«Дарё» репортажи: Тошкент шаҳрида аҳолини коронавирусга қарши эмлаш тадбирлари бошланди

Бугун, 1 апрель куни Тошкент шаҳри, Мирзо Улуғбек туманидаги 5-сон оилавий поликлиникада ҳам аҳолини коронавирусга қарши эмлаш тадбирлари бошланди. Бу ерга биринчи эмлаш босқичи учун COVAX жамғармаси томонидан олиб келинган AstraZeneca вакцинасидан 420 доза, Ўзбекистон–Хитой ҳамкорлигида ишлаб чиқилган ZF-UZ-VAC 2001 вакцинасидан 1000 доза ажратилган. «Дарё» мухбири Мадина Нурман ушбу тиббиёт масканидан репортаж тайёрлади.

Поликлиникага киришда ташриф буюрувчилар 1 нафар тиббиёт ходимидан иборат фильтрдан ўтади. Бу ерда келувчининг исм-шарифи, яшаш манзили ва бошқа зарурий маълумотлар олиниб, тана ҳарорати текширилади ва антисептик билан қўлларига ишлов берилади. Шундан сўнг поликлиникада ташкил этилган эмлаш пунктига йўналтирилади.

Эмлаш пункти рўйхатга олиш, шифокор кўриги хонаси ва эмлаш хонаси, шунингдек, коридордаги ўриндиқлардан иборат 30 дақиқалик назорат ҳудудидан иборат. Эмлаш хонасида вакциналарни сақлаш учун ажратилган махсус совиткич, дезинфекцияга мўлжалланган кварц лампаси, антисептиклар, эмлаш учун керакли тиббий анжомлар мавжуд. Эмланувчилар AstraZeneca ҳамда ZF-UZ-VAC 2001 вакциналаридан бирини танлашлари мумкин.

Биринчи босқичда 65 ёшдан катта бўлган фуқаролар ҳамда тиббиёт ходимлари эмланмоқда.

Вакцина олгандан сўнг, анафилактик шок кузатилган тақдирда зарур бўладиган дори-дармон, биринчи тез ёрдам воситалари ҳозирлаб қўйилган.

Бизда 2488 нафар 65 ёшдан юқори шахслар, 1170 нафар 18-64 ёш оралиғидагилар, шунингдек, умумий ҳисобда 538 нафар тиббиёт ходимлари, 250 нафар мактаб ўқитувчилари, мактабгача таълим ташкилотларининг 159 нафар ходимлари эмланиши кўзда тутилмоқда.

Вакцина касалланишдан юз фоиз ҳимоя қилади, деб айтиш қийин. Бироқ у касалликнинг енгил ўтиши, асоратлари қолишининг олдини олишни таъминлайди. Барчани бирдек эмлашга қамраб олиш мушкуллиги сабаб буни босқичма-босқич амалга оширмоқдамиз.

Биз эмланувчиларни турли вақтга чақирган ҳолда ижтимоий масофа сақланишига эришмоқчимиз. Шу сабаб бугун 50 нафар одам эмланса, қўнғироқ қилиб уларга вақт белгиланган. Маҳаллабай ишлаган ҳолда ҳамма керакли маълумотларни маҳаллаларга берганмиз, ҳар бир ҳудуд шифокорлари хабардор этилган, улар ўзига бириктирилган ҳудуддаги эмланувчиларни айтилган вақтга чақиради, эълонлар пештоқига барча маълумот ёзилган.

Мустақил юра олмайдиган, уйидан чиқа олмайдиган қарияларимиз, жойлардаги шифохона ходимлари учун умумий ҳисобда 15 нафар тиббиёт ходимларидан иборат 2 та мобил бригада ажратилган. Масалан, бизнинг ҳудудда 6-туғуруқхона жойлашган. Эртага уларнинг тиббиёт ходимларини эмлаш учун битта махсус бригада боради.

Наргиза Мирбабаева, 5-сон оилавий поликлиника бош шифокори

Эрталаб 09:00 дан бошлаб эмланиш истагида келганлар бирма-бир ўзларининг амбулатор карталари билан менга учрайди. Мен уларнинг қон босими, умумий аҳволи, шикоятлари, касалликлари тарихи, аллергик ёки наслий касалликлари бор, йўқлигини кўрикдан тўлиқ ўтказиб, шундан сўнг эмлашга тавсия этилиши ёки этилмаслиги борасида қарор қабул қиламан. Ҳамшира шундан кейин уни рўйхатга олади ва эмлаш хонасига олиб кирилади. Эмлангандан сўнг ташриф буюрувчи ярим соат назоратимизда ўтиради. Агар бирор салбий белгилар кузатилмаса, бу ерни тарк этади. Келувчиларда агар сурункали касалликлари хуруж даври, аллергик реакциялар бўлса, бу ҳолда эмланишга тавсия этилмайди ва қайтарилади. Хуруж даври ўтгач, кўрсаткичлари меъёрида бўлса, доимий шифокори тавсиясидан сўнг эмлашга рухсат этилиши мумкин. Хитой-ўзбек вакцинаси уч, AstraZeneca вакцинаси эса 21−28 кун оралиғида икки марта қилинади. Одамлар икки хил вакцинани ҳам  танлашмоқда, яъни бу борада кўрсаткичлар ҳозирча 50/50.Насимжон Хўжамов, 5-сон оилавий поликлиника терапевт шифокори.

Мен ва 65 ёшли рафиқам AstraZeneca вакцинаси билан эмландик, кўрсатган хизматлари учун барча тиббиёт ходимларига раҳмат. Айнан ушбу вакцинани танлаганимнинг сабаби охирги 3 ой мобайнида уни олган беморларнинг аксариятида ножўя таъсирлар сезилмагани ҳақида хабарларни ўқигандим. AstraZeneca вакцинаси ҳақидаги турли миш-миш ва салбий фикрларга муносабатим битта: мен бир умр қоидаларга амал қилиб яшаган одамман. Тиббиёт ходимларининг тавсияларига албатта қулоқ солиш керак. Олди-қочди гапларга ишонмайман. Ўйлаб кўринг, наҳотки ҳукуматимиз, давлатимиз нотўғри вакцина олиб келиб, халқимизни азобга қўяди, деб ўйласак. Эмлашдан сўнг ўзимни яхши ҳис қиляпман, кайфиятим яхши.Сиддиқов Саид, 75 ёшли пенсиядаги ўқитувчи.

6 йилдан бери нафақадаман, кабел заводида ишлаганман. Поликлиникадан қўнғироқ қилишди, мана келиб ZF-UZ-VAC 2001 вакцинасини олдим. Вакцина олишимнинг сабаби мабодо вирусга чалиниб қолсам, енгил ўтиши ҳақидаги гапларни эшитганимдир. Оилада 7 кишимиз. Менинг ёшим биринчи босқичда эмланишга мос келгани учун келдим мана. Албатта, кўпчилик «олманг, борманг», дейишди, лекин мен барибир олишга қарор қилдим.Завқимурод Абдуллаев, 67 ёш, нафақахўр. 

Аёлимнинг таклифи билан келиб эмландим. Нафақагача қурилишда ишлаганман. AstraZeneca вакцинасини олдим. Фарзандларимизнинг ёнига, Канадага кетишимиз керак, яқин орада агар вазият яхши бўлса. Телевизорда айнан шу вакцина ҳақида кўп ижобий фикрларни эшитганим сабабли эмланишни маъқул кўрдим. Ҳозиргача бирор жиддий касалликка чалинмаганман.Явдат Сафин, 69 ёшдаги нафақахўр.

Тумандаги даволаш профилактика муассасалари, поликлиникалардаги даволаш профилактика ишлари бўйича координаторман. Эмлаш тадбирларини ташкил этиш, ўтказишни назорат қиламиз, амалий-услубий ёрдам кўрсатамиз, вакцина сақланиши хавфсизлигини таъминлаймиз. Икки ой давомида барча оилавий поликлиникалар билан биргаликда эмлаш тадбирларига тайёргарлик олиб бордик. Бугундан эмлашга старт берилди. Туманимизда 8 та оилавий поликлиникада 2 тадан 16 та эмлаш пункти ҳамда 32 та мобил бригада ташкил қилинган. Уларнинг таркибида 32 нафар шифокор, 32 нафар эмловчи тиббиёт ходими, 32 нафар эмловчи дублёр, 64 нафар рўйхатга олувчилар бор. Бундан ташқари, ҳар бир поликлиникада «Emlash.uz» электрон тизимига масъул шахслар бириктирилган. Эмланганларнинг барчаси унга киритилади. Ҳар бир поликлиниканинг ўз координатори бор.

Беҳбудова Манзура, Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизматининг Мирзо Улуғбек тумани бўлими иммунолог-эпидемиолог шифокори.

Эслатиб ўтамиз, бундан аввал Фарғона ва Самарқандда аҳолини коронавирусга қарши эмлаш тадбирлари бошлангани ҳақида хабар берилган, Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги қаерда вакцинация жараёнлари ўтказилиши ҳақида маълумотни эълон қилган. 

Ўзбекистонда бугунги кунда 1 миллион 660 минг доза вакцина бор. Уларнинг 660 минг дозаси COVAX жамғармаси томонидан олиб келинган AstraZeneca вакцинаси, 1 миллион дозаси Ўзбекистон–Хитой ҳамкорлигида ишлаб чиқилган ZF-UZ-VAC 2001 вакцинаси.

Аҳолини ушбу вакциналар билан эмлаш бир пайтнинг ўзида амалга оширилади. Бунда эмланувчи биринчи эмланишни қайси вакцина билан бошласа, иккинчисини ҳам айнан ўша вакцина билан якунлайди. AstraZeneca вакцинаси билан 2 маротаба, ZF-UZ-VAC 2001 вакцинаси билан 3 маротаба эмлаш кўзда тутилмоқда. Яъни, вакцинация икки хил вакцинада икки хил амалга оширилади. Шунингдек, Ўзбекистонда хусусий клиникаларга COVID-19’га қарши пулли эмлаш ўтказишга рухсат берилади.

Нурмат Отабековнинг ўзи исталган вакцина билан жон деб эмланишини маълум қилган.