• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +28°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Иқтисодиёт

    Фақат Ўзбекистонда эмас. Жаҳон бозорида пиёз нархи нега кескин ошмоқда?

    Шарқий Европа ва Марказий Осиёнинг бир қатор мамлакатларидаги бозор иштирокчилари улгуржи савдода 1 кг пиёз нархи 1 долларга етиши ҳақида гапирмоқда. Бу эса чакана нархлар тез орада 1,5—2 долларга етиши мумкинлигини кўрсатади. 

    EastFruit таҳлилчилари бу сценарийнинг эҳтимоли қай даражада юқори экани, ҳозирги ҳолатнинг ўзига хослиги нимадалиги ва бундай нохуш прогнозларга қандай асос борлиги ҳақида сўз юритди.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Улар Эрон, Покистон, Ўзбекистон, Нидерландия, Польша, Тожикистон, Украина, Грузия, Молдова, Қозоғистон ва Туркия пиёз бозоридаги вазиятга оид маълумотларни таҳлил қилиб, ушбу материалда дастлабки хулосаларни тақдим этди.

    Пиёз бозори муаммолари қачон бошланди?

    2022 йил сентябрь ойининг иккинчи ярмидан бошлаб, Марказий Осиё бозорларида пиёзнинг халқаро савдоси ҳажми кескин ошди. 

    Талаб фаоллашишининг асосий омили 2018/19 йилги мавсумнинг такрорланиши кутилганидир, 2018 йил ёзида Европа Иттифоқи мамлакатларидаги қурғоқчилик ва кам ҳосил туфайли ҳатто Марказий Осиё давлатлари ҳам Польша, Руминия, Германия, Нидерландия ва минтақадаги бошқа мамлакатларга пиёзни автотранспорт орқали экспорт қилган. 

    Ўша пайтда бозорда пиёзнинг умумий тақчиллиги мавжуд эди ва айниқса, қайта ишлаш эҳтиёжлари учун ишлатиладиган йирик калибрли (60 мм дан зиёд) пиёзнинг кескин дефицити юзага келган. 

    2022 йили Европа Иттифоқи мамлакатларида, биринчи навбатда, пиёзнинг жаҳондаги асосий  экспортёри саналмиш Нидерландияда ҳам қурғоқчилик кузатилгани сабабли ёздаёқ маҳсулот нархи кўтарила бошлаганди.

    Бироқ кўплаб европалик савдогарлар яна бир муҳим омилни — Украина жанубида (ушбу мамлакатда пиёзни тижорат мақсадларида етиштиришнинг қарийб 80 фоизи мазкур ҳудуд улушига тўғри келади) давом этаётган урушни ҳисобга олмади. 

    Зеро, Украина ҳар йили 20 минг тоннага яқин сархил пиёз экспорт қилар ва баъзи мавсумларда ушбу мамлакатдан пиёз экспорти ҳатто 50 минг тоннадан ошган эди. 

    Россия ва Украина ўртасидаги уруш сабаб, мамлакатнинг жанубий вилоятларида пиёз етиштириш кескин камайди ва фермерлар у ерда етиштиришга муваффақ бўлган пиёзни ҳам Украинанинг бошқа минтақаларига ва айниқса, Европа Иттифоқи мамлакатларига етказиб беришнинг иложи бўлмади. 

    Шу сабабли, Украина кутилмаганда, пиёзнинг асосий импортёрига айланди ва ушбу маҳсулотни Польша, Руминия, Молдова, Озарбайжон, Қозоғистон, Туркиядан сотиб олди. 

    Бу ҳам бутун минтақада пиёз нархи ўсишига туртки бўлди. Илгари Украина 2022 йилда пиёз сотиб олишга мажбур бўлган баъзи мамлакатларга ушбу маҳсулотни мунтазам экспорт қилган. Шу маънода нархлар бу қадар баландлагани ажабланарли эмас.

    2022 йилнинг июнь ойи ўрталарида Покистонда сув тошқинлари содир бўлди ва шу туфайли бошқа экинлар қатори пиёз ҳосилининг ҳам катта қисми бой берилди. 

    Натижада жаҳондаги энг йирик пиёз экспортёрларидан бири бўлмиш Покистон пиёз импортёрига айланди. 

    Ўзбекистон, Эрон, Туркия ва ҳатто Афғонистон ҳам ўз маҳсулотларини Покистонга етказиб бера бошлади. Сув тошқинидан сўнг 2022 йилнинг ноябрь ойи охиригача Ўзбекистон Покистонга 26 минг тоннага яқин пиёз экспорт қилди.

    Барча ҳудудларда нархлар ўсишда давом этганига сабаблар етарли, уларнинг деярли ҳар бирида ўзига яраша муаммолар юзага келди.

    Аномал совуқ — нархларнинг шиддат билан ўсишига яна бир сабаб

    Охирги кунларда Марказий Осиёдаги аномал совуқнинг пиёз бозоридаги вазиятга таъсири жиддий бўлди. 

    Маълум бўлишича, Россиядан Ўзбекистон, Тожикистон, Қозоғистон ва Қирғизистонга кириб келган аномал совуқ минтақадаги пиёз захираларига жиддий зарар етказган. 

    Бунинг оқибатида, Қозоғистон ички бозорда маҳсулот тақчиллиги юзага келишидан хавотирланиб, пиёз экспортини бутунлай тақиқлашга қарор қилди. 

    Айни пайтда Ўзбекистон пиёзнинг соф экспортёридан соф импортёрига айланди ва савдогарлар минтақа мамлакатларида катта ҳажмда маҳсулот харид қилиш имкониятларини фаол равишда изламоқда.

    Бироқ ҳаммаси у қадар оддий эмас, чунки, Марказий Осиё пиёзнинг асосий экспортёр мамлакатлардан узоқда жойлашган ва шу боис пиёз етказиб бериш қимматга тушади. 

    Шунингдек, ушбу минтақа мамлакатларининг жанубий ҳудудларидаги эртапишар пиёзнинг янги ҳосили ҳажми ва унинг тақдири ҳам аниқ эмас, чунки совуқ унга ҳам зарар етказиши мумкин.

    Айни пайтда на Европа ва на Марказий Осиё мамлакатларида пиёзнинг улгуржи нархи рекорд даражадан ошмади. Бироқ улар йилнинг ушбу даври учун рекорд нархлардир, демак, мутлақ рекордлар янгиланиши мумкин.

    Бозор иштирокчиларининг аксарияти Марказий Осиёда нархлар яқин келажакда мутлақ рекорд даражадан ошиб кетишига, Европада эса баҳорга бориб ушбу натижаларга етиб олиниши ва ундан ошишга шубҳа қилишмаяпти.

    Юқори нархлар экспорт тақиқига сабаб бўлди

    Ўзбекистон ва Тожикистонда пиёзнинг улгуржи нархи 2022 йил ёзида рекорд даражага яқинлашган. Шу билан бирга, йилнинг ушбу даври учун нархлар рекорд даража ҳисобланади.

    Ўзбекистонда ўтган ҳафта охирига келиб, пиёзнинг улгуржи нархлари ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 2,8 баробар, Тожикистонда эса 3,1 баробар қимматлашди. 

    Айни пайтда Ўзбекистон бозорларида пиёз чакана нархларда 10 минг сўмгача сотилмоқда. Нархлар янада ўсиши мумкин.  

    Бу каби кутилмалар фонида Ўзбекистон, Қозоғистон ва Тожикистон жорий мавсумда пиёз экспортини тақиқлади. 

    Қозоғистондан пиёз экспорти тақиқланиши Украинада пиёз нархи ўсишининг тезлашишига олиб келиши мумкин. Чунки олдинги йилларда мамлакат Украинага маҳсулот етказиб берган. 

    Шунингдек, бутун минтақадаги пиёз билан боғлиқ кескин вазият, қолаверса, янги ҳосилни ҳали беш ой кутиш кераклиги ҳисобга олинса, Украинада пиёз нархи янада ошиши прогноз қилинмоқда. 

    Худди шундай, Польшада ҳам, баҳорда пиёз нархи 2019 йилги рекордлардан ошиб кетиши аниқ, ўшанда пиёз 1 кг учун 90 АҚШ сентига етган эди.

    Рамазон яқин

    2023 йилнинг 23 мартидан 22 апрелига қадар бутун дунё мусулмонлари Рамазон ойи рўзасини тутишади. 

    Мазкур даврда, одатда, турли маҳсулотлар, жумладан, пиёз хариди ҳажми ҳам ортади. Марказий Осиё мамлакатларида Рамазон ойида кўп ош истеъмол қилинади. Бунинг учун харажатлар тежалмайди ва фақат юқори сифатли маҳсулотлар харид қилинади.

    Бу вақтда Ўзбекистон ва Тожикистоннинг жанубий вилоятларида эртаги пиёз пайдо бўлса-да, яхши палов учун ўтган йилги пиёз керак бўлади. 

    Бу ҳолат сабзига ҳам таалуқли. Шу боис, март ойининг биринчи ярмида ушбу омил туфайли минтақада пиёзга (яъни, ўтган йилги пиёз ҳосилига) талаб кескин ошиши кутилади. 

    Апрель ойининг иккинчи ярмида Марказий Осиёда пиёз нархи максимал қийматга етиши эҳтимоли ҳам бор.

    Ўзбекистонга қанча пиёз керак?

    Ҳисоб-китобларга кўра, 2023 йилнинг 20 январидан 30 апрелига қадар аҳолининг пиёзга бўлган истеъмол талаби ўртача 346 минг тоннани ташкил этади.

    Ўрганишлар Ўзбекистон ҳудудларида пиёз захираси миқдори 87 минг тонна ва аҳоли хонадонларида 232 минг тонна, жами 319 минг тонна пиёз маҳсулоти борлигини кўрсатган.

    Истеъмол талаби доирасида мамлакат аҳолиси учун яна 26,5 минг тонна пиёз импорт қилиниши керак. 

    Қаердан пиёз олиб келса бўлади

    Бу мавсумда Хитой пиёзни, асосан, Осиё мамлакатларига экспорт қилмоқда, чунки логистика таннархи ҳали Европа Иттифоқи мамлакатларига маҳсулот етказиб беришга имкон бермайди ва Хитой маҳсулоти сифат жиҳатидан ҳар доим ҳам Европа Иттифоқи давлатларининг минимал талабларига жавоб бера олмайди. Бироқ агар нархлар бундай тезликда ўсишда давом этса, вазият ўзгариши ҳам мумкин.

    Айни пайтда пиёз бозорида пайдо бўлган бўшлиқни қандай тўлдириш мумкинлиги эса аниқ эмас. Таомлар рецептида бошқа маҳсулотлар пиёз ўрнини боса олмайди. 

    2023 йилнинг март—апрель ойларида йиғиб олинадиган пиёз ҳосили Мисрда яхши бўлишига умид қилса бўлади. Бироқ кўриниб турибдики, Мисрдан пиёз сотиб олиш учун Яқин Шарқ мамлакатларидан ҳам, Европа ва Осиёдан ҳам импортёрлар аллақачон навбатда турибди. Бу борада Ўзбекистон учун ҳам осон бўлмайди. 

    Шу маънода, Шарқий Европа, Марказий Осиё ва Кавказда келгуси ойларда пиёз нархи янада ўсиши эҳтимоли юқори.

    22.01.2023, 12:17   Изоҳ (0)   54353
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Россия ҳамон етакчи: Ўзбекистон ташқи савдо айланмаси 2022 йилда 50 млрд доллардан ошди

    21.01.2023, 21:12

    Бизнесменлар томонидан Ўзбекистондаги ишбилармонлик муҳити қандай баҳоланди?

    21.01.2023, 00:46

    Moody’s Ўзбекистон кредит рейтинг баҳосини оширди

    21.01.2023, 00:11

    Ўзбекистонда пиёз экспорти вақтинча чекланди

    20.01.2023, 20:43

    Ўзбекистон 2022 йилда Хитойга қувур орқали 1 млрд доллардан кўпроқ газ етказиб берди

    20.01.2023, 20:17

    Маск нефтга бўлган талаб беш йил ичида энг юқори чўққига чиқишини кутмоқда

    20.01.2023, 17:56
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    SonetUzStyle танловида иштирок этиш учун аризалар қабули 15 августгача узайтирилди


    STEM ва бизнес йўналишидаги қизлар учун TBC Bank'дан таълим грантлари — Ўзбекистонда гендер тафовутини камайтириш йўлида янги қадам


    “Бизнесни ривожлантириш банки” БМТ Тараққиёт Дастури билан ҳамкорлик қилади


    Қўнғироқлардан мобил интернетга: Тошкент мобил алоқадан фойдаланиш моделини қандай ўзгартирмоқда


    ОКМКда маҳаллий думпкарлардан фойдаланилади 


    Энди Ucell иловасида Yandex Music'ни тинглаш мумкин 


    AVO bank алоқа маркази: инновациялар ва янги хизмат даражаси 


    InfinBANK ва Kwikpay: уйингизга комиссиясиз ва меҳр билан халқаро пул ўтказмалари


    ZARMED Университети: 200 та грант сизни кутмоқда


    Авваллари хуфиёна иқтисодиётда фаолият юритган эшитиш ва гапиришда муаммоси бор инсонлар энди расмий секторга қўшилиб, Пойтахт Паркинг жамоасининг бир қисмига айланди


    American University оf Technologyʼда бакалаврлар учун очиқ эшиклар куни


    Тошкентда CRYPTO О₂ форуми бўлиб ўтди: Технология, финтеч ва тартиб‑қоидалар муҳокама қилинди 


    AKFA энергия тежовчи ромлари: иқлимга мослаштирилган, қулайликни кўзлаган 


    BYD SEALION 7: Флагман электр SUV — шаҳар кўчаларида янги етакчи 


    Ақлли диверсификация: нима учун керак ва капитални қандай тақсимлаш лозим? 

     

    Тавсия этамиз

    Камчаткадаги ҳодиса ягона эмас: сўнгги 120 йилда рўй берган энг кучли мегазилзилалар

    1 август, 18:20

    Трамп учун хавотирлар: АҚШ президенти таниқли шахсларга ёш қизларни сотган Жеффри Эпштейннинг мижози бўлганми?

    29 июл, 17:19

    Бир кечада оддий официантдан миллионерга айланган аёл: лотереядан ютилган 10 млн доллар машмашаси

    27 июл, 09:25
    Audio Icon

    Андижонча ҳотамтойлик: “Дунё садолари”га сарфланаётган миллиардлар ва шубҳали шартномалар

    24 июл, 21:25
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Божхона қоъмитаси Қирғизистон чегарасида тирбандлик юзага келишидан огоҳлантирди

    Ўзбекистон | 2 август, 21:00

    ZARMED Университети: 200 та грант сизни кутмоқда

    Реклама | 2 август, 20:15

    Трамп Оқ уйда ҳашаматли тантаналар зали қуриб, уни АҚШга совға қилмоқчи

    Лайфстайл | 2 август, 20:55

    Андижонда “отпуска”даги ўқитувчилар мактаб таъмирлаётгани айтилмоқда

    Ўзбекистон | 2 август, 20:44

    Рекорд сармоялар: гигант технологик компаниялар 2025 йилда сунъий интеллект учун 115 млрд доллар сарфлади

    Дунё | 2 август, 20:40

    Трамп таҳдидларига қарамай Ҳиндистон Россиядан нефть харид қилишда давом этади — ҳинд расмийлари

    Дунё | 2 август, 20:10

    Хитойда робот кино ва драматургия йўналишида аспирантурага қабул қилинди

    Технологиялар | 2 август, 19:50

    Оъзбекистонда ҳар бешта суд қароридан биттаси ижро этилмагани айтилди

    Ўзбекистон | 2 август, 19:38
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.