Озиқ-овқат инфляцияси ривожланаётган мамлакатларга жиддий таъсир ўтказмоқда. Ўзбекистонда вазият қандай?

Озиқ-овқат инфляцияси ривожланаётган мамлакатларга ривожланган мамлакатлардан икки баравар кўп таъсир кўрсатмоқда. Бу ҳақда Tridge тадқиқотидан маълум бўлди.

Бу ҳолат ривожланаётган мамлакатларда ҳалокатли тафовутни келтириб чиқармоқда — улар аллақачон даромадларининг юқори фоизини озиқ-овқатга ажратмоқда.

65 мамлакатдан олинган маълумотлар таҳлили шуни кўрсатдики, ривожланаётган мамлакатлар озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларида инфляциянинг юқори суръатларини кўрсатишга мойил.

Ўлчов сифатида ўтган йилга нисбатан 10 фоиздан ортиқ ўсишни ҳисобга олган ҳолда, 35 та ривожланаётган давлатнинг сабзавот нархлари индекси 30 та ривожланган давлат билан солиштирилди.

Ривожланаётган 35 давлатдан 26 тасида сабзавот нархлари индекси 10 фоиздан ортиқ ўсган, 30 та ривожланган давлатдан атиги 12 тасида эса худди шундай ўсиш кузатилган.

Ривожланаётган мамлакатлар (74 фоиз) ривожланган мамлакатларга (40 фоиз) нисбатан қарийб икки баравар кўп сабзавот нархларининг кескин ошишига дуч келди.

Мевалар тоифасида Туркия мева баҳоси индекси ўтган йилга нисбатан 3 баравар кўпайиб, энг юқори инфляцияни бошдан кечирди.

Украина (+76 фоиз), Эрон (+65 фоиз), Аргентина (+61 фоиз) ва Ҳиндистон (+60 фоиз) ҳам мева бозорида жиддий инфляцияни бошдан кечираётган давлатлар қаторига киради.

Туркияда, шунингдек, сабзавот нархлари индексида 150 фоиз ўсиш кузатилди ва сабзавот тоифасидаги 65 мамлакат орасида энг юқори инфляция даражасини қайд этди.

Сабзавот нархлари индексининг икки баравар ошиши бир қанча мамлакатларда кузатилди. Ўзбекистонда ҳам юқори ўсиш кузатилган. Мамлакатда сабзавот нархлари индекси 129 фоизга ортган. Шунингдек, бу кўрсаткич Тожикистонда (123 фоиз), Эронда (115 фоиз) ва Колумбияда (86 фоиз).

Озиқ-овқат маҳсулотларининг глобал нархларидаги тенгсиз инфляцияни кўплаб ривожланаётган мамлакатлар ўғит, ёқилғи, уруғлик ва бошқалар каби қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари импортига жуда боғлиқлиги билан изоҳлаш мумкин.

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг нархи кескин ошди, нархларнинг ошиши глобал таъминот занжири зарбалари туфайли янада кучайди.

Умуман олганда, ишлаб чиқариш таннархининг ошиши, айниқса, ривожланаётган мамлакатларда озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги нархларининг ошишига олиб келди.

Ривожланаётган ва ривожланган мамлакатлар ўртасидаги «тенг бўлмаган инфляция»га таъсир қилувчи асосий омиллардан бири Феднинг фоиз ставкаларининг ўзгариши натижасида юзага келган валюта бозоридаги нотинчликлар билан бир қаторда турли тартибга солувчи муҳитлардир.

Аввалроқ БМТ ривожланаётган мамлакатларнинг иқтисодий аҳволи ёмонлашаётганини таҳлил қилган эди.