Дунёнинг қаерида яшамасин, маданий ёки оилавий аҳволи қандай бўлишидан қатъи назар, аёллар эркакларга қараганда бошқа одамларнинг ҳис-туйғуларини яхшироқ тушунади. Бу ҳақда олиб борилган тадқиқотга таяниб, CNN хабар берди.
Буюк Британиядаги Кембриж университети тадқиқотчилари буни аниқлаш учун дунёнинг 50 дан ортиқ давлатида тадқиқот ўтказди. Бу «ақл назарияси» ёки «когнитив эмпатия» ўрганиладиган энг катта тадқиқот саналади. Эмпатия муҳим фазилат бўлиб, одамларнинг ижтимоий муносабатларини бошқаради ва уларнинг шахсий муносабатига таъсир ўтказади.
Когнитив эмпатия — бу бошқа биров нимани ўйлаётгани ёки ҳис қилаётганини интеллектуал равишда тушуниш ҳисобланади. Когнитив эмпатияга эга бўлган одам ўзини бошқа бировнинг ўрнига қўйиб, ундаги вазиятни ҳис қилади.
Бу аффектив ёки ҳиссий эмпатиядан фарқ қилади. Бу турдаги эмпатияда одам бировнинг аҳволини ҳис қилиб, унга ҳиссиёт билан жавоб беради. Мисол учун, агар кимдир йиғлаётган бўлса, ҳиссий эмпатияга эга бўлган одам ҳам хафа бўла бошлайди, бу билан ҳамдардлигини билдиради.
Кембриж университети веб-сайтида эмпатиянинг иккала шаклини синаб кўрадиган тест мавжуд. Бироқ янги изланишда тадқиқотчилар бошқа тестдан — «Кўзлар тестида ақлни ўқиш» ёки қисқача «Кўзлар тести"дан фойдаланган. Бу одамнинг руҳий ҳолатини ёки ҳис-туйғуларини тушуниш қобилиятини ўлчашга ёрдам беради.
Тестда иштирокчилардан фотосуратдаги одамнинг кўз қисмидан унинг аҳволи ҳақида сўралган. Одам маълум бир турдаги юз ифодасини намойиш қилган ва тадқиқот иштирокчиси бу одам нимани ўйлаётгани ёки ҳис қилаётганини топган. Олимлар кўпинча ушбу тестдан кимнингдир ақлий ёки когнитив муаммолари борлигини аниқлаш учун фойдаланади.
Илгари олиб борилган тадқиқотлар шуни кўрсатдики, масалан, аутизм, деманс ёки овқатланиш билан боғлиқ муаммоларга дуч келганлар бу тестларда кўпинча паст балл олади.
Янги тадқиқотда муаллифлар Аргентина, Хорватия, Миср, Ҳиндистон, Япония ва Норвегия каби 57 мамлакатдан 306 000 га яқин одамнинг натижаларини олиш имконига эга бўлди. 36 мамлакатда аёллар когнитив эмпатия кўрсаткичида эркакларга қараганда юқори балл тўплади. 21 та давлатда аёллар ва эркаклар ўртасидаги кўрсаткичлар ўхшаш эди. Бироқ эркаклар ўртача ҳисобда аёллардан кўра яхшироқ балл тўплаган биронта мамлакат аниқланмади.
Тадқиқот нима учун аёлларнинг когнитив эмпатияси эркакларникига қараганда кўпроқ эканини тушунтириб бера олмаган. Олимлар аёлларда когнитив эмпатия эркакларникига қараганда юқорилигини хулоса қилган. Илгари ўтказилган баъзи тадқиқотларда эмпатиядаги жинсий фарқлар баъзан биологик ва ижтимоий омиллар билан боғлиқ бўлган.
Изоҳ (0)