Уйқусизлик ҳозирги замон одамлари орасида энг кенг тарқалган муаммолардан биридир. Яхшики, уни келтириб чиқарадиган сабабларнинг кўпини бартараф этиш мумкин.
Биринчи сабаб: асаб бузилиши ва стресс
Уйқусизликнинг энг катта сабабларидан бири асаб бузилиши ва стрессдир. Бундан қутулиш у қадар осон эмас. Баъзида асаб бузилиши руҳий тушкунлик билан бирга кечиши мумкин. Бу ҳолатда, албатта, малакали мутахассисдан ёрдам сўраш керак. Агар ҳаддан ташқари ҳиссий қўзғалишингиз сабаби жуда аниқ, кундалик иш, юмушлар билан боғлиқ бўлса, буни енгиб ўтишнинг иложи бор.
Қандай курашиш керак: Биринчидан, ўзингизни стресснинг барча манбаларидан халос қилинг. Масалан, ётишдан олдин телевизор кўрманг, уни ўрнига китоб ўқинг. Иккинчидан, кечалари тинчлантирувчи муолажалар қилинг: бош чакка қисмларини лаванда ёғи билан массаж қилинг, оёқ учун ванна тайёрланг, ромашка гуллари қўшилган илиқ душ қабул қилинг. Учинчидан, ўзингизга қулай уйқу учун барча шарт-шароитларни яратинг: хонани шамоллатинг, чироқларни ўчиринг (қоронғилик тананинг бўшашишни тезлаштирадиган махсус моддани ишлаб чиқаришга ёрдам беради) ва ҳар қандай шовқинни бартараф қилинг.
Иккинчи сабаб: меъёрдан ортиқ кофеин
Буни сезмаган ҳолда, кунига бир, икки ёки беш чашка қаҳва ичишимиз мумкин (ҳар ким бу ерда ўзи учун критик максимални аниқлайди). Қаҳва, албатта, мазали, баъзан тетиклаштиради, лекин фақат эрталаб ичиш тавсия этилади!
Қандай курашиш керак: ётишдан уч соат олдин, таркибида кофеин бўлган ичимликлар истеъмол қилишни қатъиян чекланг! Бу маҳсулотлар чой бўлиши ҳам мумкин (чунки чой қанчалик аччиқ бўлса, ундаги кофеин концентрацияси шунчалик кўп бўлади), какао, шоколад, Coca-Cola ва энергетик ичимликлар шулар жумласидандир.
Учинчи сабаб: нотўғри овқатланиш
Организм фаолияти биз уни қандай озиқлантиришимизга боғлиқ. Энг муҳими нима? “Сиз нимани есангиз, ўшасиз” деган иборани эшитганмисиз? Истеъмол қиладиган барча озиқ-овқатларнинг таркибини назорат қила олмаслигимиз табиий. Баъзиларида организмнинг тўғри ишлашига халақит берадиган компонентлар мавжуд. Бундан ташқари, ётишдан олдин овқатланиш ҳам исталмаган салбий таъсирга эга: озиқ-овқатнинг фаол ҳазм бўлиши туфайли ўз-ўзидан организм дам ололмайди.
Қандай курашиш керак: Ётишдан олдин асал аралаштирилган бир стакан илиқ сут ичиш фойдалидир, кечаси енгил тамадди қилган маъқул. Лекин очлик ҳисси уйқусизликка ҳам ҳисса қўшишини унутмаслик керак. Ётишдан уч соат олдин овқатланинг. Бу қоида фақат вазн йўқотадиганлар учун эмас, ҳаммага бирдек фойда беради.
Тўртинчи сабаб: чекиш
Никотин қарийб кофеин каби кучли энергия стимулятори эканлигини ҳамма ҳам билмайди.
Қандай курашиш керак: қатъий равишда, чекишни бутунлай ташланг. Буни бажариш мушкул, шунинг учун ухлашдан камида уч соат олдин чекмасликни маслаҳат берамиз.
Бешинчи сабаб: спиртли ичимликлар ичиш
Ҳа, айниқса кечаси! Уйқусизликдан азият чекадиган баъзи одамлар “тезроқ ухлаб қолиш учун” оз миқдорда спиртли ичимлик ичади. Бироқ, организмга спиртли ичимликларнинг ҳар қандай дозасини мунтазам равишда киритиш асаб тизимига таъсир қилмай қолмайди, бу асаб бузилишига сабаб бўлади.
Қандай курашиш керак: ётишдан олдин спиртли ичимликлар ичманг, умуман, спиртли ичимликларни ҳеч қачон ичманг.
Олтинчи сабаб: кун давомида дам олишнинг етишмаслиги
Замонавий инсон фаол, иш ва бошқа кундалик вазифалари билан шунчалик бандки, у дам олишни кучсизлар учун машғулот деб билишга одатланган. Биз эркин кўринмаслик учун ўзимизга атайлаб асосийларидан ташқари қўшимча масъулият ҳам юклаб оламиз.
Қандай курашиш керак: кун давомида янги вазифани бошлашдан олдин камида бир неча дақиқа танаффус қилинг. Шундай тариқа чарчоқ тўпланмайди. Кечки пайт фитнесни яхши кўрадиганларга машғулотларини 21:00 га қадар тугатиш тавсия қилинади. Пиёда юриш ҳам кун давомида тўпланган стрессни енгиллаштиради.
Еттинчи сабаб: қўрқинчли тушлар
Ёмон тушлар уйқусизликнинг энг кенг тарқалган сабабларидан биридир. Онгсиз равишда қўрқинчли туш кўришдан қўрқасиз ва тана уйқуга фаол қаршилик кўрсатишни бошлайди.
Қандай курашиш керак: ҳар ким ҳам ёмон туш кўриши мумкин, бу ерда ғайритабиий ҳеч нарса йўқ. Бундай қўрқинчли тушларнинг олдини олиш учун хаёлингизни хаос фикрлардан озод қилишга ҳаракат қилинг. Мукаммал рецепт — бу медитация. Ёга, пилатес ва бошқа дам олиш машғулотларини бошланг.
Саккизинчи сабаб: уйқу режимининг бузилиши
Икки кун ухламасдан юриш, сўнг бир-икки соат ухлаб, ишни давом эттиравериш мумкин. Аввалига ҳамма нарса яхшидек туюлади, лекин тез орада организм фаолияти муваффақиятсизликка учрайди. Бу айёрликдан эмас, балки организм батарея принципи асосида ишлаганидандир. Ва уни ўз вақтида зарядланишига йўл қўймасдан, бу ҳолатни ўзингиз келтириб чиқарасиз.
Қандай курашиш керак: ухлаш учун энг мақбул вақт саккиз соат. Кимлигингизга қараб – ухламайдиган “бойқуш”мисиз ёки уйқучилар тоифасидами, ўзингизга мос жадвал танланг. Ҳатто, сменада ишлайдиганлар учун ҳам чиқиш йўли бор: бир вақтнинг ўзида, кундузи ва кечаси навбатма-навбат ухлаб олиш. Организм ҳам бунга кўникма ҳосил қилиб, қаршилик қилишни тўхтатади.
Тўққизинчи сабаб: ахборотлар оқими
Ахборотлар бизни ҳар тарафдан ўраб олади: Интернетда, телевизорда, миямизда (бу бизни шахсан ташвишга соладиган муаммолар ҳақида маълумот). Фикрлар орқали бўладиган ахборот уруши, жисмоний ҳаракатлардан чалғитади. Кун давомида эшитилган, қабул қилинган ахборотлар сабабли диққат ошиб боради. Оқибатда аллақачон ухлаш вақти бўлгани хаёлингизга ҳам келмайди.
Қандай курашиш керак: кундалик вазифаларни мураккаблигига қараб тақсимланг, шунда кечқурун руҳан енгил бўласиз. Уйқуга ётишдан олдин массаж ёки тинчлантирувчи лаванда, ромашкали ванна қабул қилиш орқали бир оз дам олинг.
Ўнинчи сабаб: ноқулай уйқуга сабаб бўладиган нарса-буюмлар
Бундай нарсалар пижама, кўрпа-тўшак, тўшак, матрас ва уйқунинг қулайлиги билан боғлиқ бўлган барча нарсаларни ўз ичига олади.
Қандай курашиш керак: барчасини бошқасига алмаштириш ва тўшакни қайтадан янгилаш.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)