкилоти) томонидан Бухоро шаҳрида жойлашган 7 та маданий мерос объекти Бутун жаҳон Ислом олами дурдоналари рўйхатига киритилди.
Туркия Ҳамкорлик ва мувофиқлаштириш агентлиги томонидан Бухоро шаҳридаги Арк қалъаси Жоме масжидини ва Фарғона вилояти Риштон туманида жойлашган Бурҳониддин Ал-Марғиноний мақбарасини реставрация қилиш бўйича битим имзоланди. JICA агентлиги билан соҳани рақамлаштириш бўйича грант ажратишга келишиб олинди. Франция шаҳарсозлик институти ҳамкорлигида “Шаҳрисабз тарихий маркази” регенерация лойиҳаси ишлаб чиқилиб, ЙUNESКО Умумжаҳон мероси қўмитасига тақдим этилди.
Мамлакат ва хориждаги маданий бойликлар соҳаси бўйича Ўзбекистонда маданий бойликларнинг олиб чиқилиши ва олиб кирилиши, шунингдек, уларнинг ноқонуний айланишини олдини олиш мақсадида мамлакат ҳудудида бир қатор ишлар амалга оширилиб келинмоқда. Хусусан, 2022 йилда 534 695 дона маданий бойлик бўйича жами 1625 та олиб чиқиш ҳуқуқини берувчи сертификат берилган.
Бундан ташқари, 6420 дона маданий бойликларнинг ноқонуний олиб кирилиши ва олиб чиқилиши тўхтатилган, улар бўйича 327 та экспертиза хулосалари расмийлаштирилган бўлиб, уларни музейларга топшириш учун кўрсатма берилган.
Маданий мерос агентлиги томонидан ҳозирги кунга қадар дунёнинг 40 га яқин мамлакатида сақланаётган Ўзбекистон тарихи ва маданиятига оид 9000 дан ортиқ уй-рўзғор ашёлари, археологик топилмалар, турли тақинчоқлар, қўлёзмалар, ҳужжатлар, тўқимачилик ашёлари (палак, тўн, атлас, беқасам ва бошқа), мусиқа асбоблари каби маданий бойликларга оид маълумотлар тўпланди.
Хорижий мамлакатларда сақланаётган мамлакат тарихи ва маданиятига оид қўлёзмаларни аниқлаш, ўрганиш ва нусхаларини юртга олиб келиш йўналишида 2022 йилда 330 та маданий ашё – 173 та қўлёзма, 157 та музей экспонатига оид маълумотлар аниқланди ва уларнинг илмий тавсифи амалга оширилганлиги ҳақида айтиб ўтилди.
Изоҳ (0)