• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +34°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Noto‘g‘ri ovqatlanish, harakatsiz turmush tarzi va saratonni keltirib chiqaruvchi boshqa sabablar

    Dunyoda har yili 10 milliondan ortiq saraton kasalligi qayd etiladi, 8 million kishida bu tashxis o‘lim bilan yakun topadi. Avvallari saratonni faqat irsiyat yoki xavfli sanoatda ishlash orqali orttirish mumkin deb o‘ylashgan. Ammo bugungi kunda boshqa omillar ham aniqlandi. Noto‘g‘ri ovqatlanish va harakatsiz turmush tarzi onkologiyaning rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi, deb yozadi Wday.

    Foto: Wday

    Foto: Wday

    Uzoq vaqt davomida saratonning asosiy sabablari irsiy omillar, fizik, kimyoviy va biologik kanserogenlar hisoblangan.

    Yo‘g‘on ichak saraton holatlarining taxminan 3 foizi nasldan naslga o‘tadigan adenomatoz polipoz va Linch sindromining namoyon bo‘lishi bilan bog‘liq. Ko‘krak bezi saratonining taxminan 5-10 foizi BRCA1/BRCA2 genlarida irsiy mutatsiya mavjudligi bilan aloqador.

    Jismoniy omillarga ionlashtiruvchi va ultrabinafsha nurlari kiradi. Ikkinchisi teri saratonining asosiy sababidir (bazalioma, skuamoz hujayrali karsinoma va melanoma). Nafaqat quyosh nuri, balki unda toblanish bilan melanoma rivojlanish xavfi 74 foizga, tez-tez toblanish esa natijasida kasallik xavfi deyarli 4 barobar ortadi. Shuning uchun arab mamlakatlariga faol sayohat qilishni boshlagan Shimoliy Yevropa aholisi tom ma’noda melanoma epidemiyasini boshladi.

    Kimyoviy provokatorlar kimlar? Xavfli sanoatda ishlaydigan odamlar ular bilan tanish. Asbest tolalariga ta’sir qilish o‘pka, halqum va tuxumdonlar saratoni rivojlanishiga olib kelishi mumkinligi isbotlangan.

    Biologik omillar orasida onkogen tipdagi odam papillomaviruslari, shuningdek, gepatit C viruslari ajralib turadi. Bu ko‘pincha bachadon bo‘yni va jigar saratoni rivojlanishiga sabab bo‘ladi.

    Yangi omillar

    JSST hisobotiga ko‘ra, yana 2 ta xavf omili yuqori o‘rindan joy olgan. Onkologiya bilan kasallanishning ko‘payishiga insonning nosog‘lom turmush tarzi katta hissa qo‘shadi — saraton kasalliklarining deyarli 30 foizi tana massasi indeksining ortishi, meva va sabzavotlarni yetarli darajada iste’mol qilmaslik, jismoniy faollikning yetishmasligi, tamaki va spirtli ichimliklarni iste’mol qilish bilan bog‘liq.

    Ortiqcha vazn

    Tana massasi indeksini hisoblash lozim. Odatda bu yoshga qarab 18,5-24,99 ni tashkil qiladi. Agar ko‘rsatkich 30 dan oshsa, organizmda qandaydir muammolar paydo bo‘lib ulgurgan. O‘rtacha bemorlarning taxminan 30 foizi yo‘g‘on ichak, ko‘krak, endometriyal, buyrak va qizilo‘ngach saratoniga chalingan bo‘lishi mumkin.

    Noto‘g'ri ovqatlanish

    Meva va sabzavotlarni yetarli darajada iste’mol qilmaslik birinchi navbatda, organizmda kletchatkalar tanqisligi bilan xavflidir. Ya’ni u ovqatning hazm qilish trakti orqali harakatlanishiga yordam beradi, shuningdek kanserogenlar konsentratsiyasini kamaytiradi. Xavfga qo‘shimcha hissa vitamin va mikroelementlarning yetishmasligi bo‘lib, bu inson immunitet tizimining himoyasiga salbiy ta’sir qiladi. Yo‘g‘on ichak saratoni rivojlangan mamlakatlarda bu narsa hayvon oqsiliga bog‘liq. Misol uchun, amerikalik o‘rtacha haftasiga bir kilogrammdan ko‘proq qizil go‘sht iste’mol qiladi. Afrikada olib borilgan so‘nggi tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, hayvonlarning oqsillari va yog‘larining yuqori miqdori saraton rivojlanishining asosiy omillaridan biridir.

    Harakatsiz turmush tarzi

    Jismoniy faollikning yetishmasligi nafaqat vazn ortishi, balki xavf omiliga ham aylanishi mumkin. Biror kishi harakat qilmasa, bu organizmdagi suyuqliklarning turg‘unligiga va natijada yomon hazm bo‘lishiga olib keladi. Shvetsiyada olib borilgan keng ko‘lamli tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, endometriya va ko‘krak saratoni harakatsiz ayollarda faol ayollarga qaraganda 2,4 marta tez-tez uchraydi. Bundan tashqari, nofaollik yo‘g‘on ichak saratoni rivojlanish xavfini 8 foizga oshirishi ko‘rsatilgan. Tadqiqotda tana massasi indeksi yuqori va normal bo‘lgan ayollar ishtirok etdi, shuning uchun ortiqcha vazn bo‘lmasa ham, jismoniy faollikni e’tiborsiz qoldirmaslik kerak.

    Chekish

    Tamaki chekish saraton rivojlanishining eng muhim omillaridan biridir. Erkaklarda o‘pka saratonining 10 tadan 9 tasi, ayollarda esa 10 tadan 7 tasi chekish bilan bog‘liq. Bundan tashqari, bu yomon odat barcha paydo bo‘lgan saraton o‘smalarining uchdan biriga sabab bo‘ladi. Tamakiga qaramlilikning ushbu shakli bilan milk, yonoq, til kasalliklari, saraton kasalligi 100 foiz  hollarda kafolatlanadi. So‘nggi dalillar shuni ko‘rsatadiki, chekish qondagi kanserogenlar miqdorini oshiradi, bu esa limfoma kabi oxiri o‘limga olib boruvchi kasalliklarni keltirib chiqaradi

    Spirtli ichimliklar

    Qizilo‘ngach saratonining to‘rtdan uch qismi va og‘iz bo‘shlig‘i, faringeal va laringeal saratonlarning yarmi spirtli ichimliklarni iste’mol qilish bilan bog‘liq. Spirtli ichimliklar miqdori va uning kanserogen ta’siri o‘rtasida bog‘liqlik mavjud. Spirtli ichimliklarni iste’mol qilish bilan jigar, ko‘krak, oshqozon, oshqozon osti bezi va yo‘g‘on ichak saratoni paydo bo‘lishi o‘rtasida ham bog‘liqlik aniqlangan. Spirtli ichimliklar ayollar uchun ham xavflidir, chunki u jigarni estrogenlarning faolligiga to‘sqinlik qiladi.

    Mavzuga doir:

    • O‘pka saratonining dastlabki 6 ta alomati
    • Styuardessa, ofis menejeri va saraton xavfini oshiradigan boshqa 7 ta kasb
    • Keksalik bilan adashtirmang: Alsgeymer kasalligining 7 ta dastlabki belgilari

    08.01.2023, 21:48   Izoh (0)   19775
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Nima uchun ertalab oyoqlar og‘riydi? Muammodan qanday qilib xalos bo‘lish mumkin?

    08.01.2023, 09:51

    Kun davomida faollik, kofeindan voz kechish: Britaniya qirollik oilasi a’zolaridan uyqu sifatini yaxshilashga yordam beradigan layfxaklar

    07.01.2023, 21:50

    Shoshilinch yordam: bel sohasida nerv tolalari qisilganda nima qilish kerak?

    07.01.2023, 15:58

    Bosh og‘rig‘idan dorilarsiz qutulishning 13 usuli

    06.01.2023, 20:38

    O‘pka saratonining dastlabki 6 ta alomati

    06.01.2023, 19:40

    Keksalik bilan adashtirmang: Alsgeymer kasalligining 7 ta dastlabki belgilari

    06.01.2023, 14:33
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    Hyundai Uzbekistan - foizsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati qaytdi!


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- xalqaro PLAS-Forumida qatnashdi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Chirchiqdagi yangi bog‘ - zamonaviy ko‘ngilochar va dam olish maskani ochildi


    Yangiyo‘lda “Tomorqa maktabi” ochildi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    O‘zbekiston Milliy banki Xitoy yuani ayirboshlash xizmatini Toshkent shahri va poytaxt aeroportida yo‘lga qo‘ydi


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    Sistit — bu uyat emas!


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    InfinBLACK - ortiqcha to‘lovlar talab qilmaydigan kredit karta

     

    Tavsiya etamiz

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Pokistonda 200 dan ortiq mahbus qamoqxonadan qochib ketdi

    Dunyo | 3 iyun, 15:00

    Centrum Air yozgi yo‘nalish ochadi: Toshkentdan Issiqko‘lga to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslar

    Reklama | 3 iyun, 15:00

    “Buning uyatli joyi yo‘q”. Jamshid Qo‘chqorov davlat nega qarz olayotganiga izoh berdi

    Iqtisodiyot | 3 iyun, 14:50

    Met Gala’da uni tanishmadi: Bollivud qiroli Shohrux Xonning 5 yil tanaffus qilishiga nima majbur qilgandi?

    Kino | 3 iyun, 14:49

    Xitoyda tuzdan zaryad oladigan elektroskuterlar taqdim etildi

    Dunyo | 3 iyun, 14:30

    Turli mamlakatlar haqida yo‘l ko‘rsatkichlardan ham ko‘proq so‘zlaydigan suratlar

    Sayohat | 3 iyun, 14:05

    InfinBLACK - ortiqcha to‘lovlar talab qilmaydigan kredit karta

    Reklama | 3 iyun, 12:45

    Rossiya Ukrainaga urushni 2 xil yo‘l bilan to‘xtatishni taklif qildi

    Dunyo | 3 iyun, 14:00

    “Yashil makon”ga ajaratiladigan pullar har bir tiyini sarflanishini kuzatish imkoni yaratiladi

    O‘zbekiston | 3 iyun, 13:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.