Июнь ойининг илк ҳафтаси ҳам ўз ниҳоясига етди. Хўш, бу ҳафта жаҳон ҳамжамияти учун қандай якунланди? «Дарё» дунёда юз берган муҳим воқеалар таҳлилини диққатингизга ҳавола этади.
Black Lives Matter
Апрель ойининг сўнгги кунларида АҚШнинг Миннесота штати Миннеаполис шаҳрида полиция ходими афроамерикалик қора танли фуқаро Жорж Флойдни тиззалари билан бўғиб ўлдиради. Жараён видеотасвирларга тушиб қолади ва тез фурсатда ижтимоий тармоқларда тарқалади. Бунинг оқибатида мамлакатда минглаб одамлар полиция зўравонлигига қарши норозилик намойишларига чиқди. Воқеа сабаб мамлакатда фавқулодда ҳолат эълон қилинди. 30 майга келиб норозилик намойишлари 10 та шаҳарда авж олиб кетди.
Норозилик намойишлари сабабли мамлакатда комендантлик соати жорий этилди. Мамлакатда 25 шаҳарда, жумладан, пойтахт Вашингтонда ҳам комендантлик соати жорий этилган. Норозилик намойишлари ҳатто президент қароргоҳи Оқ уй қаршисида ҳам бўлиб ўтган. Намойиш вақтида президент Трамп ерости бункерига яширингани хабар қилинган. Президент Трамп мамлакатда юз берган ушбу ҳаракатларни терроризмга қиёслаган.
Дастлаб, Флойднинг ўлими касаллик сабабидан юз бергани айтилган эди. Аммо унинг оиласи қайта текширув учун мустақил экспертларга мурожаат қилган. «Механик асфиксия ўлим сабаби ҳисобланади, қотиллик эса ўлим усули», — дейди Мичиган университети доктори Аллесия Уилсон. Флойднинг оиласининг илтимосига кўра, унинг жасадини ёриб кўришда иштирок этган шифокорлардан бири Майкл Баден марҳум ўлимга олиб келадиган ҳеч қандай касаллик билан оғримаганини маълум қилди. Унинг қўшимча қилишича, ўлим бўйин ва елкани қаттиқ босиш оқибатида юзага келган.
Мамлакатда юз берган мазкур намойишлар чоғида 11 киши вафот этгани хабар қилинди. Жорж Флойд ўлимида гумонланган барча полициячиларга нисбатан айблов эълон қилинди. 37 ёшли Томас Лейн, 26 ёшли Александер Куэнг ва 34 ёшли Ту Тао қасддан содир этилмаган қотилликка ундаш ва унга шерикликда айбланмоқда.
Жорж Флойднинг бўйнини тиззаси билан салкам 9 дақиқа босиб турган собиқ полициячи Дерек Шовинга нисбатан эълон қилинган айбловлар қаттиқлаштирилди. Дастлаб, у эҳтиётсизлик туфайли содир этилган қотилликда айблаганга бўлса (25 йилгача озодликдан маҳрум этиш жазоси), ҳозир эса қасддан қотиллик содир этишда айбланмоқда. Ушбу модда билан айбланганлар 40 йилгача озодликдан маҳрум этилиши мумкин. Шовин 29 майдан буён ҳибсда сақланмоқда. 5 июнь куни Жорж Флойд билан видолашув маросими бўлиб ўтди ва у сўнгги манзилга кузатиб қўйилди.
Мавзуга доир:
Шунингдек, 6 июнь шанба куни бутун дунё бўйлаб полиция зўравонлигига қарши норозилик намойишлари бўлиб ўтган. Австралия, Япония, Жанубий Корея ва Европанинг кўплаб шаҳарларида минглаб одамлар норозилик намойишларига чиққан. Намойишчилар қўлларига қора танлиларга ҳурмат белгиси сифатида Black lives matter, яъни «Қора танлилар ҳам яшашга ҳақли» ёзувли плакатларни кўтариб чиққан. Шу дам олиш кунлари эса Франция, Германия, Буюк Британия, Испания, Нидерландия, Бельгия ва Венгрия каби давлатларда намойишлар бўлиши режалаштирилган.
Тожидан айрилишни истамаётган тожли вирус
2019 йилнинг декабрь ойидан буён давом этаётган SARS-CoV-2 коронавируси келтириб чиқарган COVID-19 пандемияси бу ҳафта ҳам биз билан хайрлашишни истамаяпти. Бугунгача дунёда ушбу касалликдан 6 июнь маълумотларига кўра, 395 977 киши вафот этган. Бу борада АҚШ етакчилик қилмоқда. Мамлакатда 110 мингга яқин киши вафот этган. Ундан кейинги ўринларда Буюк Британия (40 мингдан ортиқ), Бразилия (35 мингдан ортиқ), Италия (33 мингдан ортиқ) ва Франция (29 мингдан ортиқ) бормоқда.
Бразилия бугунги кунда касаллик энг тез ривожланаётган минтақа бўлиб турибди. Мамлакат пайшанба куни вафот этганлар сони бўйича учинчи ўринга чиқиб олди. Касаллик қайд этилган давлатлар орасида эса у АҚШдан кейин иккинчи бўлиб турибди. Инқироз бошидан буён касаллик хавфини пасайтириб кўрсатишга уринаётган мамлакат президенти Жаир Болсанару АҚШ президенти Трамп ортидан ЖССТ ташкилотидан чиқиш билан таҳдид қилди. Айни пайтда мамлакатда 645 мингдан ортиқ кишида касаллик аниқланган.
Касаллик Лотин Америкасининг қолган мамлакатларида ҳам авж олиб бормоқда. Мексика, Никарагуа, Чили каби давлатлар касаллик энг кўп тарқалган ҳудудлар бўлиб турибди. Океан ортида вазият хавфли қолаётган бир пайтда, кўҳна қитъада ҳаёт аста-секинлик билан ўз изига қайтмоқда. Европа мамлакатлари мавжуд карантин талабларини босқичма-босқич бекор қилмоқда. Жумладан, Ирландия савдо марказларидан ташқари барча савдо ҳудудларини очишга рухсат берди.
Швейцария эса ўз чегараларини 5 июндан бошлаб европаликлар учун очиқ деб эълон қилди. Шунингдек, Чехия Республикаси ҳам Германия ва Австрия билан чегараларини муддатидан олдин очишга қарор қилган. Кипр эса чоршанба кунидан бошлаб сайёҳларни қабул қила бошлашини маълум қилди. Мамлакатлар ички ишлар вазирлари 5 июнь куни ички ва ташқи чегараларни очиш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш юзасидан йиғилиш ўтказди.
Туркия эса 10 июндан бошлаб 40 та мамлакат, шу жумладан, Ўзбекистон билан ҳаво қатновларини тиклашини маълум қилди.
Мавзуга доир:
Самони забт этиб
Бортида икки астронавт — Дуглас Хёрли ва Роберт Бенкен бўлган Crew Dragon кемаси 30 май куни (Тошкент вақти билан 31 майга ўтар кечаси) Флоридадаги Кеннеди космик марказидаги майдончадан муваффақиятли старт олди. Парвоз иккинчи уринишда амалга оширилди — 27 май куни стартга 16 дақиқа қолганида парвоз ноқулай об-ҳаво шароити туфайли қолдирилган эди. Стартдан 12 дақиқа ўтиб Crew Dragon паст орбитага чиқди, деб ёзади Meduza.
SpaceX компанияси томонидан ишлаб чиқилган кемани Falcon 9 элтувчи ракетаси фазога олиб чиқди. Унинг биринчи босқичи Атлантика океанидаги платформага қўндирилди. Crew Dragon кемаси Халқаро космик станция (ХКС)га автоматик равишда муваффақиятли туташди. Жараён SpaceX компаниясининг YouTube’даги каналида жонли эфирда намойиш этилди.
Жаҳонгир Остонов тайёрлади.
Изоҳ (0)