Iyun oyining ilk haftasi ham o‘z nihoyasiga yetdi. Xo‘sh, bu hafta jahon hamjamiyati uchun qanday yakunlandi? “Daryo” dunyoda yuz bergan muhim voqealar tahlilini diqqatingizga havola etadi.
Black Lives Matter
Aprel oyining so‘nggi kunlarida AQShning Minnesota shtati Minneapolis shahrida politsiya xodimi afroamerikalik qora tanli fuqaro Jorj Floydni tizzalari bilan bo‘g‘ib o‘ldiradi. Jarayon videotasvirlarga tushib qoladi va tez fursatda ijtimoiy tarmoqlarda tarqaladi. Buning oqibatida mamlakatda minglab odamlar politsiya zo‘ravonligiga qarshi norozilik namoyishlariga chiqdi. Voqea sabab mamlakatda favqulodda holat e’lon qilindi. 30-mayga kelib norozilik namoyishlari 10 ta shaharda avj olib ketdi.
Norozilik namoyishlari sababli mamlakatda komendantlik soati joriy etildi. Mamlakatda 25 shaharda, jumladan, poytaxt Vashingtonda ham komendantlik soati joriy etilgan. Norozilik namoyishlari hatto prezident qarorgohi Oq uy qarshisida ham bo‘lib o‘tgan. Namoyish vaqtida prezident Tramp yerosti bunkeriga yashiringani xabar qilingan. Prezident Tramp mamlakatda yuz bergan ushbu harakatlarni terrorizmga qiyoslagan.
Dastlab, Floydning o‘limi kasallik sababidan yuz bergani aytilgan edi. Ammo uning oilasi qayta tekshiruv uchun mustaqil ekspertlarga murojaat qilgan. “Mexanik asfiksiya o‘lim sababi hisoblanadi, qotillik esa o‘lim usuli”, — deydi Michigan universiteti doktori Allesiya Uilson. Floydning oilasining iltimosiga ko‘ra, uning jasadini yorib ko‘rishda ishtirok etgan shifokorlardan biri Maykl Baden marhum o‘limga olib keladigan hech qanday kasallik bilan og‘rimaganini ma’lum qildi. Uning qo‘shimcha qilishicha, o‘lim bo‘yin va yelkani qattiq bosish oqibatida yuzaga kelgan.
Mamlakatda yuz bergan mazkur namoyishlar chog‘ida 11 kishi vafot etgani xabar qilindi. Jorj Floyd o‘limida gumonlangan barcha politsiyachilarga nisbatan ayblov e’lon qilindi. 37 yoshli Tomas Leyn, 26 yoshli Aleksander Kueng va 34 yoshli Tu Tao qasddan sodir etilmagan qotillikka undash va unga sheriklikda ayblanmoqda.
Jorj Floydning bo‘ynini tizzasi bilan salkam 9 daqiqa bosib turgan sobiq politsiyachi Derek Shovinga nisbatan e’lon qilingan ayblovlar qattiqlashtirildi. Dastlab, u ehtiyotsizlik tufayli sodir etilgan qotillikda ayblaganga bo‘lsa (25 yilgacha ozodlikdan mahrum etish jazosi), hozir esa qasddan qotillik sodir etishda ayblanmoqda. Ushbu modda bilan ayblanganlar 40 yilgacha ozodlikdan mahrum etilishi mumkin. Shovin 29-maydan buyon hibsda saqlanmoqda. 5-iyun kuni Jorj Floyd bilan vidolashuv marosimi bo‘lib o‘tdi va u so‘nggi manzilga kuzatib qo‘yildi.
Mavzuga doir:
Shuningdek, 6-iyun shanba kuni butun dunyo bo‘ylab politsiya zo‘ravonligiga qarshi norozilik namoyishlari bo‘lib o‘tgan. Avstraliya, Yaponiya, Janubiy Koreya va Yevropaning ko‘plab shaharlarida minglab odamlar norozilik namoyishlariga chiqqan. Namoyishchilar qo‘llariga qora tanlilarga hurmat belgisi sifatida Black lives matter, ya’ni “Qora tanlilar ham yashashga haqli” yozuvli plakatlarni ko‘tarib chiqqan. Shu dam olish kunlari esa Fransiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Ispaniya, Niderlandiya, Belgiya va Vengriya kabi davlatlarda namoyishlar bo‘lishi rejalashtirilgan.
Tojidan ayrilishni istamayotgan tojli virus
2019-yilning dekabr oyidan buyon davom etayotgan SARS-CoV-2 koronavirusi keltirib chiqargan COVID-19 pandemiyasi bu hafta ham biz bilan xayrlashishni istamayapti. Bugungacha dunyoda ushbu kasallikdan 6-iyun ma’lumotlariga ko‘ra, 395 977 kishi vafot etgan. Bu borada AQSh yetakchilik qilmoqda. Mamlakatda 110 mingga yaqin kishi vafot etgan. Undan keyingi o‘rinlarda Buyuk Britaniya (40 mingdan ortiq), Braziliya (35 mingdan ortiq), Italiya (33 mingdan ortiq) va Fransiya (29 mingdan ortiq) bormoqda.
Braziliya bugungi kunda kasallik eng tez rivojlanayotgan mintaqa bo‘lib turibdi. Mamlakat payshanba kuni vafot etganlar soni bo‘yicha uchinchi o‘ringa chiqib oldi. Kasallik qayd etilgan davlatlar orasida esa u AQShdan keyin ikkinchi bo‘lib turibdi. Inqiroz boshidan buyon kasallik xavfini pasaytirib ko‘rsatishga urinayotgan mamlakat prezidenti Jair Bolsanaru AQSh prezidenti Tramp ortidan JSST tashkilotidan chiqish bilan tahdid qildi. Ayni paytda mamlakatda 645 mingdan ortiq kishida kasallik aniqlangan.
Kasallik Lotin Amerikasining qolgan mamlakatlarida ham avj olib bormoqda. Meksika, Nikaragua, Chili kabi davlatlar kasallik eng ko‘p tarqalgan hududlar bo‘lib turibdi. Okean ortida vaziyat xavfli qolayotgan bir paytda, ko‘hna qit’ada hayot asta-sekinlik bilan o‘z iziga qaytmoqda. Yevropa mamlakatlari mavjud karantin talablarini bosqichma-bosqich bekor qilmoqda. Jumladan, Irlandiya savdo markazlaridan tashqari barcha savdo hududlarini ochishga ruxsat berdi.
Shveysariya esa o‘z chegaralarini 5-iyundan boshlab yevropaliklar uchun ochiq deb e’lon qildi. Shuningdek, Chexiya Respublikasi ham Germaniya va Avstriya bilan chegaralarini muddatidan oldin ochishga qaror qilgan. Kipr esa chorshanba kunidan boshlab sayyohlarni qabul qila boshlashini ma’lum qildi. Mamlakatlar ichki ishlar vazirlari 5-iyun kuni ichki va tashqi chegaralarni ochish bo‘yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish yuzasidan yig‘ilish o‘tkazdi.
Turkiya esa 10-iyundan boshlab 40 ta mamlakat, shu jumladan, O‘zbekiston bilan havo qatnovlarini tiklashini ma’lum qildi.
Mavzuga doir:
Samoni zabt etib
Bortida ikki astronavt — Duglas Xyorli va Robert Benken bo‘lgan Crew Dragon kemasi 30-may kuni (Toshkent vaqti bilan 31-mayga o‘tar kechasi) Floridadagi Kennedi kosmik markazidagi maydonchadan muvaffaqiyatli start oldi. Parvoz ikkinchi urinishda amalga oshirildi — 27-may kuni startga 16 daqiqa qolganida parvoz noqulay ob-havo sharoiti tufayli qoldirilgan edi. Startdan 12 daqiqa o‘tib Crew Dragon past orbitaga chiqdi, deb yozadi Meduza.
SpaceX kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan kemani Falcon 9 eltuvchi raketasi fazoga olib chiqdi. Uning birinchi bosqichi Atlantika okeanidagi platformaga qo‘ndirildi. Crew Dragon kemasi Xalqaro kosmik stansiya (XKS)ga avtomatik ravishda muvaffaqiyatli tutashdi. Jarayon SpaceX kompaniyasining YouTube’dagi kanalida jonli efirda namoyish etildi.
Jahongir Ostonov tayyorladi.
Izoh (0)