15-noyabr kuni poytaxt kinoteatrlaridan birida jadidchilik tarixi haqida hikoya qiluvchi “Armon” filmining yopiq taqdimoti o‘tkazildi. Film rejissori – Ruslan Soliyev, saund-prodyuser – Kamron To‘ychiyev.
“Armon” filmi jadidchilikka asos solinish tarixi, uning namoyondalari taqdiri, 1917-yil siyosiy voqealarining islohotchilar harakatiga ta’siri, shuningdek jadidlarning O‘zbekiston tarixida qoldirgan izi haqida haqida hikoya qiladi. Bundan tashqari, film gender tenglik masalalariga e’tibor qaratadi va Markaziy Osiyoning boshqa davlatlaridagi taraqqiyparvarlar harakatlariga ham to‘xtaladi. Kartinada bosh rollarni O‘zbekiston va boshqa mamlakatlarning taniqli shaxslari, xususan Erkin Bozorov, Said-Abdulaziz Yusupov, Manija hamda Askar Ilyasovlar ijro etgan.
Filmni suratga olish ishlari O‘zbekiston, Rossiya va Turkiya davlatlarida bo‘lib o‘tdi. Loyiha ustida 2 yil davomida ishlandi.
Filmda Jadidchilik harakatini o‘rganadigan dunyoning ilg‘or tadqiqotchilari, shuningdek progressistlarning avlodlari XIX-XX asrlarda ro‘y bergan tarixiy voqealar haqida o‘z hikoyalari bilan bo‘lishadilar. Ular orasida Hamidulla Boltaboyev, Qahramon Rajabov, Dilorom Alimova, Baxtiyor Hasanov, Timur Ko‘jao‘g‘lu, Shayx Nuriddin Holiqnazar, Sulaymon Inoyatov, Xondamir Qodiriy, Kristofer Jeyms Fort, Nigora Rahimjonova, Azalshoh Hamroyev, Mavluda Rahmonova, Rudolf Barxet, Shohruh va Farrux Behbudiy, Gavhar Zokirova, Shuhrat Saidjonov, Furqatbek Yakvalxojiyev, Adib Xalid, Marianna Kamp, Sergey Abashin, Mark Riz kabi kishilar bor.
Jadidchilik – O‘zbekiston hududida XIX asrning oxirida tarqalgan ijtimoiy-siyosiy ma’rifatparvar harakat hisoblanadi. Uning namoyondalari, jadidlar diniy fanlar qatorida dunyoviy fanlar ham o‘qitilgan yangi usuldagi maktablarni ochishgan. Jadidlarning o‘zlari o‘quv qo‘llanmalar yozgan, shuningdek o‘zbek tili va she’riyati rivojiga xizmat qilgan, o‘zbek teatri va dramasi asoslarini yaratgan.
Ular orasida Abdurauf Fitrat, Munavvar Qori Abdurashidxonov, Mahmudxo‘ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Abdulhamid Cho‘lpon, Abdulla Qodiriy va boshqalar bo‘lgan. Qodiriy o‘zbek romanchiligining asoschisi hisoblanadi. Ushbu progressistlar mamlakat siyosiy maydonida o‘chmas iz qoldirgan. Tarixiy 1917-yilda ular Qo‘qon avtonomiyasini tuzgan, biroq avtonomiya 1918-yilda sovet hokimiyati tomonidan tor-mor etilgan. 1920-yillarda ayrim jadidlar rahbar lavozimlarda faoliyat olib borgan. Shu orqali ular o‘zbek intelligensiyasining rivojlanishida ishtirok etishgan. Jadidlar tarixi fojiali yakun topadi. Ular 1920 – 1930 -yillar oxirida amir va sovet hokimiyati tomonidan ta’qib etilgan.
“Ulkan jamoa butun qalbi bilan kirishgan ushbu loyihani tugatish uchun ikki yildan ortiq vaqt ketdi. Bu murakkab va dardga to‘la film. Bir yarim soat davomida barcha qahramon va voqealar haqida to‘liq hikoya qilib bo‘lmaydi, albatta. Lekin jadidchilik mavzusi trendda ekanligi meni chin dildan quvontiradi. Shuningdek, taraqqiyparvarlar haqida qancha ko‘p hikoya qilinmasin, shuncha oz, chunki jadidlar xotirasi oldida qarzdormiz. Umuman bugungi tahlikali zamonda bu o‘ta muhim mavzu”, – deydi film rejissori Ruslan Soliyev.
“Armon” filmining YouTube platformasidagi premyerasi 20-noyabr kuni 20:00 da bo‘lib o‘tadi.
Izoh (0)