• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12654.13
    • RUB161.18
    • EUR14817.99
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    XIV asrda o‘lat epidemiyasi Yevropaga O‘rta Osiyodan kirib borgani aniqlandi

    Buyuk Britaniya, Germaniya, Italiya, Qozog‘iston va Rossiya olimlari hozirgi Qirg‘iziston hududida joylashgan o‘rta asrlarga xos qabrlardagi odamlar qoldiqlari DNKsini tekshirib, XIV asrda Yevropaga Qora o‘lim deb nom olgan o‘lat epidemiyasi aynan shu yerdan kirib borgan, degan xulosaga keldi. Nature jurnalida chop etilgan maqolada shu haqda aytiladi, deb yozadi “Interfaks”.

    O‘lat tayoqchalari

    O‘lat tayoqchalari
    Foto: Getty Images

    Olimlarda Qirg‘izistonning Cho‘y viloyatida joylashgan, 1338—1339-yillarga tegishli noodatiy ravishda ko‘p sonli qabrlar qiziqish uyg‘otdi, ustiga-ustak, ba’zi qabrtoshlarda o‘lat tilga olingan edi.

    Bu hududdagi ilk qabrlar 1880-yillardayoq topilgan edi. 30 kishining jasadlari u yerdan Kunstkameraga (Rossiya Fanlar akademiyasining Buyuk Pyotr nomidagi Antropologiya va etnografiya muzeyiga) olib ketildi, olimlar tadqiqot uchun namunalarni o‘sha yerdan oldi.

    Ular Qorayog‘och va Bo‘ron qishloqlari yaqinidagi qabristonlarga ko‘milgan yetti kishining DNKsini sekvenlashga muvaffaq bo‘ldi. Namunalar sifati to‘rtta genomni tuzish imkonini berdi. Ularning uchtasida o‘lat qo‘zg‘atuvchisi — o‘lat tayoqchasi (lotincha Yersinia pestis) aniqlandi, buning ustiga, u 1346—1353-yillarda Yevropada o‘lat epidemiyasini keltirib chiqargan shtammlarning bevosita ajdodi bo‘lib chiqdi.

    Olimlar fikricha, o‘lat hozirgi Qirg‘izistonning Cho‘y viloyatidan o‘tgan savdo yo‘llari orqali tarqalgan. Maqolada qayd etilishicha, Tyan-Shan yaqinida o‘lat tayoqchasining ko‘plab tabiiy rezervuarlari joylashgan, bu esa ularning tadqiqotini qo‘llab-quvvatlaydigan yana bir dalil bo‘lib hisoblanadi.

    Qora o‘lim tarixdagi ikkinchi o‘lat epidemiyasiga aylangan bo‘lib, uning avj nuqtasi 1346—1353-yillarga to‘g‘ri kelgan. Qora o‘lim o‘sha vaqtdagi Yevropa aholisining yarmini hayotdan olib ketgan, deb hisoblaniladi. So‘ng XIV asrda yana bir necha marta avj nuqtalar kuzatilgan, ushbu o‘lat shtammlari esa XIX asr oxirigacha dunyo bo‘ylab aylanib yurgan.

    Qora o‘lim manbai uzoq vaqtlardan buyon bahs-munozaralar mavzusi bo‘lib keladi. Bungacha shtamm paydo bo‘lgan ehtimoliy joylar sifatida Xitoy va Hindiston aytilgandi.

    Mavzuga doir: 

    • Yevropa uyg‘onish davrini boshlab bergan qora o‘lat. Jahon tarixidagi ikkinchi pandemiya haqida
    • O‘latdan koronavirusgacha. Karantinlar qachon paydo bo‘lgan?

    16.06.2022, 15:15   Izoh (0)   15107
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Yer aholisining 10 foizi o‘qish va yozishni bilmaydi — UNESCO

    16.06.2022, 14:53

    AQSH prezidentidan Yaponiya bosh vazirigacha. Dunyo yetakchilarining yillik maoshi qancha?

    16.06.2022, 14:27

    Ukrainaning Xerson viloyatida urush boshlanganidan keyin tug‘ilgan bolalarga Rossiya fuqaroligi beriladi

    16.06.2022, 13:06

    AQSH prezidenti Ronald Reyganga o‘q uzgan shaxs 41 yildan keyin sud nazoratidan ozod etildi

    16.06.2022, 12:05

    KXDR ketma-ket yadro sinovlariga tayyorlanayotgan bo‘lishi mumkin — ekspertlar

    16.06.2022, 11:07

    Turkiya Finlyandiya va Shvetsiya bilan muzokaralar o‘tkazishdan bosh tortdi

    16.06.2022, 10:32
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Endi davlat fuqarolik xizmatchisini noqonuniy bo‘shatish rahbarga juda qimmatga tushadi” — huquqshunos

    O‘zbekiston | 30 iyun, 08:30

    “O‘quv sifatini yetarlicha taʼminlay olmaganimiz sabab sirtqi taʼlim tugatildi” — Oliy taʼlim vaziri

    O‘zbekiston | 30 iyun, 08:00

    Ramzan Qodirovning voyaga yetmagan o‘g‘li uylandi

    Dunyo | 29 iyun, 23:40

    Klublar o‘rtasidagi JCH. “PSJ” Messi boshchiligidagi “Inter Mayami” darvozasiga javobsiz 4 ta gol urdi

    Sport | 29 iyun, 23:09

    “Uy oldi-sotdisini naqdsiz shaklga o‘tkazmoqchimiz” — Mubin Mirzayev

    O‘zbekiston | 29 iyun, 23:05

    Ozarbayjon Rossiya bosh vaziri o‘rinbosari tashrifini bekor qildi

    Dunyo | 29 iyun, 23:00

    “Nasiya bozorini davlat tomonidan tartibga solish rejalashtirilgan” — Timur Ishmetov

    Iqtisodiyot | 29 iyun, 22:30

    Superliga. “Buxoro” “Sho‘rtan”ni ishonchli hisobda mag‘lub etdi

    Sport | 29 iyun, 22:15
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.