Дунё бензин ва табиий газдан тортиб кўмиргача ҳамма соҳада энергия нархининг тортишиш кучига қарши кескин ўсиши билан курашмоқда. Бу CNN хабар бермоқда.
Украинадаги уруш 1970—1980 йиллар бошидаги нефть билан рақобатлашадиган ёки ундан ҳам ошиб кетадиган инқирозга олиб келганидан хавотирлар кучаймоқда.
Ўша машъум инқироздан фарқли ўлароқ бу эпизодда мой мавжуд эмас.
Энди бизда бир вақтнинг ўзида нефть, газ ва электр инқирози бор. Бу энергетика инқирози 1970—1980 йиллардаги нефть инқирозидан анча катта. Бу эҳтимол, ундан ҳам узоқ давом этади, — деди Халқаро энергетика агентлиги кузатувчилар гуруҳи раҳбари Фотиҳ Бирол Дер Спиегелга.Жаҳон иқтисодиёти ҳозирги кунга қадар энергия нархининг ошишига бардош бера олди. Аммо Европа Россия нефти ва газидан воз кечишга уринаётгани сабабли нархлар барқарор бўлмаган даражага кўтарилиши мумкин.
Дунё бу инқирозга тайёр эмас, — деди АҚШ собиқ президенти Жорж Бушнинг энергетика масалалари бўйича бош маслаҳатчиси бўлиб ишлаган Роберт Макнелли.
«Қўрқувларимиз ўзини оқлади»
Дунёда 1970 йиллардан бери энг катта нарх инқирози бошланди, дея Жаҳон банки маълум қилганди.Бизнинг бу қўрқувларимиз ўзини оқлади, — деди Колумбия иқлим мактаби асосчиси декани Бордофф.Албатта, бугунги кун ва 1970 йиллар ўртасида асосий фарқлар мавжуд. Нархлар ўша пайтдагидек кўтарилмади ва сиёсатчилар нархларни назорат қилишга уринишмади.
Агар биз нархларни назорат қилиш ва нархларни чеклаш усулларидан фойдалансак, танқислик пайдо бўлиши мумкин эди, — деди МакНаллй.Уруш бошланганда, Ғарб Россиянинг энергия таъминотини тўғридан-тўғри нишонга олишдан қочишга ҳаракат қилди, чунки бу глобал бозорлар учун жуда муҳим эди. Россия нафақат дунёдаги энг йирик нефть экспортчиси, балки энг йирик табиий газ экспортчиси ва кўмирнинг асосий етказиб берувчиси.
Аммо урушнинг шафқатсизлиги бутун дунёга аён бўлгач, АҚШ ва бошқа давлатлар Россиядан энергия импортини тақиқлашга киришди.
Россия Ғарб санкцияларига жавобан Европанинг кўплаб давлатларига табиий газ етказиб беришни чеклади, ҳатто тўхтатди. Европа Иттифоқи жорий ҳафтада йил охиригача Россия нефть импортининг 90 фоизини босқичма-босқич тўхтатиш режаларини эълон қилди.
Бу кескин вазият аллақачон қийин вазиятда бўлган энергия бозорларида таъминот танқислигини янада кучайтирди.
Ўтган йил давомида АҚШда бензин нархи 52 фоизга ошиб, рекорд даражага кўтарилди, бу эса жамоатчиликни ғазаблантирди ва мамлакатдаги инфляция инқирозига ҳисса қўшди.
Экспертларга кўра, бугунги энергия инқирози шунчаки Украинадаги уруш натижаси эмас. Бу нефть ва табиий газга сармоя киритилишининг қўшимча усулидир.
Бу ресурсларни тугатиб юборади, ишлаб чиқаришни кўпайтириш у ёқда турсин, фақат уни сақлаб қолиш учун катта маблағ талаб қилади.
Энергия инқирозини қандай тугатиш мумкин
Энергия инқирозини енгиллаштирадиган вазиятлар орасида Эрон ядровий келишуви, Хитойдаги иқтисодий пасайиш ёки Саудия Арабистони ва бошқа ОПЕК ишлаб чиқарувчиларининг нефть ишлаб чиқаришни кўпайтириш бўйича келишуви киради.Аввалроқ ОПЕК Россияни четлаштиришни кўриб чиқаётгани ва бу нимани англатиши ҳақида хабар берилганди.
Изоҳ (0)