Буюк Британия, Германия, Италия, Қозоғистон ва Россия олимлари ҳозирги Қирғизистон ҳудудида жойлашган ўрта асрларга хос қабрлардаги одамлар қолдиқлари ДНКсини текшириб, XIV асрда Европага Қора ўлим деб ном олган ўлат эпидемияси айнан шу ердан кириб борган, деган хулосага келди. Nature журналида чоп этилган мақолада шу ҳақда айтилади, деб ёзади «Интерфакс».
Олимларда Қирғизистоннинг Чўй вилоятида жойлашган, 1338—1339 йилларга тегишли ноодатий равишда кўп сонли қабрлар қизиқиш уйғотди, устига-устак, баъзи қабртошларда ўлат тилга олинган эди.
Бу ҳудуддаги илк қабрлар 1880 йиллардаёқ топилган эди. 30 кишининг жасадлари у ердан Кунсткамерага (Россия Фанлар академиясининг Буюк Пётр номидаги Антропология ва этнография музейига) олиб кетилди, олимлар тадқиқот учун намуналарни ўша ердан олди.
Улар Қораёғоч ва Бўрон қишлоқлари яқинидаги қабристонларга кўмилган етти кишининг ДНКсини секвенлашга муваффақ бўлди. Намуналар сифати тўртта геномни тузиш имконини берди. Уларнинг учтасида ўлат қўзғатувчиси — ўлат таёқчаси (лотинча Yersinia pestis) аниқланди, бунинг устига, у 1346—1353 йилларда Европада ўлат эпидемиясини келтириб чиқарган штаммларнинг бевосита аждоди бўлиб чиқди.
Олимлар фикрича, ўлат ҳозирги Қирғизистоннинг Чўй вилоятидан ўтган савдо йўллари орқали тарқалган. Мақолада қайд этилишича, Тянь-Шань яқинида ўлат таёқчасининг кўплаб табиий резервуарлари жойлашган, бу эса уларнинг тадқиқотини қўллаб-қувватлайдиган яна бир далил бўлиб ҳисобланади.
Қора ўлим тарихдаги иккинчи ўлат эпидемиясига айланган бўлиб, унинг авж нуқтаси 1346—1353 йилларга тўғри келган. Қора ўлим ўша вақтдаги Европа аҳолисининг ярмини ҳаётдан олиб кетган, деб ҳисобланилади. Сўнг XIV асрда яна бир неча марта авж нуқталар кузатилган, ушбу ўлат штаммлари эса XIX аср охиригача дунё бўйлаб айланиб юрган.
Қора ўлим манбаи узоқ вақтлардан буён баҳс-мунозаралар мавзуси бўлиб келади. Бунгача штамм пайдо бўлган эҳтимолий жойлар сифатида Хитой ва Ҳиндистон айтилганди.
Изоҳ (0)