Ўзбекистонда 2020 йилда 17,1 млрд сўмлик янги намунадаги тангалар муомалага чиқарилган

Ўзбекистонда 2020 йилда 17,1 миллиард сўмлик янги намунадаги тангалар муомалага чиқарилган. Бу ҳақда Марказий банкнинг Нақд пул муомаласи департаменти директори Фазлиддин Бозоров маълум қилди.

Фазлиддин Бозоровнинг сўзларига кўра, Марказий банк томонидан кичик номиналдаги банкнотларни босқичма-босқич муомаладан қайтариб олиниши, уларнинг ўрнига шу номиналдаги танга кўринишидаги пул белгиларининг чиқарилиши натижасида аҳолида тангалардан фойдаланиш кўникмаси шаклланиб бормоқда. Буни жуда ижобий ҳолат сифатида қабул қилиш лозим.

«Зеро, кўпгина хорижий давлатларда ҳам аҳоли томонидан товар ва хизматлар учун тўловларни амалга оширишда, қайтим қайтаришда тангалардан кенг фойдаланилади. Асосан, кичик қийматдаги пул белгилари танга кўринишида муомалага чиқарилади», — дейди у.

Маълумотларга кўра, 2018 йилда янгича кўринишдаги ва олдинги тангаларга нисбатан енгилроқ, ихчамроқ кўринишда 50, 100, 200, 500 сўмлик янги намунадаги тангалар чиқарилган ва тангалар етишмаслик ҳолатлари юзага келмаслигини таъминлаш учун доимий равишда тангалар муомалага чиқариб борилмоқда.

Фуқаролар, шу жумладан, савдо шохобчалари ҳам банклардан қоғоз пулларни кичик қийматдаги купюралар ва тангалар кўринишида «майдалаб» олишлари, шунингдек, савдо шохобчалари уларга хизмат кўрсатувчи банкдан ҳисоб рақамларидаги маблағлар доирасида нақд пулларнинг бир қисмини танга кўринишида олишлари ҳам мумкин.

Банкларни эса уларнинг талабларига кўра, Марказий банк тангалар билан таъминлайди. «Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида»ги қонунда ҳам Марказий банк ва банклар талабга кўра бир номинал қийматдаги пул белгиларини бошқасига ҳеч қандай тўловсиз ёки воситачилик ҳақисиз айирбошлашни амалга ошириши белгиланган.

«Лекин айрим савдо шохобчалари орқали аҳолига қайтим қайтириш учун тангаларнинг мавжуд бўлмай қолиши ёки қайтим ўрнига кам баҳоли товарлар, масалан, сақич, конфет, гугурт берилиши тадбиркор учун фойдалироқ ҳисобланади. Шунинг учун буни танга етишмовчилиги сифатида баҳоланиши нотўғри бўлиб, аввало, аҳолига савдо фаолиятини амалга оширувчи тадбиркорларнинг ўзлари қайтим қайтариш учун етарли танга пулларга эга бўлиши лозим. Тангаларни эса тадбиркор хоҳлаган банкидан қоғоз пулларни «майдалаш» орқали ёки ўз ҳисоб рақамидаги маблағлар ҳисобидан олиши мумкин.

Беморнинг қаери оғриётганини ўзидан бошқа ҳеч ким ҳис қилмаганидек, тадбиркорнинг тангага бўлган талабини ҳам банклар ёки Марказий банк билиши ёки ўзича баҳолаши қийин.

Мисол учун, бугунги кунда кенг тармоққа эга бўлган йирик супермаркетлар, ‘Тошкент метромолитени’, автобус саройлари уларга хизмат кўрсатувчи банкларга мурожаат қилиб, зарур миқдорда танга пулларни олишмоқда.

Ўз навбатида, Марказий банкнинг жойлардаги ҳудудий бош бошқармаларида доимий равишда майда қийматдаги пуллар, жумладан, тангалар захираси шакллантирилмоқда ва талабга асосан етказиб берилиши таъминланмоқда», — дейди Марказий банк департаменти директори.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда 2019 йил 1 июлдан бошлаб Марказий банкнинг эски намунадаги (2001—2002, 2004 ва 2009 йиллар намунасидаги) 50 сўмлик, 100 сўмлик тангалари ҳамда (1994 йил намунасидаги) 50 сўмлик ва 100 сўмлик банкнотлари тўлов қобилиятини йўқотганди ва муомаладан чиқарилганди.