Dunyo bo‘ylab 2023-yilda ishchilar uchun vaziyat yomonlashishi kutilmoqda. Markaziy Osiyoda holat qanday?

Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) jahon mehnat bozoridagi tendensiyalar bo‘yicha yillik hisobotini e’lon qildi. 

Prognozlarga ko‘ra, 2023-yilda dunyoda bandlik atigi 1 foizga o‘sadi. 2023-yilga kelib bu ko‘rsatkich 1,1 foizni tashkil qilishi kutilmoqda. 

2023-yilda ishsizlar soni, XMT prognozlariga ko‘ra, 3 millionga oshib, 208 million kishini tashkil etadi, shu bilan ishsizlik darajasi 5,8 foizga yetadi.

Tadqiqot mualliflarining ta’kidlashicha, iqtisodiy pasayish va beqarorlik sharoitida tobora ko‘payib borayotgan odamlar yomonroq ish haqi va kamroq jozibador sharoitlar (ijtimoiy kafolatlarsiz va boshqalar) bilan “past sifatli” ishlarni qabul qilishga majbur bo‘ladi. 

Shuningdek, inflyatsiya sharoitida va ish haqining mos ravishda o‘sishi bo‘lmasa, yashash qiymati inqirozi uy xo'jaliklariga tahdid soladi va yalpi talabning qisqarishiga olib kelishi mumkin. 

Hisobotda aytilishicha, COVID-19 pandemiyasi boshlanganidan beri norasmiy bandlik ulushi, 2021-yilda yaxshilana boshlagan kambag‘allar soni kabi oshgan, ammo endilikda holat yana yomonlashishi mumkin.

Markaziy Osiyoda nima gap? 

Markaziy Osiyodagi murakkab va qarama-qarshi iqtisodiy omillar 2023-yilda mintaqaning mehnat bozori istiqbollarini belgilab beradi. 

Markaziy Osiyoning bir qancha davlatlari Ukrainadagi urushdan qisqa muddatli paradoksal foyda ko‘rdi, masalan, uglevodorod eksporti tushumining ko‘tarilishi orqali. 

Rossiyadan pul o‘tkazmalari ham 2022-yilning birinchi yarmida o‘sdi, bu O‘zbekistonda 2021-yilning shu davriga nisbatan 96 foizga ko‘paydi. 

Rossiya va Belarusdagi ko‘plab biznes egalari o‘z faoliyatini Qozog‘iston va O‘zbekiston kabi mamlakatlarga ko‘chirishga intilib, u yerda xususiy sektorning kuchli o‘sishiga yordam berdi. 

Mintaqaning iqtisodiy istiqboliga oid sezilarli noaniqlik saqlanib turibdi. Ukrainadagi urushning dinamik, rivojlanayotgan va beqaror vaziyati hamda uning oqibatlari mintaqa uchun prognozni juda noaniq qiladi. 

Sanksiyalarning Rossiya va qo‘shni davlatlarga ta’siri haqida ham muhim savollar mavjud. Allaqachon, energiya iste’moli asosiy tarmoqlarga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

Markaziy Osiyoda ishsizlik 2023 va 2024-yillarda biroz o‘sib, 7,8 foizga yetishi kutilmoqda. Bu hali ham pandemiyadan oldingi 9,2 foizdan ancha past.

Mavzuga doir: Nima sababdan dunyo bo‘ylab o‘rtacha ish haqi kamayib ketgani tahlil qilindi