Qashqadaryo viloyat sudi Iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’atining kassatsiya instansiyasi ko‘rayotgan sudda javobgar qilinayotgan fermer sudda to‘lov unga noto‘g‘ri hisoblanganini isbotladi, sudya mutaxassis javobi bilan buni tasdiqlatdi, biroq qarorda baribir bank manfaati ustun keldi. Bu haqda sudda qatnashgan “Daryo” muxbiri xabar berdi.
Ma’lum bo‘lishicha, Nishon tumanida faoliyat yurituvchi “Samandar-nur” fermer xo‘jaligi va “Agrobank” ATB Nishon filiali o‘rtasida 2020-yil 29-oktyabr kuni 784-sonli kredit shartnomasi tuzilib, ushbu shartnomaga ko‘ra bank fermerga 1 dona “Arion-630C” rusumli universal haydov traktori olish uchun 20 foiz ustama to‘lash sharti bilan 2025-yil 5-noyabrga qadar bo‘lgan muddatga 977 million 500 ming so‘m kredit ajratgan.
Kredit shartnomasi bo‘yicha majburiyatlarning bajarilishini ta’minlash maqsadida 2020-yil 4-noyabrda garov-ipoteka shartnomasiga asosan “Samandar-nur” fermer xo‘jaligiga tegishli “Arion 630C” rusumli universal haydov traktori hamda “Qurbonov Javohir” xususiy korxonasiga tegishli to‘yxona, savdo markazi, dorixona va maishiy xizmat ko‘rsatish binosining yerdan foydalanish va mulkka egalik huquqi bilan birgalikda garovga qo‘yilgan.
Biroq, bank shartnoma shartlarini bajarmay, belgilangan kreditni 93 kun kechiktirib, 2021-yil 5-fevral kuni pul chiqargan. Fermer tomonidan ham kredit mablag‘larini kelishilgan tartibda va muddatlarda qaytarish majburiyati lozim darajada bajarilmagach, Savdo-sanoat palatasining Qashqadaryo viloyat boshqarmasi “Agrobank” ATB manfaatida sudga da’vo kiritgan. Sud da’voni qanoatlantirib, fermer va qo‘shimcha javobgar bo‘lgan xususiy korxonaga nisbatan 203 million so‘m kredit foizi, 438 million so‘m muddati o‘tgan kredit asosiy qarzi, 533 million so‘m muddatli kreditning asosiy qarzini undirish va undiruvni garovga qo‘yilgan mol-mulklarga qaratish haqida qaror chiqargan.
Fermer va Nishon tuman fermer-dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi da’vogar sifatida sudga shikoyat qilib, bankning kredit mablag‘ini chiqarishni 93 kun muddatga kechirtirganini, shuningdek, yangi traktorni kreditdagi mavjud qarzdorlik sabab bank mas’ullari olib ketib, 42 kun saqlab turganini aytib, bankdan kredit mablag‘i kechiktirilgani uchun 90 million 907 ming, 42 kun asossiz bankda ushlab turilgani uchun 169 million 166 ming so‘m — jami 260 million so‘m miqdoridagi zararni undirishni so‘ragan. Sud da’vo talabini qisman qanoatlantirib, da’vogar foydasiga javobgar bankdan 169 million 166 ming so‘m keltirilgan zararni undirish lozimligi haqida qaror chiqargan. Fermer shuningdek, keyinchalik bankdan sud orqali yana 36 million so‘m 363 so‘m penya ham undirgan.
Ko‘p o‘tmay, bank kredit qarzdorligi vujudga kelganini, shu sabab fermerga tegishli traktor, qo‘shimcha javobgarga tegishli mol-mulklarni sotuvga chiqaradi. Sud fermer va qo‘shimcha javobgar bo‘lgan xususiy korxonaga nisbatan 203 million so‘m kredit foizi, 438 million so‘m muddati o‘tgan kredit asosiy qarzi, 533 million so‘m muddatli kreditning asosiy qarzini undirish va undiruvni garovga qo‘yilgan mol-mulklarga qaratish haqida qaror chiqargan.
Qashqadaryo viloyat sudi Iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’atining kassatsiya instansiyasi ko‘rgan sudda javobgar qilinayotgan fermer jarima noto‘g‘ri va ko‘p hisoblanganini isbotladi.
Sudda “Agrobank” qarzdorlik foizini 438 million so‘m deb noto‘g‘ri qo‘yganini, aslida bu summa 151 million so‘m tarzida asosli qo‘yilganini isbotlab bersak-da, lekin Iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’atining kassatsiya instansiyasi sudyalari buni inkor etishdi. Sudlov hay’ati vakili sudda ishtirok etgan Markaziy bank vakiliga savol berib, mening gaplarim, isbotlarim haqiqat ekanini tasdiqlatdi. Shunga qaramasdan bank manfaati ko‘zlanib, qaror chiqarildi. Men bir holatga tushunmayapman, Qashqadaryo viloyat sudining Iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’atining kassatsiya instansiyasi sudyalari bank advokatiga aylanyaptimi?, deydi fermer.
Fermerning tushuntirishicha, 2020-yil 29-oktyabr kundagi kredit shartnomasining to‘lov grafigiga e’tibor qaratilsa, to‘lov noto‘g‘ri belgilanganini ko‘rinadi. U buni sudda ham isbotlab bergan. Biroq, sudda bu rad qilinmoqda.
Sudyalardan biri Markaziy bank vakiliga savol berib, fermer dastlabki besh oylikdagi jadval bo‘sh turgani uchun buni imtiyozli davr deb hisoblamoqda. Jadval bo‘sh turgan bo‘lsa, aslida ham shunday emasmi, deya savol berdi. Suddagi mutaxassis ham buni tasdiqladi. Hammasi oydin bo‘ldi. Biroq sudyalar baribir “Agrobank” manfaatini himoya qildi, deydi fermer.
Izoh (0)