«Ўзбекистонда сабзи нархи 2022 йил баҳоргача ўзгармайди» — Қишлоқ хўжалиги вазирлиги

Ўзбекистонда ноябрь ойидаги сабзининг нархини 2021 йил июнь ойи билан таққослаганда 4–5 баробаргача тушганини кўриш мумкин. Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг прогнозларига кўра, 2022 йил баҳорида кутиладиган янги ҳосилга қадар сабзининг нархи шу даражада сақланиб қолади.

Вазирлик маълум қилишича, 2021 йилда сабзининг ўртача ҳосилдорлигини бир гектардан 20–25 тоннадан 30–40 тоннагача миқдорда ошириш имконияти яратилди. Шу тариқа 1 килограмм сабзининг таннархи фермер хўжаликларида 700–800 сўмгача (6,5–7,5 сент) арзонлашди. 20 июнь ҳолатига кўра, 1 килограмм сабзининг ўртача чакана нархи 6000–10000 сўмни ташкил этган бўлса, бугунги кунда (2021 йил октябрь–ноябрь) 2000 сўмгача тушди, даланинг ўзидаги ўртача харид нархи эса 1 килограмм сабзи учун 1000–1500 сўм атрофида.

2021 йил сабзи нарх ўзгариши туфайли кўп бора эътибор марказида бўлди, бунинг асосий сабаби 2021 йил баҳорда «эртапишар сабзининг» етилиши деярли бир ойга кечикди.

Ёзга келиб, сабзи нархига оид вазият бутунлай барқарорлашди. Ёз охири ва куз ойларининг бошида эса Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан аҳоли учун «даладан истеъмолчигача» тамойили асосида арзонлаштирилган ярмаркалар ишга туширилди. Уларда сабзи ва бошқа асосий қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари шундоқ даланинг ўзидан бозор расталарига олиб келингани сабаб, паст нархларда сотилишига эришилди.

Қайд этилишича, 2021 йили барча тоифа хўжаликларида сабзи жами 124,4 минг гектар (ўтган йилга қараганда, 18,2 минг гектарга кўп) майдонда экилган. 2021 йилда етиштирилган 2 миллион тоннадан ортиқ ҳосилдан (ўрим-йиғим ишлари давом этяпти) асосий қисми ички бозор эҳтиёжларини қондиришга йўналтирилади.

Бунда «такрорий экиндан» йиғилган 140 минг тонна сабзи қишки-баҳорги мавсумда аҳоли таъминоти учун захирага олинади, «кечпишар» сабзининг бир қисми эса умумий қуввати 250–300 минг тонна бўлган ўнлаб ихтисослаштирилган корхоналар базасида қайта ишланади (2020 йили 110 минг тонна сабзи қайта ишлаш, яъни қуритиш, шок усулида музлатишга юборилган эди).

Таъкидланишича, мамлакат аҳолисининг сабзи маҳсулотига бўлган йиллик талаби 700–800 минг тоннани ташкил этади (тиббий меъёрларга кўра, бир инсоннинг йиллик эҳтиёжи тахминан 20 килограмм дан иборат). Истеъмол саватчасидаги сабзи маҳсулотининг улуши 0,4 фоиз ҳисобланади.

2021 йили сабзи экспорти ҳажми хорижий давлатларда ушбу қишлоқ хўжалиги маҳсулотига бўлган талаб ва харид нархларининг ўсиши оқибатида сезиларли даражада ошди. 2021 йил 1 ноябрь ҳолатига кўра, жами 50,5 минг тонна ёки 2020 йилги шу даврга нисбатан 17 фоиз (43,4 тонна)га кўп сабзи экспорт қилинди. Экспорт қилинган сабзининг 65 фоизи апрель–июнь ойлари, яъни «эртапишар сабзи» мавсумига тўғри келди.

2021 йили 7,6 миллион АҚШ долларига тенг сабзи маҳсулоти қуйидаги 9 давлатга экспорт қилинди: асосан Қозоғистонга 30,5 минг тонна (4 миллион АҚШ доллари), Қирғизистонга 16,5 минг тонна (2,8 миллион АҚШ доллари), Россияга 3 минг тонна (704 минг АҚШ доллари), шунингдек, Тожикистон, Беларусь, Чехия, Украина, Жанубий Корея ва БАА давлатларига етказиб берилган.

Давлат статистика қўмитаси 30 июнь куни ўтказилган кузатув натижаларида 1 килограмм сабзи 4000-12 000 сўм атрофида эди. 21 июнда сабзи нархи 15 минг сўмгача етганди. Қишлоқ хўжалиги вазирлиги яқин кунларда сабзи нархининг пасайиши кутилаётгани маълум қилганди.