• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +35°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Илм-фан

    Япон физиклари даврий жадвалнинг янги талқинини тақдим этди

    «Риа Новости»нинг хабар беришича, Киото университети олимлари кимёвий элементлар даврий жадвалининг янги талқинини ишлаб чиқди. «Дарё» мақолани таржима тариқасида тақдим қилади.

    Элементларнинг тартиби учун электронлар асос қилиб олинган Менделеев жадвалидан фарқли равишда Киото университети олимлари таклиф қилаётган жадвалда тартиб протонларнинг ядрода ўзини қандай тутишига асосланади. Олимлар ушбу янги талқиндаги жадвалга Nucletouch деб ном берган бўлиб, у ҳақидаги илмий мақола Foundation of Chemistry журналида келтирилган.

    Фото: Kyoto University

    Фото: Kyoto University

    Ядро тузилишининг булут кўринишидаги талқини назарияси учун 1968 йилда физика бўйича Нобель мукофоти берилган эди. Худди атом тузилиши ҳақидаги назарияда ядро атрофидаги электрон булутлари тасаввур қилиниши сингари, ушбу назарияда ҳам атом ядроси структурасининг ўзи ҳам протон ва нейтронлар билан тўлдирилган нуклон қаватлари кўринишида тасаввур этилади.

    Киото университетининг янги даврий жадвал борасидаги пресс-релизида янги талқиндаги жадвал ҳақида унинг муаллифларидан бири Йошитеру Маэно томонидан жумладан шундай дейилган: «Илм-фандаги энг катта ютуқлардан бири бўлмиши Менделеев кимёвий элемент даврий жадвалининг бизга таниш шакли — электрон қаватларининг атом орбиталларидаги структураларига асосланади. Лекин ҳар бир элементни ташкил қиладиган атомларда зарядланган зарраларнинг икки хили — ядро атрофида айланадиган электронлар ва ядронинг ўзидаги протонлар мавжуд бўлади».

    Бундан 150 йилдан зиёд вақт муқаддам Дмитрий Менделеев даврий қонунни очган эди ва унга кўра, элементлар бизга таниш классик жадвал кўринишида тартибланганди. Даҳо олим ҳатто ўша пайтда ҳали фанга номаълум бўлган элементлар учун ҳам жадвалда бўш жойлар қолдириб кетган эди.

    Маэно ўз сўзини давом эттириб, яна шундай деган: «Моҳиятан, ҳозирги жадвалда ҳамма нарса атомдаги электронларга бориб тақалади. Электронлар атом ядроси атрофидаги ўз орбитасини тўлиқ эгаллаганда атом барқарор деб ҳисобланади. Гелий, аргон, неон сингари нодир газлар — инерт элементлар бошқа элементлар билан камдан-кам реакцияга киришади. Уларнинг энг барқарор электрон рақамлари 2, 10, 18, 36 ва ҳоказони ташкил қилади. Буларни биз ‘сеҳрли сонлар’ деймиз».

    Илмий мақола муаллифлари худди шундай тамойилни, 2, 8, 20, 28 ва ҳоказо тарзидаги ўз «сеҳрли сонлари»га эга бўлган протонларга ҳам татбиқ қилган. Улар шу каби барқарор протонлар сонига эга бўлган элементлар — гелий, кислород ва кальцийни ўзларининг янги талқиндаги даврий жадвалларининг марказига жойлаштирган.

    Японча даврий жадвалнинг яна бир муаллифи Коичи Хагино «Нодир газларнинг электронлари сингари протонлар билан тўлдирилган ядро орбиталари ҳам ядронинг барқарорлигини таъминлайди», деб фикр билдирган. Сўзининг давомида у яна, шунингдек, «Бизнинг ядровий даврий жадвалимизда ҳам шуни кўришимиз мумкинки, ‘сеҳрли сонлар’га яқин жойлашган элементларда ядро сферик шаклга эга бўлади ва ундан узоқлашгани сари деформацияланиб боради»,  деган.

    Тадқиқотчилар ўзлари таклиф қилаётган ушбу кимёвий элементларнинг муқобил даврий жадвали бошқа олимлар учун бизга маълум кимёвий ва физик қонуниятларга янгича назар ташлашга ва янги кашфиётлар қилишга ёрдам беради, деб умид қилмоқда.

    31.05.2020, 21:15   Изоҳ (0)   41289
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Олимлар нима учун коронавирус қандли диабети борлар учун хавфли эканлигини тушунтириб берди

    30.05.2020, 18:27

    Италиялик олимлар коронавируснинг ўпка фаолиятига таъсирини таҳлил қилди

    27.05.2020, 14:06

    Коронавирус ташувчиларининг юқумли бўлиш даври ҳақида маълум қилинди

    24.05.2020, 18:57

    Гонконгда ҳақиқийсидан деярли фарқ қилмайдиган сунъий кўз яратилди

    22.05.2020, 07:21

    Антарктидада «яшил қор» пайдо бўлди (видео)

    21.05.2020, 21:32

    COVID-19’га қарши Таиландда тайёрланган вакцина АҚШда ишлаб чиқарилади

    21.05.2020, 07:53
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Ипотекага хонадон, совға сифатида эса — омборхона!


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида

     

    Тавсия этамиз

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12

    Patriot: Исроил воз кечган, Украина эса кўпроғига эга чиқишни истаётган ярим асpлик тизим ҳақида нималар маълум?

    8 июл, 20:45

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    АҚШ давлат департаменти ислоҳот важи билан 1 350 дан ортиқ ходимини ишдан бўшатади — CNN 

    Дунё | 13 июл, 11:25

    “Мутлақо кечирилмас ва кескин қораловга лойиқ” — Қўнғиротбой Шарипов ОТМга киришдаги коррупция ҳақида

    Ўзбекистон | 13 июл, 10:54

    Россия мамлакатнинг учинчи энг йирик олтин ишлаб чиқарувчисини миллийлаштирди

    Дунё | 13 июл, 10:38

    Фарғонада фуқаро ўз танишини Gentraʼда қасддан уриб, ўлдириб қўйди

    Ўзбекистон | 13 июл, 10:14

    Ўзбекистоннинг олис ва чекка ҳудудларида хорижий тиллар бўйича ўқув маркази очадиган ёшларга фоизсиз қарз берилади

    Ўзбекистон | 13 июл, 09:32

    Саломатлик ҳақидаги замонавий тиббиёт аллақачон инкор қилган янглиш фикрлар

    Саломатлик | 13 июл, 08:39

    Путин Эронни яширинча уранни бойитишдан воз кечишга чақирди

    Дунё | 13 июл, 08:25

    Ўзбекистонда муомалага чиқарилган банк карталари сони кескин ўсди

    Иқтисодиёт | 13 июл, 08:00

    АҚШда Трампга қарши терговларга ёрдам берган ходимлар ишдан бўшатилди

    Дунё | 12 июл, 23:50
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.