Туркиянинг Истанбул шаҳридаги Авлиё София масжидида 86 йилдан бери биринчи марта жума намози ўқилди. Мазкур ибодатхона 1934 йилдан буён музей мақомига эга эди, бироқ 2020 йил июль ойининг бошида Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон музейни масжидга айлантириш ҳақидаги фармонни имзолади. Бу ҳақда «РБК» хабар берди.
Византия империяси даврида қурилган Авлиё София ибодатхонаси биринчи марта 1453 йилда, Константинопол усмонийлар томонидан эгалланган пайтда масжидга айлантирилган. Мустафо Камол Отатурк президентлиги даврида (1935 йилда) комплекс музейга айлантирилган.
24 июль куни бўлиб ўтган жума намозида Ражаб Тоййиб Эрдўғоннинг ўзи ҳам қатнашган. Намозхонлар нафақат масжид ичига, балки унинг олдидаги майдонга ҳам жойлашган.
Июль ойида турк оммавий ахборот воситалари христиан авлиёлари тасвирланган фрескалар намоз пайтида ёпилишини хабар қилган. Hurriyet газетасининг ёзишича, намоз пайтида махсус ёритиш тизими ўрнатилиши мумкин, лазер нурлари авлиёларнинг юзларини қорайтиради. Туркия Маданият ва туризм вазирлиги фрескаларни парда билан ёпиш вариантни ҳам кўриб чиққан, аммо бу асосий вариант бўлмаган.
Туркия расмийлари 24 июль куни бўлиб ўтган жума намози вақтида расмларни парда билан яширишга қарор қилган.
АҚШ, Франция ва Греция ибодатхона мақомининг ўзгаришига қарши чиққан. Рус православ черкови турк ҳукуматининг қарори бутун дунё христианларига қарши қарор бўлганини айтди. Рус православ черкови раҳбарининг сўзларига кўра, Авлиё Софиянинг масжидга айланиши нафақат бутун христиан цивилизациясига, балки Россиянинг маънавияти ва тарихига таҳдид солади.
Ибодатхона ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган. ЮНЕСКО «объектнинг ўзига хос универсал қийматига таъсир кўрсатилмаслигини» талаб қилди. Туркия маданият вазири бино масжидга айлантирилганидан кейин ҳам христиан авлиёларининг сақланиши ҳақида ғамхўрлик қилишга ваъда берди. Маданият вазирлиги ёдгорликнинг тарихий ва маданий қийматини, шу жумладан халқаро шартномалар доирасида сақланишини назорат қилади.
Ибодатхона мақоми ўзгаргандан кейин туристлар Авлиё Софияга ташриф буюриши мумкин бўлади. Туркия матбуоти ёзишича, намоз ўқиладиган жойда уларнинг иштирокчилари учун гилам ёйилади. Сайёҳларнинг юриши учун махсус йўлак ажратилади.
Изоҳ (0)