Mursiya — Ispaniyaning janubi-sharqida joylashgan avtonomiyaning ma’muriy markazi. Shahar qishi iliq, yozi esa o‘ta issiq bo‘ladi.
Mursiyada qishloq xo‘jaligi sohasi rivojlangani uning iqtisodiy taraqqiyotida muhim o‘rin tutgan. Shahar Ispaniyaning boshqa hududlari va Yevropa mamlakatlariga har yili ko‘p miqdorda sabzavot, meva va gul eksport qiladi. Shuning uchun ham ko‘pchilik Mursiyani “Yevropa tomorqasi” deb ham ataydi.
Shahar mamlakatning eng quruq hududlaridan birida joylashgani uchun ham qadimdan ekinlarni sug‘orish bilan bog‘liq muammolarga ega bo‘lgan. Suvdan samarali foydalanish texnologiyalarini ishlab chiqaruvchi AZUD kompaniyasining aynan shu shaharda joylashgani ham bejiz emas.
Suv xo‘jaligi vazirligi milliy hamkor hisoblangan, Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtiriladigan “O‘zbekistonda barqaror suv va ekologik rivojlanish uchun hamkorlik va xabardorlikni oshirish” (UzWaterAware) loyihasi doirasida Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologik markazi tomonidan Ispaniyaga uyushtirilgan stadi-tur doirasida Mursiya shahridagi tomchilatib sug‘orish uchun texnologiyalar ishlab chiqarishga ixtisoslashgan AZUD va “aqlli” qishloq xo‘jaligi uchun texnologiyalar ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi Novagric agrosanoat kompaniyalariga tashrif buyurdik.
AZUD kompaniyasi 1979-yilda asos solingan hamda 20 dan ortiq kompaniyani jamlagan xalqaro guruh tarkibiga kiradi. Kompaniya 1989-yilda Mursiya shahrida ish boshlagan. Uning beshta mamlakatda ishlab chiqarish sexlari mavjud, u 90 dan ortiq mamlakatda savdo tarmoqlariga ega. AZUD faoliyati asosan “suv madaniyati”ga yo‘naltirilgan.
Kompaniya 80-yillarning boshlarida tomchilatib sug‘orish tizimi texnologiyasini ishlab chiqarish tashabbusi bilan chiqqan edi. Bu Ispaniyada qishloq xo‘jaligini modernizatsiya qilish jarayonining boshlanishi bo‘lgan.
“Suv — bu tanqis resurs, shuning uchun ham biz undan unumli foydalanishni targ‘ib etamiz. AZUD o‘zining iqtisodiy va inson resurslarining sezilarli qismini suvdan samarali foydalanish imkonini beruvchi yechimlar va texnologiyalar ishlab chiqarishga safarbar etadi”, — deydi kompaniya xodimi Pablo Xumilla.
AZUD kompaniyasi suv va elektr energiyasidan samarali foydalanish, har bir o‘simlikka teng miqdorda suv yetkazib berish imkonini beruvchi irrigatsion tizimlarni ishlab chiqaradi hamda amaliyotga tatbiq etadi.
Kompaniya yangi ishlanmalarni yaratishda turli universitet va ilmiy markazlar tadqiqotchilari bilan hamkorlik qiladi.
AZUD ishlab chiqargan texnologiyalar mustaqil laboratoriyalar va tadqiqot markazlari tomonidan joyida sinovdan o‘tkaziladi.
Novagric kompaniyasi esa qishloq xo‘jaligini “aqlli” qilishga qaratilgan, aniqroq aytganda to‘liq avtomatlashtirilgan issiqxonalarni yaratadi hamda yetkazib beradi. Bu yerda sug‘orish uskunalari, drenaj tizimlari, iqlimni boshqarish tizimlari, suvni tozalash, o‘simliklarni himoya qilish vositalari, ekranlar va aksessuarlar ishlab chiqariladi.
Kompaniya hududida katta shourum joylashgan bo‘lib, u yerda to‘liq avtomatlashtirilgan nazorat ostida bo‘lgan issiqxona bilan yaqindan tanishdik. Ushbu issiqxonada pomidorlar yetishtirilmoqda.
Shourum devorida 80 dyuymli monitor o‘rnatilgan bo‘lib, issiqxona ichida aynan hozir qanday jarayon yuz berayotganini har bir tashrif buyuruvchi bemalol tomosha qilishi mumkin.
Novagric kompaniyasi xodimi Samuel Navarroning aytishicha, ushbu issiqxonada muqobil energiya manbalaridan, xususan, quyosh batareyalaridan foydalaniladi.
Kompaniyaning amaliyotga tatbiq etayotgan yana bir tajribasi vertikal shakldagi issiqxonalar ekan. Bunday issiqxonalar ko‘p qavatli bo‘lib, uning har bir qavatida sinov tariqasida turli ekinlar yetishtirilmoqda. Hozirgi kunda bunday issiqxonalarda salat bargi va boshqa bir qancha o‘simliklar ekilgan. Ularga berilayotgan yorug‘lik ham o‘simliklar ehtiyojiga qarab turli darjada va turli rangda. Ekspertlarning fikricha, ushbu texnologiya kichik yer maydonida ko‘proq ekin yetishtirish imkonini beradi.
Sevara Nishonova
Izoh (0)