Таркибида никотини бор чайналувчи аралашмаларда сигарет чекканда пайдо бўладиган ҳид йўқ, шу боис бундай воситалар мактаб ўқувчиларини — зарарли одатларни яширишда қулайлиги учун — ўзига жалб қилади. Бу ҳақда фикр билдираркан, Тошкент тиббиёт академияси кафедра мудири, Коронавирусга қарши курашиш бўйича Республика штаб аъзоси, тиббиёт фанлари доктори, профессор Наргиза Нуриллаева никотинли чайналувчи аралашмалар ва снюсларнинг зарари, бундай моддаларнинг ҳаддан ташқари кўп дозаси оқибатлари ва ота-оналар уни фарзандларида қандай ташқи белгилар орқали аниқлаши мумкинлигини тушунтирди.
«Сўнгги вақтларда оммавий ахборот воситаларида ота-оналарнинг фарзандлари айтаётган ‘ҳозир таркибида никотини бор чайналувчи аралашмаларидан фойдаланиш жуда урфда’ экани ҳақидаги гапларини тез-тез учратяпмиз. Болалар одатда уларни — сақичми, конфетми — фарқига ҳам бормай истеъмол қиляпти», — дейди профессор Нуриллаева. Таъкидланишича, бундай воситалар гўё зарарсиз кўринадиган кичкина қопчаларда — майдаланган тамаки барглари, ароматизаторлар ва кимёвий моддалар аралашмасидан таркиб топади. Тўғри маънода айтганда ҳам заҳар бўлган бу маҳсулотни қадоқлашнинг бошқа турлари ҳам бор — улар таблетка, конфет, мармелад ва ҳатто тиш тозалагичлар кўринишида бўлиши мумкин.
«Никотиннинг катта дозаси оғиз шиллиқ қаватидан танамизнинг табиий филтри — жигарни четлаб ўтиб, мияга тўғри етиб боради ва уни зарарлайди, буни тушуниш керак. Шундан келиб чиқиб, биз ушбу маҳсулотларни истеъмол қиладиган болаларда қандай полиорган етишмовчилиги борлиги ҳақида маълумотлар олишимиз мумкин. Асосан, болалар томонидан ушбу маҳсулотларни истеъмол қилиш муаммоси тегишли мутахассисларнинг аралашувини талаб қиладиган психологик муаммо саналади. Бунда наркологлар, психологлар ёки психоневрологлар ёрдамига эҳтиёж сезилади», — дейди Нуриллаева.
Профессорнинг алоҳида қайд этишича, бундай маҳсулотлардаги никотин дозаси ўлимга олиб келадиган даражада бўлади. «Унинг оқибатида номақбул ҳаракатлар бошланади — бола назорат қилиб бўлмайдиган, тажовузкор бўлиб қолади, ота-оналарга, ўқитувчиларга бақириши ва назоратсиз хатти-ҳаракатлар қилиши мумкин. Унда тажовузкорлик кучаяди, агрессия пайдо бўлади, салга жизғанак бўлавериш кўпаяди; бепарволик, жисмоний куч ва чидамлиликнинг пасаяди; иштаҳанинг йўқолиши, бош оғриғи, томоқ оғриғи, йўтал; уйқусизлик ва шу билан бирга ўзгарувчан кайфиятни юзага келтиради», — дейди у.
Профессор Наргиза Нуриллаева қўшимча қилишича, никотинли снюс тамаки ва ҳатто алкоголга қараганда анча хавфли. «Унинг битта дозасидаги никотин миқдори 20 дан 60 мг гача бўлиши мумкин. Таққослаш учун: бир қути сигарет таркибида 20 мг никотин мавжуд. Бундан ташқари, снюсларда таркибида 28 та маълум кансерогенлар мавжуд, уларнинг таркиби рухсат этилган меъёрлардан 100 баравар кўпдир», — дейди мутахассис.
Изоҳ (0)