Eronda namoyishchilar mamlakat oliy yetakchisi Xomeyniyning haykaliga o‘t qo‘ydi (video)
Eronda hijobga va hukumatga qarshi norozilik aksiyalari doirasida namoyishchilar oliy yetakchi Ali Xomeyniyning o‘zi tug‘ilib-o‘sgan Mashhad shahridagi haykaliga o‘t qo‘ydi. Voqea aks etgan video ijtimoiy tarmoqlarda tarqaldi.
Eronda 22 yoshli Mahsa Aminiyning o‘limidan keyin boshlangan noroziliklar bir haftadan buyon davom etmoqda. U hijobni “noto‘g‘ri” o‘ragani uchun axloq politsiyasi tomonidan hibsga olingan, so‘ng politsiya uchastkasidan kasalxonaga olib ketilgan va u yerda vafot etgan edi.
Ilk aksiyalar 16-sentabr kuni, qiz vafot etgan kuni boshlandi. O‘shandan buyon noroziliklar o‘nlab shaharlarni qamrab oldi. Ularning ishtirokchilari barrikadalar qurib olib, “Diktatorga o‘lim” va “Ayol, hayot, erkinlik” shiorlarini baralla aytmoqda. Huquq-tartibot organlari xodimlari aksiyalarni shafqatsizlik bilan tarqatmoqda — o‘nlab odamlar halok bo‘ldi, yuzlab kishilar jarohatlandi.
Iran Human Rights huquqni himoya qilish tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, namoyishlar chog‘ida kamida 31 kishi halok bo‘lgan.
Noroziliklar boshlangach, Eron hukumati internetni cheklashga kirishdi, keyinroq esa uni umuman o‘chirib qo‘ydi.
Eron prezidenti Ibrohim Raisiy BMT Bosh Assambleyasi sessiyasi doirasidagi matbuot anjumanida “Eronda fikr bildirish erkinligi” mavjudligini, ammo tartibsizlik yaratishga qaratilgan xatti-harakatlar nomaqbulligini aytdi.
Eronda nimalar bo‘lyapti?
Mahsa Aminiy Tehronga o‘tgan hafta kelgan va akasi bilan birga metrodan chiqayotganida axloq politsiyasi tomonidan hibsga olingan. Bunga uning hijobni noto‘g‘ri o‘ragani sabab bo‘lgan. 1979-yilgi Islom inqilobidan keyin eronlik ayollar uchun hijob taqish majburiy bo‘lib kelmoqda.Al Jazeera telekanali ma’lumotlariga ko‘ra, Eron hukumatining qiz yurak xurujidan vafot etgani haqidagi bayonotiga qaramasdan, u tug‘ilib-o‘sgan Sekkeze shahrida hamda Eron g‘arbidagi boshqa shaharlarda keng ko‘lamli norozilik namoyishlari boshlangan. Odamlar ma’muriy binolar atrofida to‘planib, hukumatga qarshi shiorlarni baralla aytgan, ba’zi ayollar esa birdamlik belgisi sifatida o‘z ro‘mollarini yechib, osmonga otgan. Bundan tashqari, ijtimoiy tarmoqlarda qizlar fleshmob uyushtirib, hijoblarini yoqib yubormoqda va sochlarini kesib tashlamoqda.
Eron Islom Respublikasi Huquq-tartibot kuchlari Ibrat patruli (“axloq politsiyasi”) — Eron Ichki ishlar vazirligi nazorati ostidagi huquq-tartibot organi. 2005-yilda alohida tuzilma sifatida ajralib chiqqan. Ibrat patruli vazifalariga Eron fuqarolari va chet elliklarning jamoat joylarida shariat bo‘yicha munosib kiyinib yurishini ta’minlash kiradi.
Ayollarning boshini yopmay yurishi, ro‘mol yoki hijobni noto‘g‘ri taqishi, avratni yopmaydigan kiyim kiyishi, ba’zi hollarda esa “begona erkak bilan yaqindan muloqot qilishi” ularni hibsga olish uchun asos bo‘lib hisoblanadi.
Avvalroq Eron Madaniyat va islom vazirligi ayollarning reklamalarda suratga tushishini taqiqlagandi, bu Eronning Domino kompaniyasi bir ayol boshiga ro‘mol sharf tashlab, avtomobilni boshqarib ketayotgani, so‘ng esa shokoladli qiyom bilan qoplangan muzqaymoqni yegani aks etgan rolikni chiqarganidan keyin yuz bergandi.
