Натрий ва хлорид иккита муҳим электролит бўлиб, улар биргаликда тузни ташкил қилади. Электролитлар танадаги электр зарядларини ўтказиш учун жавобгар, бу эса мушакларнинг қисқаришига олиб келади. Ушбу моддалар асаб тизимининг ишлашида, суюқлик балансида, pH ва босимда ҳам муҳим рол ўйнайди.
Тузда соғлиққа таъсир қилувчи таркибий қисм мавжуд бўлса-да, уни ҳар куни истеъмол қилиш керак. Бироқ сиз кўп ҳолларда шўр маҳсулотларни истеъмол қилишни хоҳлаётганингизни пайқадингиз, бунинг сабаби эса турлича бўлиши мумкин. Бу организмга озуқа моддалари етишмаслигини билдириши, бундан ташқари овқатланиш одатлари ёки гормонал бўлиши ҳам мумкин.
Сувсизланиш
Натрий ва хлорид танадаги суюқлик мувозанати учун зарур ва сувсизланиш сизда тузга бўлган эҳтиёжни келтириб чиқариши мумкин. Бу организмнинг туз истеъмолини кўпайтириш усули бўлиб, гидрацияни яхшилашга ёрдам беради. Кўп миқдорда туз истеъмол қилсангиз, кўп сув ичишингиз мумкин, бу эса вазиятни янада яхшилайди. Сувсизлансангиз, тузга бўлган эҳтиёждан ташқари яна бир нечта аломатларни сезишингиз мумкин: бош оғриғи, летаргия ва чанқоқлик ҳисси ёки сувсизланиш пайтида юзага келадиган умумий белгилар кузатилиши мумкин.
Сувсизланиш хавфини камайтириш учун кун давомида етарли миқдорда суюқлик ичаётганингизга ишонч ҳосил қилинг. Бундан ташқари, агар фаол ҳаракатда бўлсангиз ёки иссиқ, нам иқлимда вақт ўтказсангиз, сувсизланишни қоплаш учун суюқлик билан бирга кўп миқдорда туз истеъмол қилишни хоҳлашингиз мумкин.
Электролитлар мувозанатининг бузилиши
Жисмоний машқлар, иссиқ ва нам иқлимнинг таъсир қилиши ва иситма, кўнгил айниши ёки диарея каби камдан-кам ҳолатлар каби одатдагидан юқори суюқлик йўқотилишига олиб келиши мумкин бўлган ҳар қандай ҳолат электролитлар мувозанати сабабли юзага келади. Бундай ҳолатларда танадаги суюқликни йўқотиш билан бир қаторда, натрий каби қимматли электролитларни ҳам йўқотасиз. Сувсизланиш бу омилларнинг таъсиридан бири, аммо электролитлар ҳам мувозанатсиз бўлиши мумкин. Тузга бўлган эҳтиёж электролитлар мувозанати билан боғлиқ аломатлардан бири бўлиши мумкин бўлса-да, сиз бош оғриғи, чарчоқ, юрак уриши, мушакларнинг крамплари ёки спазмлар каби қўшимча симптомларни ҳам сезишингиз мумкин.
Тузга бўлган эҳтиёж ва электролитлар мувозанати билан боғлиқ бошқа аломатлардан қочиш учун, суюқликни ҳаддан ташқари йўқотиш даврида электролитларни суюқлик билан истеъмол қилганингизга ишонч ҳосил қилинг. Бу ҳолат электролитли ичимликлар ёки суюқликлар билан бирга шўр овқатларни кўп истеъмол қилганда ҳам юзага келиши мумкин.
Стресс
Стресс — бу гормонлар иштирок этадиган ҳолат. Организмдаги стрессни енгишга ёрдам берадиган асосий гормон кортизол деб аталади. У буйрак усти безлари томонидан стрессга жавобан чиқарилади ва организмга ёрдам бериш учун муҳим бўлмаган тана функцияларини, қон босимини, юрак тезлигини ва ҳатто глюкозадан фойдаланишни ўзгартиради.
Neuroscience журналидаги бир тадқиқот натижасига кўра, қонида натрий миқдори юқори бўлган, шунингдек, гипернатремия мавуд бўлган инсонлар стресс ҳолатида камроқ кортизол чиқаради. Бу стрессли даврларда нима сабабдан кўп миқдорда туз истеъмол қилишингизни англатади, чунки ко кўпроқ туз истеъмол қилиш организмнинг стрессни физиологик жиҳатдан енгиш усулларидан бири бўлиши мумкин.
Ҳомиладорлик
Агар ҳомиладорлик пайтида тузга бўлган эҳтиёжни кўпайтирсангиз бу организмингизга тўғри мувозанатни сақлаш учун кўпроқ электролитлар кераклигини билдириши мумкин. Ҳомиладор аёл туғилмаган боланинг суюқлик ва озуқа моддаларига бўлган эҳтиёжини ҳам қўллаб-қувватлаганлиги сабабли, суюқлик ва электролитлар мувозанати муҳим ҳисобланади (бу ҳолат бола эмизувчи аёлларда ҳам кузатилади).
Ҳомиладор аёлларга доимий қайт қилиш ҳолатлари бўлса, шифокор билан маслаҳатлашиб, электролитлар билан бирга етарли миқдорда суюқлик ичишларига ишонч ҳосил қилиши тавсия этилади. Электролитлар билан ичимликлар, айниқса, озиқ-овқат яхши қабул қилинмаган пайтларда ҳаётий омилларни бошқариш учун фойдали.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)