AOKAda Madaniy meros agentligi rahbariyati va mutasaddilari ishtirokida o‘tkazilgan matbuot anjumanida agentlik tomonidan 2022-yilda amalga oshirilgan ishlar to‘g‘risida maʼlumot berildi.
Xabarga ko‘ra, tadbirda mamlakatda hozirgi kunga qadar 8 ming 210 ta moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyekti davlat muhofazasiga olingani, shundan 4 ming 748 tasi arxeologiya, 2 ming 252 tasi arxitektura obyektlari, 678 tasi monumental sanʼat asarlari, 532 tasi diqqatga sazovor hamda agentlik tomonidan 2022-yilda Turizm obyektlarining infratuzilmasini rivojlantirish, madaniy meros obyektlarida asrashga doir ishlarni amalga oshirish uchun ishlab chiqilgan manzilli-dasturlar asosida 72 ta obyekt uchun 144 milliard so‘m ajratilgani to‘g‘risida to‘xtalib o‘tildi.
Shuningdek, mazkur madaniy meros obyektlarining loyiha-smeta hujjatlari ishlab chiqilgani, Madaniy meros agentligi huzuridagi Ilmiy-ekspert kengashi tomonidan maʼqullangani, restavratsiya, taʼmirlash-tiklash ishlari olib borilib, 2022-yil davomida, 68 ta obyektda pudrat ishlarini amalga oshirish uchun 106,7 milliard so‘mlik shartnomalar rasmiylashtirilgan va 79,8 milliard so‘m mablag‘ o‘zlashtirilgani haqida ham aytib o‘tildi.
Shu jumladan, masʼul xodimlar tomonidan alohida yo‘nalishlar bo‘yicha hisobotlari eshitildi. Unga ko‘ra, 2022-yilda 55 ta madaniy meros obyektlarida restavratsiya ishlari boshlangan bo‘lib, 64 ta madaniy meros obyektlarining loyiha-smeta hujjatlari yil davomida ishlab chiqilgan va bugungi kunda agentlik huzuridagi Ilmiy-ekspert kengashi muhokamasida ko‘rib chiqish uchun kiritilgan.
Madaniy meros agentligi va hududiy madaniy meros boshqarmalari tomonidan 2022-yil davomida 2 208 ta madaniy meros obyektlarida monitoring ishlari olib borildi. O‘tgan yil davomida alohida tarixiy, ilmiy, badiiy, shaharsozlik yoki o‘zgacha ijtimoiy ahamiyatga molik bo‘lgan 69 ta moddiy madaniy meros obyekti taʼmirlash usullari orqali asli holiga keltirildi.
Yerga noqonuniy egalik qilish hisobiga 74 ta madaniy meros obyektlariga zarar yetkazish holatlari aniqlandi va taʼsir choralarini ko‘rish maqsadida tegishli huquqni muhofaza qiluvchi organlarga taqdim etildi.
Madaniy meros agentligi huzuridagi Ilmiy-ekspert kengashi tomonidan 2022-yil davomida 638 ta loyiha hujjatlari ko‘rib chiqilib, 395 ta loyiha hujjatlari maʼqullangan va 243 ta loyiha hujjatlariga rad javobi berilgan. Respublika hududida joylashgan davlat mulki bo‘lgan 8210 ta madaniy meros obyektlaridan, 1002 tasiga ijara shartnomasi tuzildi. Tashrif buyuruvchilar uchun qo‘shimcha qulaylik yaratish maqsadida 829 ta yo‘l ko‘rsatkichlari (ingliz, rus va boshqa tillarda) o‘rnatildi va bepul 219 ta Wi-Fi hududlari tashkil etildi.
Qayd etilishicha, muzeylar sohasi bo‘yicha ham alohida to‘xtalib o‘tildi. Respublikada 124 ta davlat muzeylari va uning filiallari mavjud. Jumladan, Madaniy meros agentligi tizimida 37 ta asosiy muzey, 75 ta filial faoliyat yuritib kelmoqda. Ulardan 7 tasi muzey-qo‘riqxonalar hisoblanadi. Muzeylarda jami 2710 nafar xodim faoliyat yuritib kelmoqda. Davlat muzeylari fondlaridagi muzey ashyolari va kolleksiyalari soni 2 525 023 tani tashkil etadi. Shundan 1 815 211 tasi asosiy fondda, 709 812 tasi ilmiy-yordamchi fondda saqlanmoqda, 82 067 tasi muzey ekspozitsiyalarida namoyish qilinmoqda.
2022-yil davomida muzeylarda 3322 ta tadbir tashkil etildi. Jami 3 904 267 nafar mahalliy va xorijiy sayyohlar tashrif buyurgan. 1-iyuldan “Milliy merosga mening hissam!” umumxalq aksiyasi tashkil etildi. Aksiya doirasida aholidan jami 3811 ta ashyo va buyumlar to‘plandi.
Shuningdek, alohida muhofaza qilinadigan tarixiy-madaniy hududlar sohasi bo‘yicha 8 210 ta moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlaridan 7829 tasining kadastr hujjatlari rasmiylashtirildi hamda Davlat kadastrlari yagona tizimiga 98 foiz obyektlar kiritildi. 7 ta muzey qo‘riqxona, jumladan, “Buxoro”, “Samarqand”, “Ichan qalʼa”, “Sarmishsoy”, “Shahrisabz”, “Termiz” va “Qo‘qon” davlat muzey-qo‘riqxonalari qo‘riqlanadigan tegralarining chegaralari tasdiqlandi.
2022-yilning iyun oyida ICESCO (Xalqaro Islom tashkiloti) tomonidan Buxoro shahrida joylashgan 7 ta madaniy meros obyekti Butun jahon Islom olami durdonalari ro‘yxatiga kiritildi.
Turkiya Hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi tomonidan Buxoro shahridagi Ark qalʼasi Jome masjidini va Farg‘ona viloyati Rishton tumanida joylashgan Burhoniddin Al-Marg‘inoniy maqbarasini restavratsiya qilish bo‘yicha bitim imzolandi. JICA agentligi bilan sohani raqamlashtirish bo‘yicha grant ajratishga kelishib olindi. Fransiya shaharsozlik instituti hamkorligida “Shahrisabz tarixiy markazi” regeneratsiya loyihasi ishlab chiqilib, YUNESKO Umumjahon merosi qo‘mitasiga taqdim etildi.
Mamlakat va xorijdagi madaniy boyliklar sohasi bo‘yicha O‘zbekistonda madaniy boyliklarning olib chiqilishi va olib kirilishi, shuningdek, ularning noqonuniy aylanishini oldini olish maqsadida mamlakat hududida bir qator ishlar amalga oshirilib kelinmoqda. Xususan, 2022-yilda 534 695 dona madaniy boylik bo‘yicha jami 1625 ta olib chiqish huquqini beruvchi sertifikat berilgan.
Bundan tashqari, 6420 dona madaniy boyliklarning noqonuniy olib kirilishi va olib chiqilishi to‘xtatilgan, ular bo‘yicha 327 ta ekspertiza xulosalari rasmiylashtirilgan bo‘lib, ularni muzeylarga topshirish uchun ko‘rsatma berilgan.
Madaniy meros agentligi tomonidan hozirgi kunga qadar dunyoning 40 ga yaqin mamlakatida saqlanayotgan O‘zbekiston tarixi va madaniyatiga oid 9000 dan ortiq uy-ro‘zg‘or ashyolari, arxeologik topilmalar, turli taqinchoqlar, qo‘lyozmalar, hujjatlar, to‘qimachilik ashyolari (palak, to‘n, atlas, beqasam va boshqa.), musiqa asboblari kabi madaniy boyliklarga oid maʼlumotlar to‘plandi.
Xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan mamlakat tarixi va madaniyatiga oid qo‘lyozmalarni aniqlash, o‘rganish va nusxalarini yurtga olib kelish yo‘nalishida 2022-yilda 330 ta madaniy ashyo – 173 ta qo‘lyozma, 157 ta muzey eksponatiga oid maʼlumotlar aniqlandi va ularning ilmiy tavsifi amalga oshirilganligi haqida aytib o‘tildi.
Izoh (0)