Хитой армияси собиқ катта полковниги, ҳозирда Sinxua университети илмий ходими Чжоу Бо Financial Times нашри учун Хитой Шарқий Европада қандай қилиб ядро уруши олдини олиши мумкинлиги ҳақида мақола ёзди.
Мақола муаллифи эслатишича, 2013 йилда Хитой ва Украинанинг қўшма декларацияси эълон қилинган бўлиб, унда Пекин Украинада учинчи томон ядро қуроли қўлламаслигига кафил бўлиши айтилган. Шу сабабли, агар Путин Украинада тактик ядро қуроли қўллашга қарор қилса, унда Хитой ўз бетарафлигини сақлаб қола олмайди. Вазият ёмонлашишига йўл қўймаслик учун Пекин чоралар кўриши керак.
Биринчидан, Хитой Москвадан бешта ядро давлатининг ядро урушида ғалаба қозониш мумкин бўлмагани сабабли, ҳеч қачон ядро қуроли қўлламаслик ҳақидаги баёнотига риоя этишни талаб қилиши керак.
Икинчидан, Пекин Москвага шуни билдириши керакки, Россия томонидан ядро қуроли қўлланилиши Хитой учун жиддий ноқулайликни юзага келтиради. Бутун Европа Путинга қарши чиқади, Хитойда эса бу позицияни қўллаб-қувватламаслик имкони бўлмайди.
Бундан ташқари, Хитой Россия ва НАТО ўртасида воситачилик қилиб, альянсга Путиннинг ядро қуролидан фойдаланмаслик бўйича қатъий масъулиятни ўз зиммасига олиши эвазига, келажакда кенгаймасликка ваъда беришни таклиф қилиши керак.
Бундай муроса иккала томоннинг юзини ҳам сақлаб қолган бўларди, деб ёзади Чжоу Бо.
Хитойнинг Украинадаги урушга муносабати
Россия Украинада ҳарбий операция бошлаганидан буён Хитой бетараф позицияни эгаллаб, Украина ҳудудий яхлитлигини ёқлаб келаётганди, аммо санкциялар киритмаган. Россияда қисман сафарбарлик эълон қилингач, Пекин ҳарбий ҳаракатларга нуқта қўйиш ва томонларнинг хавфсизлик соҳасидаги хавотирларини бартараф қилиш учун уларни музокараларга чақирди.Кейинроқ Хитой Ташқи ишлар вазирлиги томонлар дастлабки шартларсиз музокараларни қайта бошлаши кераклигини айтди.
Таъкидлаш жоиз, Путин ва Сзинпин Украинада Россия махсус операцияси бошланишидан сал аввал, 4 февраль куни Пекинда учрашган. Ўшанда эълон қилинган қўшма баёнотда Хитой Россиянинг НАТО шарққа кенгаймаслиги ҳақидаги талабини ва Европада хавфсизлик кафолатлари бўйича бошқа таклифларни қўллаб-қувватлаганди. Россия президенти Владимир Путин ўшанда Хитой раиси Си Цзиньпинни Украинада ҳарбий операция бошлаши ҳақида огоҳлантирмаган.
Россия томонидан ядровий зарба хавфи максимал даражага етди
Аввалроқ Россия томонидан ядровий зарба хавфи 24 февралдан буён энг юқори даражага етгани маълум қилинганди. АҚШ Марказий разведка бошқармаси (МРБ) директори Уильям Бёрнс октябрь бошида Украинага келиб, президент Владимир Зеленский ва бир қатор украиналик мансабдорлар билан учрашган.CNN қайд этишича, сафар Россия Украинада ядро қуроли қўллаши мумкинлиги борасидаги хавотирлар фонида амалга ошган. Бёрнс ва АҚШ ҳукуматининг бошқа вакиллари Москванинг бундай қадамга тайёрланаётгани бўйича далилларни кўрмаётганини айтган бўлса-да, разведка маълумотларидан хабардор бўлган манбалар воқеаларнинг бундай тус олиши «хавфи юқори» экани ҳақида огоҳлантирмоқда. «Россия томонидан ядровий зарба хавфи у Украинага бостириб кирганидан буён, эҳтимол, энг юқори даражага етди», — деди улар.
Россия томони ҳеч кимга ядро қуролидан фойдаланиш билан таҳдид қилмаётганини кўп бора таъкидлаган. Politico маълумотларига кўра, Ғарб 21 сентябрдан кейин Россиянинг ядровий қурол-яроғлари устидан кузатувни кучайтирган. Ўша куни қисман сафарбарлик ҳақида эълон қилаётиб, президент Владимир Путин Ғарб «ядровий шантаж»дан фойдаланаётганини айтган ва Россияни ҳимоя қилиш учун «барча воситалар»ни ишга солиши ҳақида огоҳлантирганди.
Россия ҳукумати 23 октябрдан буён Украина «ифлос бомба»дан фойдаланиб провокациялар уюштиришга ва кейин бунда Россияни айблашга тайёрланаётганини даъво қилмоқда.
Изоҳ (0)