Тошкентдаги Паркент кўчасининг икки ёқаси катта қурилиш майдонига айланган: бири биридан турфа кўп қаватли уйлар, бутун бошли мавзелар қад ростламоқда. Санаб саноғига етолмайсиз. Кўчанинг собиқ ТАПОиЧ заводи («Корзинка Авиатор») номи билан танилган чорраҳага туташ қисмида эса Ўзбекистонда муқобили йўқ объект — уч қаватли йўл ўтказгич қурилмоқда. Жуда керакли қурилиш. Аввало, шу чорраҳада Паркент, Маҳтумқули, Темур Малик кўчалари, Оҳангарон йўлидан келувчи транспорт оқимларидан ҳосил бўлган асаббузар тирбандликлар энди, катта эҳтимол билан, тарихда қолади. Тирбандлик бўлмагач ҳайдовчи-ю йўловчи ҳам манзилига тезроқ етиб олади.
Аммо ҳар қандай катта бунёдкорлик ишларида бўлгани сингари, уч қаватли кўприк қурилиши ҳам атрофдаги маҳалла-мавзелар аҳолисига кўп бўлмаса-да, бироз ноқулайлик келтириб чиқариши олдиндан аён эди. Маълум фурсат (айтишларича, 2019 йилнинг августига қадар) ўзингиз ўрганиб қолган йўллардан юра олмайсиз, катта йўлларга чиқиб олиш учун айланма йўллардан фойдаланишингизга тўғри келади, боз устига, сиз истиқомат қиладиган маҳалла йўлларидан бошқа ҳайдовчилар ҳам фойдаланишлари мумкин. Умуман олганда буларнинг барига чидаса бўлади. Агар чегарадан чиқиб кетилмаса, маълум бир меъёр сақланса. Ҳатто кўпига ҳам чидаш мумкин. Лекин аҳвол мол-мулкингдан ортиб, саломатлигинг ва ҳаётингга ҳам таҳдид солишни бошласа — ҳар қандай бағрикенгнинг ҳам сабр косаси тўлади.
Чорраҳа ўрнида уч қаватли остин-устун йўл қурилиши бошланиб, транспорт ҳаракати чекланиши аниқ бўлгач, «Кўприкқурилиш» трести бошқарувчиси Зафар Маҳаматов қурилиш майдонини айланиб ўтиш имконини берувчи вақтинчалик йўллар қурилишини маълум қилганди (чорраҳада ҳаракат қурилиш ишлари давомида тўхтатилмаслигини Президент Шавкат Мирзиёев ҳам таъкидлаган эди). Ҳақиқатан ҳам Маҳтумқули кўчасидан Оҳангарон йўлига, Оҳангарон йўлидан Темур Малик кўчаси (Тошкент автомобиль ҳалқа йўли)га олиб чиқадиган вақтинчалик йўллар бор ва улардан транспорт қатнаяпти. Лекин Паркент кўчасини Маҳтумқули боғлайдиган йўл ёпиқ — муаммонинг боши ҳам шу.
Паркент кўчаси ёпилиб қолганидан сўнг катта транспорт оқимининг биринчи зарбасини Мирзо Улуғбек тумани «Олтинтепа» маҳалласидаги Археология кўчаси ўзига қабул қилган. Эҳтимол, кўчадан фақат енгил машиналар ўтганида, аҳвол бу қадар жиддийлашмасди. Ундан нафақат енгил автомобиллар, балки катта юк машиналар («HOWO’лар ҳам ўтди роса»), автобуслар, йўловчига тўла микроавтобуслар ҳам ўтган. Шаҳар ичидаги катта йўллар бундай оқим, бундай юкламани кўтара олар, лекин маҳаллалардаги бир кучлироқ ёғин-сочиндан сўнг «сочилиб кетадиган» йўллар аҳволи барчамизга маълум: арзимаган бир-икки метр остида сув қувурлари, канализация тармоқлари ўтган. Тинимсиз транспорт қатнови оқибатида Археология кўчаси ҳам чўккан. Чўкиш оқибатида қувурлар ёрилган, ёрилган қувурлардан сизиб чиққан сув эса уйларнинг пойдеворларини «ювган».
Масалан, фуқаро Ботир Мирқосимовнинг хонадони айнан ер чўкишидан кейинги қувур ёрилишидан жабр кўрган. Сув пойдеворни ювган, оқибатда деворда ёриқлар пайдо бўлган. Агар уйларнинг яроқлилик ҳолатини текширувчи ҳукумат комиссияси ташкил этилиб, Мирқосимовнинг хонадонига киргудек бўлса, албатта, деворларида ёриғи бор бу иншоотни яшашга яроқсиз, авария ҳолатида деб топиши аниқ. Унинг айтишича, уйи олдида ер остидаги қувур ёрилиб, бир ҳафта—ўн кун сув оқиб ётган. У Президент виртуал қабулхонаси, ҳокимликка бир неча бор мурожаат қилганидан кейингина сув тармоқлари корхонаси вакиллари келиб, йўлни кавлаб, қувурни тузатган. Йўл ямалган.
Археология кўчаси бўйлаб юрсангиз, худди шундай сабаб билан кавланиб, ямалган йўл бўлакларини кўплаб учратасиз. Баъзи жойларда ямоқ учун тупроқнинг ўзи ишлатилган, холос (шунча чанг-тўзон қаердан кўтариляпти, деб ҳайрон қолишга ҳожат йўқ). Кўча илма-тешик бўлиб кетган. Кўчанинг шу авариявий ҳолати янада аянчлироқ кўриниш олмаслиги учун, шикоятлар йўллашдан чарчаган аҳоли кўчанинг у бошига ҳам, бу бошига ҳам юк машиналари ва автобусларнинг киришига имкон бермайдиган темир аркалар ўрнатган. Фуқаро О.Дубровскаянинг сон-саноқсиз мурожаатларидан кейин эса шаҳар Йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси (ЙҲХБ) рухсати билан Археология кўчасининг Иссиқсув кўчасига олиб чиқувчи қисмига куни кеча бетон тўсиқ қўйилган.
Археология кўчасига қўйилган бетон тўсиқнинг оғирлиги унга параллел Ломоносов кўчасида 24 соатга қолмай сезилган. Археология кўчасидан-да торроқ Ломоносов кўчасининг аҳволи ҳозирча нисбатан яхши (кўчада истиқомат қилувчиларнинг айтишича, у неча йиллардан бери таъмирланмаган, фуқароларнинг ўзаро пул жамғариб, 2017 йили унинг бир қисмига янгитдан асфальт ётқизилган), лекин айрим жойлари аллақачон чўкишни бошлаган (маҳалланинг чўккан йўли остидаги эзилган, «ҳўрланган» қувурлар яқин-атрофдаи хонадонларга қандай зарар етказиши мумкинлигини Археология кўчасида кўрдингиз). Кўча бошида эса ер ўпирилиб тушган (ўпирилган жойни шағал билан тўлдириб қўйишган), унинг олдидаги уй девори эса дарз кетган (яна битта авария ҳолатида уй, деб ҳисобга олиш мумкин).
«Машиналар кўтараётган чанг-тўзон уйларга киряпти. Шунинг дастидан беш ойлик неварамнинг кўзида конъюнктивит пайдо бўлди», — дейди Ломоносов кўчасида ўғли истиқомат қилувчи фуқаро. Айтишича, кўчадаги аҳвол юзасидан аввал ҳокимлик ишонч телефонига, сўнг ИИББга шикоят қилган, уларнинг ҳар иккиси Президент виртуал қабулхонасига мурожаат этишни тавсия қилган. Президент виртуал қабулхонаси эса аксинча — бу ишлар билан айнан ҳокимлик ва ИИББ шуғулланишини тушунтириб, фуқаронинг мурожаатини қабул қилмасликка уринган (лекин охири барибир мурожаатни рўйхатга олган).
Ломоносов кўчасида истиқомат қилувчи яна бир фуқаронинг айтишича, собиқ ТАПОиЧ чорраҳасида кўприк қурилиши бошланганидан сўнг машиналар оқими, дарҳақиқат, кўпайган, бироқ Археология кўчасининг икки томонига юк машиналарини ўтказмайдиган темир аркалар, бир томонига бетон тўсиқ қўйилгач, Ломоносовдаги аҳвол чидаб бўлмас даражага етган — айниқса тонгги ва кечки тиғиз вақтларда оқимнинг катталигидан хонадон эгалари ҳатто машинасини йўлга ҳайдаб олиб чиқа олмай қолган. Кўчанинг торлиги унинг фақат бир жиҳати — у худди Археология кўчаси каби қияликларга тўла. Бу ҳозиргидек салқин, лекин қуруқ кунларда муаммо туғдирмас (ваҳоланки, шу ҳолда ҳам бир неча майда йўл-транспорт ҳодисалари юз берган), лекин эрта-индинга ваъда қилинаётган қор ва қаҳратонлардан сўнг яхмалакка айлангач, оқибатини тасаввур қилишга ҳам қўрқасан киши.
«Олтинтепа» маҳалла фуқаролар йиғини раиси Ўткир Болтабоевнинг «Дарё»га маълум қилишича, «бу муаммодан ҳамма хабардор». Маҳалла маъмуриятида ҳудуддаги йўлларни очиш ё ёпиш ваколати йўқ, «йўл давлатники». Йўлларни таъмирлаш учун ҳам маҳалла фуқаролар йиғини ихтиёрида пул йўқ. «Бу ҳолат юзасидан фуқароларнинг ўзи мустақил равишда, ўз навбатида биз ҳам юқори ташкилотларга мурожаат қилганмиз. Агар Паркент кўчаси ёпилмаганида эди, маҳалламизда бунақанги ҳолат ҳам юзага келмаган бўларди», — дея таъкидлаган маҳалла раиси эътиборга молик бир ҳужжатни тақдим этди.
Бу фуқаро О.Дубровскаянинг аризаси асосида Тошкент шаҳар Фавқулодда вазиятлар бошқармаси вакили подполковник Ғ.Эшонов, «Тошшаҳартрансхизмат» бўлим бош мутахассис Н.Ходжаев, ИИББ ЙҲХБ масъул ходими А.Филиппов ва Ободонлантириш бош бошқармаси масъул ходими Ш.Валиев томонидан 4 декабрь куни Археология кўчасида олиб борилган ўрганиш далолатномасидир. Унда, жумладан, шундай дейилади: «Тошкент шаҳар ИИББ ЙҲХБ ходими томонидан берилган маълумотга кўра, соибқ ТАПОиЧдан ўтувчи Паркент шоҳ кўчасидаи қурилиш ишлари олиб борилаётган йўл очиқ ҳисобланади, лекин кўприк қураётган ташкилот томонидан йўлнинг очиқ қисми ёпиб қўйилган».
Ломоносов кўчасида яшовчилар бошларига тушган муаммони Археология кўчасидагидек ҳал қилишмоқчи: кўчанинг кириш-чиқиш жойларига темир аркалар ўрнатиб, керак бўлса, бир томонини транспорт ҳаракати учун тўлиқ ёпишга ҳам тайёр — шу ниятда ҳозирда Президент қабулхонаси, шаҳар ҳокимлиги, шаҳар ИИББ ЙҲХБга хатлар тайёрланмоқда. Кўчада ҳаракат сокинлашса, тирбандликлар бўлмаса, чанг-тўзон кўтарилмаса, йўл чўкмаса, қувурлар ёрилмаса, деворларда ёриқлар пайдо бўлмаса, ломоносовликлар аввалгидек кўчага бехавотир чиқа оладиган бўлса бўлди. Улар ҳақ. Чунки «Олтинтепа» маҳалласидаги кўчалар собиқ ТАПОиЧ чорраҳасини айланиб ўтишга мўлжалланмаган.
Шунингдек, масъул ташкилотлар, мутасаддилар қоғозларда очиқ, лекин амалда ёпиқ Паркент кўчасининг Маҳтумқули кўчасига туташган қисмини очиш ҳақида ўйлаб кўришлари, ёки бу йўл ҳозирча очилмаслигини , чорраҳани маҳаллалар орқали эмас, балки Маҳтумқули кўчаси, Дўрмон йўли каби катта йўллар орқали айланиб ўтиш кераклиги ҳақида очиқ баёнот беришлари керак. Ҳар ҳолда, Ўзбекистон тарихидаги қиёси йўқ бир йўл объектининг қурилиши қўшни маҳаллалардаги йўлларнинг абгор ҳолга келишига сабабчи бўлмаслиги керак.
Изоҳ (0)