Мегаполис аҳолиси ҳаётида камида бир марта кучли ҳолсизлик ҳиссига дуч келади, кўпроқ дам олишни, уйқудан уйғонмасликни хоҳлайди. Агар инсонга одатдаги дам олиш куни ва таътил кифоя қилмаса, унда организм сурункали чарчоқ — астениядан азият чекаётган бўлиши мумкин. Elle нашри касалликнинг биринчи аломатларини қандай аниқлашни, ёрдам учун кимга мурожаат қилишни ва организмнинг тикланиши учун қандай куч топиш кераклигини маълум қилди.
Астения нима?
Одамлар кўпинча астенияни оддий чарчоқ билан адаштириб юборади, аммо ҳолат бутунлай бошқача бўлади. Агар оддий чарчоқ дам олишдан кейин дарҳол ўтиб кетса, унда астения патологик чарчоқ бўлиб, унда дам олиш ва яна ишлаш ёрдам бермайди. Асосий астеник аломатлар орасида жисмонан қувватнинг етишмаслиги, заифлик ва чарчоқ, иш унумдорлигининг пасайиши кузатилади. Стресс, ҳаддан ташқари зўриқиш ёки касаллик туфайли асаб тўқималари озиқланишининг бузилиши, организм қанча энергия сарфланиши ва қанча кераклиги ўртасида номутаносиблик пайдо бўлиши мумкин.
Ҳатто оддий шамоллаш жароҳат ёки операцияларсиз ҳам организмнинг табиий тикланиш механизмини бузиши мумкин. Кўпинча астеник аломатлар доимий жисмоний ва ақлий фаолиятнинг ортиқча зўриқиши натижасида пайдо бўлади. Мунтазам стресс организмга зарарли, шунинг учун иши юқори концентрацияни ёки ҳиссий стрессни талаб қиладиган одамлар кўпинча астениядан азият чекади. Масалан, офис ходимлари, шифокор ва ҳамширалар, менежерлар, ижтимоий соҳа вакиллари.
Машаққатли машғулотлар, қаттиқ парҳезлар ва заҳарланиш ҳам касалликнинг қўзғатувчиси бўлиши мумкин. Бундан ташқари, астения қандли диабет, юрак-қон томир ва бошқа касалликларга ҳамроҳ бўлиши мумкин.Мутахассисларнинг таъкидлашича, аёллар эркакларга қараганда ўртача 2-3 марта кўпроқ астениядан азият чекади.
Ушбу касалликда, аввало, терапевтга мурожаат қилиш тавсия этилади. Шифокор астения белгиларини келтириб чиқарадиган бошқа касалликлар эҳтимолини бартараф этиш учун текширув ўтказиш керак. Агар керак бўлса, невролог кўригидан ҳам ўтиш лозим. Текширув жараёнларидан бир ўзингиз ўтишга ҳаракат қилманг. Бу вақт ҳамда пулни беҳуда сарфлаш билан баробар, чунки астения учун махсус лаборатория кўрсаткичлари йўқ.
Астениядан қандай қутулиш мумкин?
Астенияни даволаш масаласига ҳар томонлама ёндашиш керак. Агар астения сурункали стресс туфайли юзага келса, бунинг келиб чиқиш сабабини топишга, уни бартараф этишга ёки ҳеч бўлмаганда камайтиришга ҳаракат қилиш керак.
Бунинг учун иш жараёни, уйқу ва овқатланишни тартибга солишдан бошлаш керак. Шунингдек, оила аъзолар билан уй ишларини ва болаларни парвариш қилишни адолатли тақсимлаб олиш ҳам организмни ортиқча зўриқтириб қўймасликка ёрдам беради. Массаж, физиотерапия машқлари, игна билан даволаш муолажалари ҳам ижобий таъсир кўрсатади. Психотерапия курси стресс таъсирини юмшатади. Бундан ташқари, стрессга қарши курашда когнитив ёндашув ўз самарадорлигини кўрсатади, бунда бемор тўғри дам олишга ва организм сигналларига ўз вақтида жавоб беришга ўрганади.
Организмга кучни қандай қайтариш мумкин?
Астения билан оғриган бемор учун шифокор миядаги биокимёвий жараёнларни меъёрлаштиришга ва астения белгиларини камайтиришга ёрдам берадиган дори-дармонларни қабул қилишни тавсия қилиши мумкин. Касалликда буюриладиган дориларнинг таъсири асаб тўқималарининг фаолиятини қўллаб-қувватлашга қаратилган бўлади.
Агар астеник аломатларга эътибор берилмаса, организм зўриқишга бардош бера олмайди ва бунинг ортидан жиддий касаллик ҳам юзага келиши мумкин. Албатта, инсон борки, барчаси чарчайди, лекин саломатликка ғамхўрлик қилиш ҳар доим биринчи ўринда туриши кераклигини унутмаслик керак.
Изоҳ (0)