Баъзида сурункали чарчоқ ва асабийлашиш – жиддий касалликларнинг ягона аломатидир, деб ёзади «Домашний очаг».
Руҳий-эмоционал бузилиш. Тушкунлик
ЖССТ таърифига кўра, руҳий тушкунлик – бу умидсизлик, қизиқиш ёки қувонч ҳиссини йўқотиш, айбдорлик ва инсоннинг ўзига бўлган ишончи пасайиши, уйқу ёки иштаҳа бузилиши билан тавсифланадиган касаллик. Энг муҳим аломатлардан бири, мотивация кучсизланиши сабаб жисмоний фаолиятнинг пасайиши (бирор нарса қилишга хоҳиш йўқлиги).
Кўпчилик содир бўлаётган ўзгаришларнинг жиддийлигини ҳисобга олмайди, уни бир қатор муаммолар, стресс ва чарчоқ билан боғлайди. Қийинчиликни мустақил ҳал қилишга одатланган ва ёрдам сўрашни зарур деб ҳисобламайдиган кишиларни руҳий тушкунлик «йиқитади».
Эндокрин касалликлар (гормонал тартибнинг бузилиши).
Қалқонсимон без гормонлари секрециясининг пасайиши (гипотиреоз), иштаҳанинг йўқолиши (тана вазни ошиши), серуйқулик, хотира ва ақлий қобилиятнинг заифлашиши билан намоён бўлади. Тана ҳарорати ва қон босими пасаяди, ошқозон ва ичаклар иш фаолияти ўзгаради (қабзият).
Аста-секин бошланиши билан тавсифланган эндокрин касалликка яна бир мисол 2-тоифа қандли диабетдир. Тез-тез учрайдиган юқумли касалликлар, терида қичишиш, тошмалар пайдо бўлиши, жароҳатларни узоқ муддат даволаш, уйқунинг бузилиши, чарчоқ, асабийлашиш инсулинга боғлиқ бўлмаган қандли диабетдан далолат беради.
Қон касалликлари
Камқонлик – бу қонда гемоглобин ёки эритроцит (қизил қон таначалари) концентрациясининг пасайишидир. Камқонлик синдроми ошқозон-ичак йўли касалликлари, сурункали қон йўқотишнинг натижаси бўлиши мумкин. Энг кўп учрайдиган сабаб – темир танқислиги, озиқ-овқат етишмаслиги, нотўғри овқатланиш ёки танадаги эҳтиёжнинг ортиши (масалан, ҳомиладорлик пайтида) туфайли юзага келади. Бундай беморлар ақлий ва жисмоний иш қобилиятининг пасайиши, хотира ва диққатнинг ёмонлашиши, кўп ўйлаш, бош айланиши, машқлар пайтида юрак ва нафас қисилиши, ҳушидан кетиши ҳақида шикоят қилади.
Инфекциялар
Чарчоқнинг кучайиши кишини юқумли ва яллиғланиш жараёнига ҳамроҳ қилади. Касалликлар сабаби вируслар: иммунитет танқислиги вируси, юқумли мононуклёз, ситомегаловирус инфекцияси; бактериялар (хладимия, микоплазма), замбруғ қўзғатувчи (аспергилл) ва гелминтлар бўлиши мумкин. Сурункали чарчоқ синдромининг шаклланиши ҳам вирусли инфекциянинг натижаси бўлади.
Онкология
Онкологик (хавфли ўсма) касалликлар узоқ вақт ўзини намоён қилмаслиги мумкин. Жараённинг дастлабки босқичида аниқ ташхис қўйиш ва ўз вақтида самарали даволанишни буюрадиган характерли аломатлар деярли йўқ. Касал бўлган беморларда вазн йўқотиш ва иштаҳанинг пасайиши, тез чарчаш ва доимий чарчоқ ҳисси кузатилади. Бош оғриғи, суяклар зирқираши, кўнгил айниши безовта қилиши ва текширувда паст даражали тана ҳарорати, катталашган лимфа тугунлари аниқланиши мумкин. Оғриқ синдроми кейинги босқичларда пайдо бўлади.
Бу касалликнинг тўлиқ рўйхати эмас, уларнинг бошланиши чарчоқ ниқоби остида яширинади. Ҳар бир вазият алоҳида текширувни талаб этади. Бу масалада тўғри саволларни бериш, устуворликни белгилаш, энг муҳим аломатларни аниқлаш ва кичик белгиларни истисно қилишни биладиган шифокорга ишониш яхшироқ. Ҳар қандай вазиятда ўз вақтида тиббий ёрдам сўраб шифокорга мурожаат қилиш жуда муҳим.
Изоҳ (0)