Европа Россия кўмирини Қозоғистонникига алмаштира бошлади

Август ойида кучга кирадиган Россия кўмирига тўлиқ эмбаргога тайёргарлик кўраётган Европа ноанъанавий етказиб берувчиларга мурожаат қилмоқда. Бу ҳақда «Коммерсантъ» хабар берди.

Ушбу экспорт қилувчи мамлакатлардан бири Қозоғистон январь—май ойларида бутун 2021 йил учун кўрсаткичлардан бир неча баравар кўп кўмирни етказиб берди. 

Таҳлилчилар фикрича, Қозоғистон Европа Иттифоқига кўмир етказиб беришни жиддий равишда ошириши мумкин, чунки унинг кўмири Европа электр станциялари учун мос.

Январдан майгача бўлган даврда Қозоғистон Европа Иттифоқи мамлакатларига 1,5 миллион тонна кўмир етказиб берган, бу Eurostat маълумотларига кўра, бутун 2021 йилдагидан деярли икки баробар кўпдир.

Агар январь ва февраль ойларида етказиб бериш ҳажми тахминан 140-200 минг тоннани ташкил этган бўлса, Россиянинг Украинадаги ҳарбий ҳаракатлари бошланганидан кейин Қозоғистон ҳар ой Европа Иттифоқига 300-400 минг тонна кўмир жўнатди.

Бир йил аввал апрель ва май ойларида Қозоғистон кўмирининг Европага экспорти атиги 60-70 минг тоннани ташкил қилган.

Европа Украинадаги урушга жавобан Россия кўмиридан воз кечмоқчи. Ўрнатилган эмбарго барча шартномалар август ойида якунланишини назарда тутади. 

Май ойида Европа Иттифоқи Россиядан кўмир етказиб беришни кескин ошириб, 4,7 миллион тоннагача кўтарди, аммо июнь ойида аллақачон пасайиш кузатилмоқда.

Россия кўмиридан воз кечиш Европа учун осон бўлмайди, аммо Индонезия, Австралия, Жанубий Африка ва Колумбия қисман унинг ўрнини босиши мумкин. 

Шу билан бирга, европалик истеъмолчилар Қозоғистон, Танзания ва Нигерия каби муқобил вариантларни ўрганмоқда, деб ёзади Платц.

Айни пайтда Қозоғистон кўмирининг катта қисми Россия ёки Болтиқбўйи давлатлари портларида 782 минг тонна (бутун 2021 йил учун 240 минг тонна) юк ташиш билан денгиз орқали Европа Иттифоқига етказиб берилди. 

Бундан ташқари, 635 минг тонна темир йўл орқали етказилган (бутун 2021 йил учун 540 минг тонна). 

Яна 90 минг тонна қозоқ кўмири Германияга автомобиль йўли орқали етиб келди. Ушбу ўта қиммат етказиб бериш усули камдан-кам қўлланилади: 2021 йилда барча Европа Иттифоқи мамлакатларига автомобиль йўллари орқали бор-йўғи 8,2 минг тонна кўмир етказилган.

Қозоғистон Россия орқали Европага кўмир экспорт қилади. 

Бизда турли йўллар бор, Болтиқбўйи давлатлари, Россиянинг Узоқ Шарқ ва Қора денгиз портлари орқали сотишимиз мумкин. Асосийси, бизга денгизга чиқиш керак. Умуман олганда, биз Россия ва Беларусь билан ягона иқтисодий маконни айнан шу давлатларнинг транзит ҳудудларидан фойдаланиш, денгизга чиқишимиз учун яратдик, — деди Қозоғистон тоғ-металлургия корхоналари уюшмаси раҳбари Николай Радостовец. 

Миллий статистика бюроси маълумотларига кўра, Қозоғистон 2021 йилда 29,2 миллион тонна кўмир экспорт қилган. 

Асосий йўналишлар — Россия (19 миллион тонна), Швейцария (4,8 миллион тонна) ва Беларусь (1,9 миллион тонна).

Россия ва Қозоғистон ўртасидаги дўстона муносабатларга қарамай, Россия ҳудуди орқали транзит ташиш баъзида муаммоли бўлиб қолади.