Йель университети олимлари АҚШнинг Айова штати шимоли-шарқидаги қазишма ишлари давомида денгиз чаёнининг тошга айланган қолдиқларини учратди. «Vesti.ru»нинг ёзишича, тадқиқотчилар ёши 467 миллион йилга тенг тоғ жинсида қадимги бўғимоёқлиларнинг 150 дан ортиқ қолдиқларини топган. Бунгача энг қадимги денгиз чаёнининг қолдиқлари 458 миллион йиллик тоғ жинсидан топилган эди.
Қазиб олиш йўли билан топилган ҳайвон қолдиқлари қисқичбақасимон чаёнлар ёки эвриптерид (Eurypterida) турга мансуб. Тадқиқот муаллифлари ушбу топилмани алоҳида Pentecopterus турига ажратди. Топилмаларнинг энг каттаси 1,7 метр атрофида. Тошга айланган топилмалар орасида ўндан 15 сантиметргача бўлган личинка қолдиқлари ҳам бор.
Палеонтологларнинг сўзларига кўра, денгиз чаёнлари иккита тахминдан бирига кўра пайдо бўлган ва ривожланган. Биринчи тахминга кўра, бу тур Ордовик даврига (тахминан 485 миллион йил аввал) мансуб бўлиб, кейинчалик тезлик билан эволюцияга учраган. Бошқа тахмин бўйича, эвриптеридлар ундан ҳам аввал — Кембр портлаши вақтида биохилма-хиллик бирдан ва шиддат билан кўпайиши даврида пайдо бўлган. Бу тахминан 542 миллон йил аввал юз берган.
Қисқичбақасимон чаёнларнинг аниқ пайдо бўлган даври ҳозирга қадар маълум эмас. Улар бутун Палеозой даврида (510—248 миллион йил аввал) мавжуд бўлган, дея ҳисобланади, эътиборли томони, бу даврда бўғимоёқлилар яшаш маконини ўзгартиришга муваффақ бўлган. Шундай қилиб, агар илк кўринишлари денгизларнинг саёз қисмларида яшаган бўлса, 325—299 миллион йил аввал ушбу тур вакилларининг катта қисми чучук сувларда яшай бошлаган.
Эвриптериднинг баъзи вакиллари узунлиги икки метргача етган, аммо бўғимоёқлиларнинг кўпчилик бошқа турлари 20 сантиметрдан ошмаган.
Изоҳ (0)