• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +30°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    XIV асрда ўлат эпидемияси Европага Ўрта Осиёдан кириб боргани аниқланди

    Буюк Британия, Германия, Италия, Қозоғистон ва Россия олимлари ҳозирги Қирғизистон ҳудудида жойлашган ўрта асрларга хос қабрлардаги одамлар қолдиқлари ДНКсини текшириб, XIV асрда Европага Қора ўлим деб ном олган ўлат эпидемияси айнан шу ердан кириб борган, деган хулосага келди. Nature журналида чоп этилган мақолада шу ҳақда айтилади, деб ёзади «Интерфакс».

    Ўлат таёқчалари

    Ўлат таёқчалари
    Фото: Getty Images

    Олимларда Қирғизистоннинг Чўй вилоятида жойлашган, 1338—1339 йилларга тегишли ноодатий равишда кўп сонли қабрлар қизиқиш уйғотди, устига-устак, баъзи қабртошларда ўлат тилга олинган эди.

    Бу ҳудуддаги илк қабрлар 1880 йиллардаёқ топилган эди. 30 кишининг жасадлари у ердан Кунсткамерага (Россия Фанлар академиясининг Буюк Пётр номидаги Антропология ва этнография музейига) олиб кетилди, олимлар тадқиқот учун намуналарни ўша ердан олди.

    Улар Қораёғоч ва Бўрон қишлоқлари яқинидаги қабристонларга кўмилган етти кишининг ДНКсини секвенлашга муваффақ бўлди. Намуналар сифати тўртта геномни тузиш имконини берди. Уларнинг учтасида ўлат қўзғатувчиси — ўлат таёқчаси (лотинча Yersinia pestis) аниқланди, бунинг устига, у 1346—1353 йилларда Европада ўлат эпидемиясини келтириб чиқарган штаммларнинг бевосита аждоди бўлиб чиқди.

    Олимлар фикрича, ўлат ҳозирги Қирғизистоннинг Чўй вилоятидан ўтган савдо йўллари орқали тарқалган. Мақолада қайд этилишича, Тянь-Шань яқинида ўлат таёқчасининг кўплаб табиий резервуарлари жойлашган, бу эса уларнинг тадқиқотини қўллаб-қувватлайдиган яна бир далил бўлиб ҳисобланади.

    Қора ўлим тарихдаги иккинчи ўлат эпидемиясига айланган бўлиб, унинг авж нуқтаси 1346—1353 йилларга тўғри келган. Қора ўлим ўша вақтдаги Европа аҳолисининг ярмини ҳаётдан олиб кетган, деб ҳисобланилади. Сўнг XIV асрда яна бир неча марта авж нуқталар кузатилган, ушбу ўлат штаммлари эса XIX аср охиригача дунё бўйлаб айланиб юрган.

    Қора ўлим манбаи узоқ вақтлардан буён баҳс-мунозаралар мавзуси бўлиб келади. Бунгача штамм пайдо бўлган эҳтимолий жойлар сифатида Хитой ва Ҳиндистон айтилганди.

    Мавзуга доир: 

    • Европа уйғониш даврини бошлаб берган қора ўлат. Жаҳон тарихидаги иккинчи пандемия ҳақида
    • Ўлатдан коронавирусгача. Карантинлар қачон пайдо бўлган?

    16.06.2022, 15:15   Изоҳ (0)   15142
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ер аҳолисининг 10 фоизи ўқиш ва ёзишни билмайди — ЮНЕСКО

    16.06.2022, 14:53

    АҚШ президентидан Япония бош вазиригача. Дунё етакчиларининг йиллик маоши қанча?

    16.06.2022, 14:27

    Украинанинг Херсон вилоятида уруш бошланганидан кейин туғилган болаларга Россия фуқаролиги берилади

    16.06.2022, 13:06

    АҚШ президенти Роналд Рейганга ўқ узган шахс 41 йилдан кейин суд назоратидан озод этилди

    16.06.2022, 12:05

    КХДР кетма-кет ядро синовларига тайёрланаётган бўлиши мумкин — экспертлар

    16.06.2022, 11:07

    Туркия Финляндия ва Швеция билан музокаралар ўтказишдан бош тортди

    16.06.2022, 10:32
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби магистратура дастурларига қабул жараёнлари давом этаётганини маълум қилади


    Mobiuz — 8 миллиондан ортиқ абонентлар танлови 


    Суғурта соҳасидаги узоқ кутилган ислоҳотлар: манфаатлар қонун ҳимоясида 



    ОКМКда янги сулфат кислота цехи қурилмоқда


    Навоий инновациялар университети 2 миллиард сўмлик грант дастурини эълон қилди 


    Kia Sonet ва ADM Global: Ўзбекистон автомобиль кластерини маҳаллийлаштирилишига   қарийб 260 млн АҚШ доллари миқдорида сармоя


    Мирзо Улуғбек туманида жойлашган йирик кўчмас мулк аукционга қўйилди



    Yandex Music’да жазирама кайфият учун махсус “Чилла” бўлими пайдо бўлди


    Ўзбекистонда тиббий суғурта нима учун зарур: шифокор қараши ва Нео Insurance тажрибаси


    Visa Kapitalbank билан Хитойга: WeChat Pay ва Alipay орқали нақд пулсиз тўловлар – эркин, осон ва хавфсиз


    “Бизнесни ривожлантириш банки” БМТ Тараққиёт Дастури билан ҳамкорлик қилади


    “Ўзбекинвест” суғурта компанияси 2025 йилнинг I ярим йиллиги якунларини эълон қилди


    Вақт синовидан ўтган тармоқ: 33 йиллик фаолият, 12 миллион фойдаланувчи танлови ва мобил алоқанинг янги архитектураси

     

    Тавсия этамиз

    Бир кечада оддий официантдан миллионерга айланган аёл: лотереядан ютилган 10 млн доллар машмашаси

    27 июл, 09:25
    Audio Icon

    Андижонча ҳотамтойлик: “Дунё садолари”га сарфланаётган миллиардлар ва шубҳали шартномалар

    24 июл, 21:25

    “Россия аллақачон катта оғалик мақомини йўқотиб бўлди”. Украина уруши постсовет ҳудудида нималарни ўзгартирди?

    24 июл, 15:15

    Нилдан Фрот дарёсигача: махфийликдан тобора реалликка айланиб бораётган “Катта Исроил” концепцияси

    22 июл, 12:22
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Хитой сунъий интеллект хавфсизлиги борасида глобал ҳамкорликка чақирди

    Дунё | 27 июл, 21:57

    Туркия ўз тарихидаги энг кучли авиабомбаларини тақдим этди

    Дунё | 27 июл, 20:24

    БМТ Фаластин давлати қурилишида ёрдам беришини маълум қилди

    Дунё | 27 июл, 18:30

    Австрияда 400 га яқин йўловчи қоронғи туннелда 6 соат қолиб кетди

    Дунё | 27 июл, 17:50

    “Реал Мадрид” 5 нафар футболчи бўйича таклифларни кўриб чиқишга тайёр

    Спорт | 27 июл, 17:46

    Таиланд ва Камбожа ўртасидаги тўқнашувлар Трамп воситачилигига қарамай давом этмоқда

    Дунё | 27 июл, 17:06
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.