Иммунитет бутун йил давомида организмни вирус ва шамоллашдан ҳимоя қилади. Аммо эпидемиялар, ёмон об-ҳаво ва умумий чарчоқ шароитида унинг янада самарали ишлашига қандай ёрдам бериш мумкин? Marie Claire нашри қуйида ушбу саволга жавоб берди.
Кўпчилик маълум озиқ-овқатларни истеъмол қилиш орқали ўзини ҳар қандай касалликдан ҳимоя қилиш мумкинлигига ишонади. Илмий нуқтаи назардан, бу мутлақо тўғри эмас. Британия Озиқлантириш Жамғармаси илмий директори Сара Станнернинг сўзларига кўра, иммунитетни оширадиган ёки COVID-19 каби юқумли вируслар билан касалланишнинг олдини оладиган ягона озиқ моддалар, озиқ-овқат ёки қўшимчалар мавжуд эмас. Бироқ тўғри овқатланиш орқали етарли миқдорда озуқа моддалари ва энергия олиш иммунитет тизимининг энг юқори самарадорлик билан ишлашига ёрдам беради.
Бу шуни англатадики, турмуш тарзидаги муайян ўзгаришлар иммунитет тизимини мустаҳкамлаши мумкин, бу эса қийин эпидемиологик вазият фонида бактерия ва вируслар билан тинимсиз курашишни давом эттириши керак. Бутун йил давомида саломатликни таъминлайдиган бешта асосий одатга амал қилиш муҳимдир.
Соғлом ёғларни истеъмол қилинг
Ёғ ҳар доим фойдали. Баъзи ёғлар соғлиқ учун жуда муҳимдир. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, омега-3 ёғ кислоталари яллиғланиш билан курашишга ёрдам беради. Тадқиқотчилар зайтун мойида мавжуд бўлган баъзи соғлом ёғлар иккинчи тоифа диабет ёки юрак хасталиги хавфини камайтириши мумкинлигини кўрсатадиган қўшимча далилларни топди. Соғлом ёғларни авокадо ёки лосос, зайтун мойи каби маҳсулотлардан топиш мумкин. Кам ёғли сут маҳсулотлари ўрнига тўлиқ ёғли сут маҳсулотларини танлаш, тухум, ёнғоқ, крахмалли бўлмаган сабзавот ва резаворларни рационга киритиш тавсия этилади.
Мева ва сабзавотларни истеъмол қилинг
Мева ва сабзавотлар организмга кўп жиҳатдан ёрдам берадиган витамин, минераллар ва кимёвий бирикмаларга бой. Масалан, улардаги антиоксидантлар яллиғланишни камайтиришга ёрдам беради. Кўпгина ўсимликка асосланган озиқ-овқатларда мавжуд бўлган клетчаталар ошқозондаги фойдали бактерияларни озиқлантириши мумкин, бу эса зарарли патогенларни сақлашга ёрдам беради. Шу билан бирга, битта маҳсулотга эътибор қаратмасдан, хилма-хилликни сақлаш муҳимдир. Шифокорлар кундалик рационда камида беш дона мева ва сабзавот истеъмол қилишни тавсия қилади.
Жисмоний машқлар бажаринг
Иммунитет тизимини қўллаб-қувватлаш учун кундалик ишга ўртача жисмоний машқлар қўшинг. Жисмоний фаоллик нафақат вазнни сақлаб қолиш учун муҳим, балки у бутун организмга таъсир қилади. Узоқ муддатли, юқори интенсив машқлар баъзи одамларда иммунитет тизимини бостиришини кўрсатадиган далиллар мавжуд бўлса-да, ҳар куни тахминан ярим соатлик ўртача жисмоний машқлар иммунитетни кучайтириши мумкин. Ўртача жисмоний машқлар — бу сузиш, югуриш, барқарор тезликда велосипедда юриш ёки тез юриш.
Етарлича ухланг
Уйқу организмнинг ҳолатига таъсир қилувчи энг муҳим параметрлардан биридир. Унинг тўлиқ ишлаши учун организмнинг уйқуга бўлган эҳтиёжини мунтазам равишда қондириш керак, катталар учун бу ҳар кеча олти-тўққиз соатни ташкил этади. Қоида тариқасида, меъёр саккиздан тўққиз соатгача ўзгариб туради, шунинг учун организмнинг эҳтиёжларини эътиборсиз қолдирмаслик керак.
2015 йилги тадқиқот шуни кўрсатдики, ёмон уйқу касаллик хавфининг ошиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Тадқиқотчилар 164 нафар соғлом инсонларни кузатди ва ҳар куни олти соатдан кам ухлайдиганлар узоқроқ ухлаганларга қараганда шамоллашга кўпроқ мойил бўлади, деган хулосага келди. Шифокорлар ёмон уйқу баъзи касалликлар, жумладан, семизлик, юрак-қон томир касалликлари ва диабет хавфига олиб келиши ва ҳатто умр кўриш давомийлигини қисқартириши мумкинлигини таъкидлайди.
Стрессдан сақланинг
Буни тан олиш осон эмас, лекин стресс ва ташвиш даражаси саломатлик нуқтаи назаридан тобора муҳим аҳамият касб этмоқда. Мутахассисларнинг фикрига кўра, стресс ва хавотирни йўқотиш иммунитетни яхшилашга ёрдам беради, яъни ўз вақтида мутахассисга мурожаат қилиш жуда муҳимдир. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, узоқ муддатли стресс иммунитет функциясига салбий таъсир кўрсатиши ва кўпинча чарчаш деб аталадиган жисмоний, ақлий ва ҳиссий чарчоқ ҳиссига олиб келиши мумкин. Шу муносабат билан ҳар куни ижобий нарсаларга эътибор бериш, тараққиётни кўриш учун турли даражадаги мураккаб вазифаларни кичик қисмларга бўлиш, айниқса кун тартибига кўпроқ жисмоний ва фаолиятни киритиш тавсия этилади.
Изоҳ (0)