Angliyaning janubiy qirg‘oqlarida dengizdan uglerodni ajratib olish bo‘yicha loyihaga start berildi. SeaCURE deb nomlanuvchi bu kichik loyihaga Buyuk Britaniya hukumati tomonidan iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish vazifasi yuklanmoqda.
Iqlimshunos olimlar global isishning asosiy sababi bo‘lgan issiqxona gazlarining miqdorini kamaytirish yuzasida bir fikrda. Ammo ko‘plab olimlarning fikricha, allaqachon tabiatga chiqarilgan gazlarni bartaraf etish yechimning asosiy qisimini tashkil etishi kerak.
Uglerodni tutish deb nomlanuvchi bu loyihalar odatda chiqindilarni manbada ushlab qolishga yoki ularni havodan ajratib olishga qaratilgan.
SeaCURE loyihasining qiziqarli tomoni shundaki, unda dengizdan sayyorani isitib yuborayotgan CO2 ni ajratib olishning tejamkorlik darajasi aniqlanmoqda. Chunki uglerod odatda havoda emas, balki suvda ko’proq konsentratsiyada uchraydi.
SeaCURE dengiz suvlarini CO2 dan tozalab bu suvlarni ochiq dengizga tomon qayta yo’naltiradi.
Birinchi bosqichda dengiz suviga kislota qo’shiladi. Bu esa dengiz suvida erigan uglerodni gazga aylanib CO2 ko‘rinishida atmosferaga tarqalishiga turtki bo‘ladi.
Havoga chiqqan CO2 so‘rib olinadi, keyin esa ko‘mirga aylangan kokos yong‘og‘i po‘chog‘i yordamida konsentratsiyalanadi.
Kam uglerodli dengiz suviga unga qo‘shilgan kislotani neytrallash uchun ishqor qo‘shiladi. Keyin esa dengizga oqiziladi.
Dengizga qaytgach, u darhol atmosferadan jadal ravishda CO2 yutishni boshlaydi va issiqxona gazlarini kamaytirishga o‘z hissasini qo‘shadi.
“Uglerodni ajratib olish muhim ahamiyatga ega. To‘g‘ridan-to‘g‘ri dengiz suvidan yoki havodan ajratib olib bartaraf etish oxir-oqibat narxga bog’liq bo‘ladi”, deydi iqlim o‘zgarishi bo‘yicha hukumatlararo panel a’zosi va uglerodni ushlab qolish bo‘yicha ekspert doktor Oliver Geden.
SeaCURE loyihasini hukumat 3 million funt sterling miqdorida moliyalashtirdi. Buyuk Britaniyada shunga o”xshash loyihalardan yana 15 ta mavjud.
Izoh (0)