Тошкент архитектура-қурилиш институти (ТАҚИ)да 3 июнь куни «Архитектура симпозиуми» бўлиб ўтди. «Газета.uz»нинг хабар беришича, унда германиялик экспертлар — Тило Хильперт ва Йенс Йордан тошкентлик архитекторлар, урбанистлар ва шаҳарсозлар билан бирга замонавий шаҳарни режалаштириш масалаларини муҳокама қилди.
Тадбирда ҳудудларни реконструкция қилиш, жамоат транспорти тизимларини лойиҳалаштириш ва замонавий ғояларни амалиётга татбиқ этиш муаммолари каби мавзулар кўтарилди. Ўзбекистонлик архитекторлар ва шаҳарсозлар ўз чиқишларида мамлакатдаги шаҳарларни режалаштириш соҳасида ислоҳотлар ўтказиш зарурларини таъкидлади.
«Шаҳарсозлик — бу идоралар ўртасида мувофиқлаштирувни талаб қиладиган мураккаб жараён. Бизга ‘мия маркази’ керак. Собиқ Иттифоқ даврида учта шундай марказ бор эди. Ҳозир Ўзбекистонда бундай марказ йўқ. Бундай муассасанинг ташкил этилиши фавқулодда муҳим аҳамиятга эга», — деди ТАҚИнинг «Шаҳарсозлик ва ландшафт архитектураси» кафедраси мудири, профессор Муҳаммад Аҳмедов.
Унинг қайд этишича, мамлакат шаҳарларининг ҳозир амалда бўлган бош режаларини тасдиқлаш жараёни ҳаддан зиёд бюрократик ва, айни вақтда, модернизацияга муҳтож. Шунингдек, профессорнинг фикрича, Ўзбекистон шаҳарларини режалаштиришда ҳали ҳам 1980-йилларнинг методологиялари қўлланилмоқда.
«Шаҳарларнинг бош режалари устида иш олиб борувчи институтлар жамият учун очиқ эмас. Режани кўриб чиқиш амалда имконсиз. Менда мавжуд маълумотларга асосланиб айтишим мумкинки, Тошкент шаҳрининг ва Ўзбекистоннинг бошқа кўплаб шаҳарлари бош режаларида собиқ Иттифоқ давридан бери мавжуд муаммоларнинг ечимлари кўрсатилмаган. Баъзи ғоялар, масалан, шаҳарнинг икки нуқтасини бирлаштирувчи катта магистраллар (‘хорда-магистраллар’)нинг қурилиши давом этмоқда. Улар Тошкентнинг 1973 йилги бош режасидаёқ кўрсатиб ўтилган эди», — деди ТАҚИнинг бошқа бир профессори Шукур Асқаров, пойтахтнинг амалдаги бош режаси қанчалик долзарб экани ҳақидаги саволга жавоб бераркан.
Профессор маҳаллий маъмурият шаҳарларни яхшилаш ишига маҳаллий мутахассисларни жалб этмаётганидан норозилик билдирди: «Мен, эҳтимол, ‘шаҳарсозлик’ мутахассислиги бўйича Ўзбекистондаги ягона фан доктори бўлсам керак. Мустақилликнинг ўтган барча йилларида мени бирорта ҳам шаҳарнинг бош режаси муҳокамасига таклиф қилишмаган», — деди у.
Германиялик эксперт Тило Хильперт эса ўзининг «Ферма-шаҳарлар» ғояси ҳақида сўзлаб берди. Мутахассиснинг сўзларига кўра, келажакда катта шаҳарларнинг аҳолиси озиқ-овқат муаммосига дуч келади, чунки егулик истеъмоли даражаси уни ишлаб чиқариш кўрсаткичларидан ўзиб кетмоқда.
Тило Хильпертнинг фикрича, мазкур муаммони ҳал этиш учун шаҳарларнинг ичида, юқори технологик махсус вертикал ферма биноларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш керак. Олим бу ҳақда фильм намойиш этиб, бундай лойиҳа Канаданинг Монреаль шаҳрида рўёбга чиқариб бўлинганини маълум қилди.
Тошкент ҳақидаги таассуротлари билан ўртоқлашаркан, Тило Хильперт шаҳарни чиройли деб атади. «Чунки у жуда тўғри, ажойиб қурилган. Мен бунда хиёбонлар, катта кўчалар тизимини назарда тутмоқдаман», — деди германиялик мутахассис.
Доктор Хильперт ўзбекистонлик меъморларнинг ишларига юқори баҳо берди. У, айниқса, Тошкент марказида жойлашган ва Офелия Ойдинова лойиҳаси асосида қурилган «Марварид» («Жемчуг») кўп хонадонли турар жой биносини алоҳида қайд этиб ўтди. «Бу экологик бино қуриш йўлидаги жуда дадил, утопик ва эркин ижодий уринишдир», — деди у.
«Архитектура симпозиуми» Тошкентдаги Гёте-Институт ва ТАҚИ томонидан «Нефть замонидан кейинги шаҳар. Келажак шаҳри ҳикояси» кўргазмаси доираси ташкил этилди. Кўргазма Бадиий академиянинг Марказий кўргазмалар залида 19 июнга қадар давом этади. Кўргазмада Дубай, Абу-Даби, Нью-Йорк ва бошқа шаҳарларда шаҳар маконларини ўзгартириш бўйича амалга оширилган дадил ечимлар намойишга қўйилган.
«Газета.uz»нинг қўшимча қилишича, симпозиум доирасида ТАҚИ талабаларининг ўқув архитектура лойиҳалари кўргазмаси ҳам бўлиб ўтди. Уларнинг баъзилари «Газета.uz» томонидан эълон қилинди.
Изоҳ (0)