Дастурхон атрофида катталар болаларга кўпинча ҳамма нарсани охиригача истеъмол қилишга чақиради. Қолаверса, ҳаммаси нон билан ейишни таъкидлайди. Албатта, бу болаликдан соғлом улғайиш учун яхши ниятдир. Аммо, афсуски, рацион дастурига оқилона киритилган бундай тавсиялар тўғри овқатланиш тизимини яратишга халақит беради. Натижада болаликдаги овқатланиш одатлари туфайли улғайгандан кейин чиройли қомат учун узоқ вақт давомида куч сарфлашга тўғри келади, деб ёзади Marie Claire.
«Ким тез овқатланиш» ўйини
«Ким биринчи овқатланса, кучи кўп бўлади»– деган насиҳатлар барчага таниш ҳолат. Катталар болаларни бир неча дақиқада ёки ҳатто сонияларда овқатлантиришга ҳаракат қилади. Аммо улар таомларни тез истеъмол қилиш ортиқча овқатланишга олиб келишига шубҳа ҳам қилмайди.
Бу ҳолатда тўқлик сигнали шунчаки мияга етиб боришга вақт топа олмайди ва 10 дақиқадан сўнг бола яна шунча миқдорда овқат истеъмол қилиши мумкин. Шунинг учун ошқозон-ичак тракти билан боғлиқ муаммолар, ортиқча вазн пайдо бўлади. Ҳа, нонушта ва тушликни жуда тез истеъмол қиладиган одамларда бунинг исботини кўриш мумкин.
Тоза тарелка сиёсати
Баъзи болаларга тарелка тоза бўлгунга қадар дастурхондан туришга рухсат берилмаган. Дўқ-пўписа, масхара, тоза тарелкалар ҳақидаги аллегория қўлланилади, бу ерда барча фикр улар берган ҳамма нарсани қандай ейишни билмаган болага қаратилади. Шундай қилиб болада бошқа нарсалар қаторида уят ва айбдорлик ҳисси пайдо бўлади. Натижада одам қандайдир машаққатли меҳнатни исроф қилишдан қўрқиб, қўшимча овқатни рад этмайди, лекин охир-оқибат у ортиқча овқатланиш, вазн муаммоларига дуч келади.
Қўшимчасига нон
Ҳатто бошланғич синф дарсликларида ҳам бу машҳур ибора тез-тез такрорланган: «Балиқ — сув, резаворлар — ўт, нон — ҳамма нарсанинг боши». Ота-оналар ҳам ҳамма нарсани нон билан ейишга мажбур қилади. Котлет, макарон, шўрва, картошка пюреси, ҳатто қуритилган мевали компотни ҳам. Ажабланарлиси, баъзи оилаларда ҳатто тарвуз, қовун ёки узум ҳам нон билан бирга берилади. Бу шунчаки нон ва ҳақиқий углеводлардир. Нафақат углеводларга, балки оқсил ва ёғларга ҳам бой. Организм эса бунга дош беролмайди ва қўшимча вазн тўплашни бошлайди.
Юпанч учун конфет
—« Йиғлама, йиғлама, сенга кулча бераман!» – дер эди бувилар. Аммо кулча ўрнига улар конфет беради. Шундай қилиб болаликдан ширинликлар шунчаки ширинлик эмас, балки тасалли ва далда ўлчовига айланади. Эсингизда бўлсин, анча вақт олдин бузилган асаб тизимини ширинлик билан даволагансиз. Кейинчалик ширинликлар истеъмол қилиш организмнинг маълум қисмларида ёғ пайдо бўлишига олиб келади. Шунинг учун углеводлар билан таскин топишни тўхтатиш керак. Умуман олганда, овқатни ҳис-туйғулар билан боғламаслик зарур. Озиқ-овқат организмга ҳаёт бахш этади, аммо онг ва руҳни озиқлантирмайди.
Телевизор билан ҳамоҳанг
Телевизорда бирор бир фильм ёки дастурни томоша қилиш асносида нонушта, тушлик ва кечки овқатлар истеъмол қилиш одатий ҳолга айланган. Кўпгина ота-оналар ҳатто овқатланаётганда болалар учун мультфильмлар қўйиб беради. Албатта, бу ҳам боланинг қанча овқат истеъмол қилгани, қайси вақтда тўйганини билмаслигига олиб келади. Натижада яна ортиқча вазн пайдо бўлади ва бу одатдан воз кечилмаса, йиллар давомида жиддий муаммолар юзага келади.
Изоҳ (0)