Ниғматилла Йўлдошев: Текширувчи ҳам, текширилувчи ҳам битта раҳбарга бўйсунса, назорат ҳақида гапириш мумкинми?

Сўнгги 2 йилда Қурилиш вазирлиги тизимида 38 та, Молия вазирлигида 45 та, солиқ идораларида 49 та, Сув хўжалиги вазирлиги тизимида 1866 та ҳокимликларнинг 5 мингга яқин, Қишлоқ хўжалиги тизимида 8 мингга яқин қонунга зид ҳужжатлар аниқланиб, қонунларга мувофиқлаштирилган. Бу ҳақда 7 ноябрь куни Бош прокуратурада ташкил этилган коррупция масалаларига оид идоралараро йиғилишда бош прокурор Ниғматилла Йўлдошев маълум қилган.

Адлия органлари томонидан вазирлик ва идораларнинг умуммажбурий тусдаги 278 та қарор лойиҳалари ўрнатилган тартибга риоя қилинмасдан тақдим этилгани сабабли қайтарилган. Бу ҳолатлар юридик хизмат фаолиятида ҳали жиддий камчиликлар мавжудлигидан далолат бериши таъкидлаб ўтилган. Айни сабаб билан адлия вазири Русланбек Давлетовдан тегишли тартибда ҳолатларни ўрганиб чиқиш сўралган.

Шунингдек, Йўлдошев қонунлар ижросининг таъминланиши устидан назорат қилувчи органларнинг фаолиятидаги камчиликларга алоҳида тўхталиб ўтган.

Яхши биласиз, барча соҳаларда қонунлар ижросини бевосита таъминлашга масъул бошқарув идоралари, ижро устидан назоратга масъул бўлган 50 дан ортиқ назорат-текширув органлари мавжуд. Афсуски, бу идораларнинг таъсири, бор-йўқлиги умуман сезилмаяпти. Биргина 2019 йилда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан ўтказилган текширишларда 1 триллион 200 миллиард сўм талон-торожлик фош этилган бир пайтда жами 781 миллиард сўм ёки 35 фоиз кам ҳолатлар аниқланган. Айниқса, Транспорт вазирлиги ҳузуридаги автомобиль ташувларини назорат қилиш бошқармаси, Капитал бозорни ривожлантириш ҳамда Давлат активларини бошқариш агентликлари томонидан сўнгги 2 йилда бирорта ҳам текшириш ўтказилмаган.

Ичимлик сувидан фойдаланишни назорат қилиш, қурилиш соҳасида ҳудудий назорат, кон-геология соҳасини назорат қилиш, нефть маҳсулотлари ва газдан фойдаланишни назорат қилиш, электр энергетикада назорат инспекцияси ва Транспорт вазирлиги тизимидаги бир қатор текширувчи тузилмалар ўзи назорат қиладиган вазирлик ва идораларнинг таркибига киритиб қўйилган. Бу эса уларнинг назорат фаолиятини йўққа чиқармоқда.

Ниғматилла Йўлдошев, бош прокурор 

 

Энергетика вазирлиги ҳузуридаги Электр энергиясида назорат бўйича инспекцияси томонидан ўтган 2 йилда ўтказилган 131 та текширишларда зарар билан боғлиқ бирорта ҳам ҳолат аниқланмаган. Ушбу даврда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан ўтказилган тадбирларда эса энергетикада 4,8 миллиард сўмлик зарар аниқланиб, айбдорлардан ундирилгани айтилди. Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги ҳузуридаги Ичимлик сувидан фойдаланишни назорат қилиш инспекцияси томонидан ўтказилган текширишларда 774 та турли қонун бузилиш ҳолатлари аниқланган бўлса-да, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига бирорта материал юборилмагани танқид қилинди.

«Транспорт вазирлиги ҳузуридаги Йўл қурилишини назорат қилувчи Давлат инспекцияси томонидан эса 12 мингдан ортиқ қонун бузилишлари аниқланган бўлса-да, бор-йўғи 7 та материал прокуратурага юборилган, холос. Бу каби ҳолатлар тегишли вазирликлар ҳузуридаги инспекцияларда ҳам кузатилмоқда. Текширувчи ҳам, текширилувчи ҳам битта раҳбарга бўйсунса, халқ тилида айтганда, қарға қарғанинг кўзини чўқимаса, назорат ҳақида гапириш мумкинми? Ўйлайманки, албатта, йўқ»,— дейди Йўлдошев.

Аввалроқ ушбу йиғилишда Ўзбекистонда 2020 йилда бюджет прогнозини бажариш учун тадбиркорлардан 823 млрд сўм ортиқча солиқ ундирилгани, Фарғонада молия бўлимини алдаб, тадбиркорларнинг 1,2 млрд сўмини «еб юборган» солиқчилар ушлангани, Данғара туманининг собиқ бош солиқчиси «обнал» билан шуғулланадиган 22 та фирма очгани, Тошкент вилоятида фуқароларни 2,2 миллиард сўмга чув туширган жиноий гуруҳ, Тошкентдаги корхонадан 2 миллиард сўмдан ортиқ нақд пул ўғирлаган жиноий гуруҳ қўлга олингани тўғрисида хабарлар берилганди.