Мажбурий меҳнат ҳеч бир мамлакатда, жумладан, АҚШда ҳам 100 фоиз бартараф этилмаган. Бу ҳақда Олий Мажлис Сенати раиси Танзила Норбоева «Америка овози»га берган интервьюсида айтиб ўтди.
Маълумот учун, АҚШда жойлашган 300 дан ортиқ корхона ва ташкилотлардан иборат Cotton Campaign коалицияси 2009 йилда ўзбек пахтасини бойкот қилиш ташаббуси билан чиққанди. Коалиция ўша вақтда Ўзбекистон ҳукумати «1 миллиондан ортиқ болалар ва катталарни, жумладан, тиббиёт ходимлари, бюджет ходимлари ва талабаларни ҳар йили терим мавсумида пахта теримига мажбурлагани»ни айтган эди.
Cotton Campaign ҳамкори бўлган Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон форуми 2021 йилда аҳоли пахта йиғим-терими даврида ҳукумат томонидан мажбурий меҳнатга жалб қилинмагани ҳақида эълон қилганидан сўнг, бойкот якунланди. 2022 йилнинг март ойида Cotton Campaign халқаро коалицияси Ўзбекистон пахтасига эълон қилинган глобал бойкотни бекор қилди.
Танзила Норбоеванинг «Америка овози» мухбирига айтишича, Шавкат Мирзиёев Бош вазир лавозимида (2003—2016 йиллар) ишлаган вақтларида болалар меҳнати, мажбурий меҳнатга қарши курашишни бошлаган.
«Биз уларнинг раҳбарлигида (президент Шавкат Мирзиёев назарда тутилмоқда — «Дарё» изоҳи), мен у вақтда Касаба уюшмалари федерацияси раиси эдим (2010—2016 йиллар), уч томонлама бирлашганмиз. Яъни Бандлик вазирлиги, иш берувчилар томонидан, учаламиз бирлашиб, бошқа ташкилотларни ҳам ёнимизга олиб, ҳақиқий курашни бошлаганмиз. Шу курашда бизга АҚШ давлат департаменти тавсиялари, АҚШ Бандлик вазирлиги тавсиялари ва албатта, Халқаро меҳнат ташкилотининг тавсиялари муҳим аҳамият касб этган. Бу нафақат Ўзбекистоннинг муваффақияти, балки ҳамкорлар ва халқаро ташкилотлар, қолаверса, АҚШ билан ҳамкорлигимиз натижаси, деб ўйлайман», — дейди Сенат раиси.
Норбоева хонимнинг таъкидлашича, Ўзбекистоннинг мажбурий меҳнатга қарши курашишдаги муваффақиятларидан бири — мамлакат муаммо борлигини тан олган.
«Шунингдек, биз мажбурий меҳнатни бартараф қилишимиз юқори даражада айтилди. Қонунлар ўзгарди, қонуности ҳужжатлар қабул қилинди. Мажбурий меҳнат, болалар меҳнатига оид 40 дан ортиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинди ва бу фақатгина Бандлик вазирлиги ёки Касаба уюшмалари федерациясининг иши эмас, бу ҳар бир Молия вазирлигининг, Иқтисодиёт вазирлигининг, Фермерлар уюшмасининг ҳам – ҳамманинг биргаликдаги иши бўлди. Ва бизнинг катта муваффақиятимиз, ҳаммамиз бирлаша олдик, бир ёқадан бош чиқариб ишлай олдик», — дейди Сенат раиси.
Унинг сўзларига кўра, Cotton Campaign томонидан эълон қилинган бойкотнинг бекор қилиниши катта «нуқта» бўлди.
«Биз мажбурий меҳнатга қарши курашни тўхтатмаслигимиз керак. Бу борадаги ишларни доим олиб бориш кераклигини биламиз. Чунки бу муаммо ҳеч бир давлатда 100 фоиз ҳал бўлган эмас. АҚШдаги ҳамкасбларимиз ҳам айтяптики, бу муаммо бизда ҳам бор деб. Кийим ва пойабзал уюшмасининг раҳбари билан гаплашганимизда ёки Модалар ассосиацияси билан гаплашганимизда «бизнинг таркибиздаги брендлар Ўзбекистонда ишлашдан манфаатдор, хоҳлашади, фақатгина уларнинг ҳам талаблари бўлади. Яъни, стандартлари бор», дейишди. Биз пахта бойкоти бекор бўлди дегани билан муаммомиз ҳал бўлди демаймиз. Аксинча, ишимиз энди бошланяпти. Чунки яна муаммоли масалаларни ҳал қилишимиз керак», — дейди Танзила Норбоева.
Эслатиб ўтамиз, президент Шавкат Мирзиёев «Cotton Campaign Ўзбекистонни қора рўйхатидан чиқаргани ҳам жуда катта имконият эканини» таъкидлаган эди. «Бунинг ҳисобига истеъмол маҳсулотларининг хом ашёсини олиб келиб, уларни қайта ишлаш орқали қўшимча 1,5 миллиард долларлик маҳсулотни бемалол экспорт қилса бўлади», — деган эди давлат раҳбари.
Маълумот учун, узоқ йиллар давомида пахта терими мавсумида болалар ва мажбурий меҳнатдан фойдаланилгани боис Ўзбекистон пахтаси халқаро жамоатчилик томонидан «қора рўйхат»га киритилган, етакчи ишлаб чиқарувчилар Ўзбекистон пахтасини бойкот қилган эди. Халқаро меҳнат ташкилотининг Вашингтондаги офиси директори Кевин Кассиди эса ўзбек пахтаси бойкотини асоссиз деб эълон қилганди. 2019 йилнинг 4 февралида ўша вақтдаги бош вазир ўринбосари Танзила Норбоева бошчилигидаги делегациянинг Вашингтонга ишчи ташрифида Cotton Campaign тўқимачилик маҳсулотларига қарши бойкотни бекор қилиш бўйича режасини тақдим этган эди.
Cotton Campaign халқаро коалицияси вакиллари 2020 йилнинг 27 январь—6 февраль кунлари Ўзбекистонда ишчи ташриф билан бўлган эди. Улар билан бўлиб ўтган учрашувда иштирок этган инвестициялар ва ташқи савдо вазири Сардор Умурзоқов Ўзбекистон тўқимачилик саноатини бойкот қилишдан фойда йўқ, деб айтганди.
2021 йилнинг майида Меҳнат вазирлиги мажбурий меҳнат учун маъмурий жавобгарликни кучайтириш ҳамда болалар ва мажбурий меҳнатдан фойдаланганлик учун жиноий жавобгарликнинг киритилиши амалда ушбу соҳада жазо самарадорлигини оширишга имкон берганини маълум қилганди. 2022 йилнинг Халқаро меҳнат ташкилоти Ўзбекистон 2021 йилги пахта терими даврида мажбурий ва болалар меҳнатига барҳам беришга муваффақ бўлганини маълум қилди.
Изоҳ (0)