Мурсия — Испаниянинг жануби-шарқида жойлашган автономиянинг маъмурий маркази. Шаҳар қиши илиқ, ёзи эса ўта иссиқ бўлади.
Мурсияда қишлоқ хўжалиги соҳаси ривожлангани унинг иқтисодий тараққиётида муҳим ўрин тутган. Шаҳар Испаниянинг бошқа ҳудудлари ва Европа мамлакатларига ҳар йили кўп миқдорда сабзавот, мева ва гул экспорт қилади. Шунинг учун ҳам кўпчилик Мурсияни «Европа томорқаси» деб ҳам атайди.
Шаҳар мамлакатнинг энг қуруқ ҳудудларидан бирида жойлашгани учун ҳам қадимдан экинларни суғориш билан боғлиқ муаммоларга эга бўлган. Сувдан самарали фойдаланиш технологияларини ишлаб чиқарувчи AZUD компаниясининг айнан шу шаҳарда жойлашгани ҳам бежиз эмас.
Сув хўжалиги вазирлиги миллий ҳамкор ҳисобланган, Европа Иттифоқи томонидан молиялаштириладиган «Ўзбекистонда барқарор сув ва экологик ривожланиш учун ҳамкорлик ва хабардорликни ошириш» (UzWaterAware) лойиҳаси доирасида Марказий Осиё минтақавий экологик маркази томонидан Испанияга уюштирилган стади-тур доирасида Мурсия шаҳридаги томчилатиб суғориш учун трубалар ишлаб чиқаришга ихтисослашган AZUD ва «ақлли» қишлоқ хўжалиги учун технологиялар ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи Novagric агросаноат компанияларига ташриф буюрдик.
AZUD компанияси 1979 йилда асос солинган ҳамда 20 дан ортиқ компанияни жамлаган халқаро гуруҳ таркибига киради. Компания 1989 йилда Мурсия шаҳрида иш бошлаган. Унинг бешта мамлакатда ишлаб чиқариш цехлари мавжуд, у 90 дан ортиқ мамлакатда савдо тармоқларига эга. AZUD фаолияти асосан «сув маданияти»га йўналтирилган.
Компания 80 йилларнинг бошларида томчилатиб суғориш тизими технологиясини ишлаб чиқариш ташаббуси билан чиққан эди. Бу Испанияда қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш жараёнининг бошланиши бўлган.
«Сув — бу танқис ресурс, шунинг учун ҳам биз ундан унумли фойдаланишни тарғиб этамиз. AZUD ўзининг иқтисодий ва инсон ресурсларининг сезиларли қисмини сувдан самарали фойдаланиш имконини берувчи ечимлар ва технологиялар ишлаб чиқаришга сафарбар этади», — дейди компания ходими Пабло Хумилла.
AZUD компанияси сув ва электр энергиясидан самарали фойдаланиш, ҳар бир ўсимликка тенг миқдорда сув етказиб бериш имконини берувчи ирригацион тизимларни ишлаб чиқаради ҳамда амалиётга татбиқ этади.
Компания янги ишланмаларни яратишда турли университет ва илмий марказлар тадқиқотчилари билан ҳамкорлик қилади.
AZUD ишлаб чиқарган технологиялар мустақил лабораториялар ва тадқиқот марказлари томонидан жойида синовдан ўтказилади.
Novagric компанияси эса қишлоқ хўжалигини «ақлли» қилишга қаратилган, аниқроқ айтганда тўлиқ автоматлаштирилган иссиқхоналарни яратади ҳамда етказиб беради. Бу ерда суғориш ускуналари, дренаж тизимлари, иқлимни бошқариш тизимлари, сувни тозалаш, ўсимликларни ҳимоя қилиш воситалари, экранлар ва аксессуарлар ишлаб чиқарилади.
Компания ҳудудида катта шоурум жойлашган бўлиб, у ерда тўлиқ автоматлаштирилган назорат остида бўлган иссиқхона билан яқиндан танишдик. Ушбу иссиқхонада помидорлар етиштирилмоқда.
Шоурум деворида 80 дюймли монитор ўрнатилган бўлиб, иссиқхона ичида айнан ҳозир қандай жараён юз бераётганини ҳар бир ташриф буюрувчи бемалол томоша қилиши мумкин.
Novagric компанияси ходими Самуэль Наварронинг айтишича, ушбу иссиқхонада муқобил энергия манбаларидан, хусусан, қуёш батареяларидан фойдаланилади.
Компаниянинг амалиётга татбиқ этаётган яна бир тажрибаси вертикал шаклдаги иссиқхоналар экан. Бундай иссиқхоналар кўп қаватли бўлиб, унинг ҳар бир қаватида синов тариқасида турли экинлар етиштирилмоқда. Ҳозирги кунда бундай иссиқхоналарда салат барги ва бошқа бир қанча ўсимликлар экилган. Уларга берилаётган ёруғлик ҳам ўсимликлар эҳтиёжига қараб турли даржада ва турли рангда. Экспертларнинг фикрича, ушбу технология кичик ер майдонида кўпроқ экин етиштириш имконини беради.
Севара Нишонова
Изоҳ (0)