Ҳафталик дайжест: «Юқумли» контейнерлар, UzAuto Motors иш ташладими, маҳаллабайми, хонадонбай?

Контейнердан гапирамиз ва кўрсатамиз. Наманган вилояти ҳокимининг контейнер-уйи анча «юқумли» чиқиб қолди.

Бухоро вилояти ҳокимлиги ҳам контейнер макон қурди. «Айни пайтда мазкур вагон-штаб Олот тумани ‘Давлатбой’ маҳалласига жойлаштирилган. Ботир Зарипов шу ерда яшаб, олотликларнинг муаммоларини ўрганмоқда. Уларни ҳал этиш чораларини кўрмоқда», — деб ёзди ҳокимлик матбуот хизмати.

«Онлайн қабуллар билан бошлаб контейнерларгача етиб келдик», — деб ёзди «Davletov.uz» канали.

26 февраль куни давлат раҳбари барча вилоят ҳокимлари ва прокурорларига маҳаллаларда ҳеч бўлмаса бир ой яшаб, муаммоларни «пастдан» ўрганишни таклиф қилганди. Шундан кейин контейнер-уйларга ўтиш бошланиб кетди. Нафақат, ҳокимлар, балки контейнер оддий фуқароларга уй сифатида ҳам бериляпти. Бухорода «Ремонт механика» заводи билан ҳамкорликда ишчи гуруҳи тузилиб, ҳозирги кунга қадар республиканинг турли ҳудудларидан минг донага яқин контейнер йиғилмоқда. Улар замонавий кўринишда таъмирланиб ва жиҳозланиб, имтиёзли кредит асосида вилоятдаги ижтимоий ёрдамга муҳтож оилаларга тарқатилмоқда.

Аслида контейнердан уй қуриш ғояси янги эмас. Кўп йиллар илгари америкалик меъмор Адам Калкин контейнердан бежирим уй яратиш ғоясини оммалаштирган.

Нима учун контейнер? Чунки у арзон, ихчам, экологик ва мобил ечим бўла олади. Мамлакатимизда кўчиб юрувчи лагерга эҳтиёжманд корхоналар кўп йиллардан бери контейнер-ётоқхоналарда яшайди. Шунингдек, йўл четларидаги дўконлар бехос «буз-буз»лардан суғурталаниш учун контейнерлардан қурилмоқда.

* * *

Тошкентда даҳшатли фожиа содир бўлди. Юнусободдаги бир уйда беш нафар талабанинг мурдаси топилди. Улар Тошкент Ахборот технологиялари университети ҳамда Сингапур ва Инҳа университети талабалари бўлган. Тиббий экспертиза улар номаълум моддадан заҳарланганини маълум қилд. Прокуратура ёнғин хавфсизлиги қоидалари бузилиши билан боғлиқ жиноий иш қўзғатди.

Шу воқеадан кейин ижарада яшайдиган талабаларнинг шароити алоҳида ўрганиладиган бўлди. Олий ва ўрта махсус таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ишчи гуруҳлар тузилиб маҳаллаларда талабабай юришлар қилинаётганлигини билдирди. Ижарада турувчи талабалар ҳам қизил, сариқ ва яшил категорияларга таснифланадиган бўлди. Бевақт нобуд бўлган талабаларнинг оиласига моддий ва маънавий ёрдам кўрсатилиши таъкидланди.

Бу фожиа талабаларнинг ётоқхона билан таъминланмаганлиги муаммоси яна бир кўтарилишига туртки берди. «Ҳисоб-китобларга кўра, бугунги кунда ётоқхоналарда яшашга эҳтиёжи бўлган талабалар сони 149 минг 400 нафарни ташкил этмоқда. Абитуриентларга бешта таълим йўналишини танлашдек имкониятнинг берилиши талабалар турар жойига бўлган эҳтиёжни ошириб юборди. Ҳаттоки, сиртқида ўқийдиган талабаларга ҳам. Бошқа вилоятдаги ОТМнинг сиртқи бўлимига ўқишга кирган талаба ҳам бир ой бўлса-да, талабалар турар жойига муҳтож бўляпти. Чунки унинг ўша жойда қариндоши йўқ, меҳмонхоналар қиммат...», дейди Абдуқодир Тошқулов.

Агар биринчи ва иккинчи хабаримизни умулаштирсак, талабаларга контейнерлардан уй қуриб муаммони ҳал этиш мумкин.

«Troll.uz» канали Дубайда тўлиқ контейнерлардан қурилган шаҳарча видеосини намойиш қилди.

* * *

Маҳаллабай, талабабай... Сўнгги кунларда «бай-бай»лаб ишлаш урфга кирмоқда. Президент уй-жойлар қурилиши халқпарвар комиссия томонидан назорат қилинишини айтиш асносида «Вилоят, туман ва шаҳар ҳокимлари бир ҳафта давомида янги тизим асосида, аҳолини уй-жой билан таъминлашда яратилаётган шароит ва имкониятларни одамларга маҳаллабай тушунтиради», деди. Шунингдек, Шавкат Мирзиёев халқаро хотин-қизлар куни муносабати билан сўзлаган нутқида «Аёллар дафтари» бўйича «маҳаллабай», «хонадонбай» ишлаш усули орқали ҳар бир маҳалла ва хонадон кесимида уларнинг муаммоларини ижобий ҳал этилиши шартлигини таъкидлади.

Юнусободдаги талабалар фожиасидан сўнг вазир Абдуқодир Тошқулов ишчи гуруҳлар тузилиб, эндиликда маҳаллаларда талабабай юриш бошланганини маълум қилганди. Хўш, «бай» қўшимчаси қандай маъно англатади? «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»да ёзилишича, «бай» сўзи арабчадан олиниб, «савдолашиш», «сотиш», «келишиш» деган маъноларни билдиради. «Ишбай», «донабай» сўзлари бажарилган иш асосида ёки маҳсулотнинг донаси асосида ҳисоб-китоб қилинишини билдиради. Демак, «маҳаллабай», «талабабай» дегани ҳар бир маҳаллани ёки талабани эътиборга олиб ишлаш ва ишни шу асосда баҳолаш деганидир.

Аммо маҳаллабай ишлаш яқиндагина бошлангани сабабли ҳали мевасини кўриб улгурмадик. Шу билан бирга, қуйидаги аризани кўргач, изоҳга ҳожат йўқлигини тушунасиз. Бундай ҳолатлар мамлакатимизда саноқли эмас.

* * *

Ўзбекистон Президенти 8 март – Халқаро хотин-қизлар куни муносабати билан жамият ҳаётида фаол бўлган бир гуруҳ аёл-қизларни мукофотлади. Мукофотланганлар орасида давлат хизматчиси, журналист, шифокор, актриса, отинойи каби турли касб ва соҳа эгалари бор. «Мамлакатимизда азиз ва мўътабар аёл зотини улуғлаш, опа-сингилларимизнинг давлат ва жамият ҳаётида тутган ўрни ва нуфузини ошириш, ўзининг кўп йиллик самарали меҳнати, бой амалий тажрибаси билан оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни мустаҳкамлаш, фарзандларимизни она Ватанга муҳаббат, миллий ва умуминсоний қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаш ишларига катта ҳисса қўшаётган хотин-қизларимизни муносиб қадрлаш мақсадида ҳамда юртимизда олиб борилаётган туб ислоҳотларда фаол қатнашиб, янги Ўзбекистонни барпо этиш, халқимиз фаровонлигини юксалтириш йўлида ташаббус ва ибрат кўрсатиб келаётгани учун бир гуруҳ аёллар фахрий унвон, орден ва медаллар билан мукофотлансин» – дейилади фармон матнида.

Аввалроқ Халқ таълими вазирлиги таълим соҳасида фидойи устозларни аниқлаш бўйича ташаббусларни бошлаганди. Наманган шаҳридаги мактабда дарс бериш учун ҳар куни Муниса Мелибоева исмли ёш ўқитувчи Попдан 75 километр йўл босиб боради. Яқинда унга 8 март совғаси берилди. Муниса Мелибоева темир йўлдан ҳар куни фойдаланиши инобатга олиниб, Транспорт вазирлиги ҳамда «Ўзбекистон темир йўллари» компанияси унга имтиёзли сертификат тақдим этди. Муниса Мелибоева ушбу сертификат билан 6381/6382-сонли Қўқон—Наманган йўналишидаги шаҳарлараро қатновчи электропоездларда Поп—Наманган ва Наманган—Поп йўналишида 2021 йилнинг 31 декабрига қадар бепул юриши мумкин.

* * *

UzAuto Motors ходимлари охири иш ташлаш эълон қилди. Ижтимоий тармоқларда 6 март куни UzAuto Motors АЖга қарашли Транспорт ташувлари бошқармасининг ҳайдовчи ходимлари иш ҳақи ва раҳбариятидан норози бўлиб, автотураргоҳ олдида тўплангани акс этган видео тарқалди. Видеода автомобиль ташувчи узун юк машина ҳайдовчиларининг норозилигини кўриш мумкин.

«Бир ойлик иш ҳақим 20 минг сўм чиқибди, баъзиларга 450 сўм иш ҳақи тўланган. Аввал ҳам шунақа қилишган эди. Ҳайдовчилар ойлигидан 800 минг сўмдан ушлаб қолинган. Бизни ҳақорат қилишмоқда. Кечаси билан ухламай ишлаганмиз, керак бўлса, кечаси билан ухлатмай ишлатишяпти. Хоразмгача машина ташиганман», – дейди ходимлардан бири.

Яна бир ҳайдовчининг маълум қилишича, раҳбарият уларнинг ойлик маошларини бир йил-у уч ойдан буён нотўғри ҳисоб-китоб қилиб келган: «Беш ой ичида бунинг сабабини топдик, дейишди. Нотўғри ҳисобланган пулларни ойлигимиздан тўлар эканмиз».

Бундан ташқари, ходимлар раҳбардан ҳам норози. «Техникани тушунмайди», деб ҳисоблайди. Хўш, UzAuto Motors’да кимлар раҳбарлик қилмоқда? «Troll.uz»га хабар етказган инсайдерга кўра, «...Собиқ прокурор Ғофуров Алишер гаражга бош қилиб қўйилди. Завод хавфсизлигига прокурор Ражабов Ҳасан, харидлар билан шуғулланадиган ҳам прокурор, молия билан шуғулланадиган ҳам прокурор, буларни барчасини директор ўринбосари ва собиқ прокурор Обидов Ш. қўллаб-қувватлайди... Прокурорлар заводни қўлга олган».

«Troll.uz» муаллифи Умид Ғафуров Twitter орқали америкалик венчур тадбиркор Илон Маскдан Tesla электромобиллар заводида нечта прокурор ишлашини сўради.

 «Дарё»да қолинг. Биз ўқувчибай, мухлисбай ва албатта, сифатбай ишлаймиз. Кўришгунча.