“SHHTda yirik mamlakatlar o‘z sheriklari bilan qanday qilib umumiy til topayotganiga ko‘pchilik hayron qoladi” — Rashid Alimov

SHHT Samarqand sammiti arafasida Tojikiston prezidenti huzuridagi Davlat xizmati akademiyasi professori, SHHT sobiq bosh kotibi Rashid Alimov erishilgan natijalar, mazkur tashkilotning buguni va kelajagi haqidagi qator savollarga javob berdi.

SHHT tarkibiga iqtisodiy va harbiy salohiyati turlicha bo‘lgan davlatlar kiradi. Tashkilotda tenglikning o‘zgarmas tamoyiliga qanday erishiladi?

— SHHTda konsensus tamoyili mavjud, bunda qaror ovoz berish yo‘li bilan emas, balki rozilik berish yo‘li bilan qabul qilinadi. Ya’ni bu o‘ziga xos tashkilot bo‘lib, unda har bir a’zo hal qiluvchi ovozga ega, hech kim buyruq bermaydi, barcha munosabatlar ishonch va o‘zaro hurmat asosida quriladi. Har bir ishtirokchi iqtisodiy yoki harbiy salohiyatidan, aholisi soni yoki egallab turgan yer maydonidan qat’i nazar, bir-birini tinglash, eshitish va quloq solish qobiliyati qoidasiga amal qiladi.

Har bir tomon quvvatlovchi va rad etuvchi argumentlarni taqdim etgandan so‘ng umumiy formula — barchaga mos keladigan yechim topiladi. Bu yechim yakuniy hujjatning asosini tashkil etadi. Shuni ta’kidlash kerakki, yirik mamlakatlar o‘z sheriklari bilan qanday qilib umumiy til topayotganiga ko‘pchilik hayron qoladi. Masalan, o‘tgan yili Dushanbe deklaratsiyasida barcha siyosiy hujjatlar tarixida birinchi marta Markaziy Osiyo SHHTning o‘zagi ekani qayd etilgan edi.

Yana bir misol. Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan SHHT faoliyatiga katta hissa qo‘shayotgan maslahat uchrashuvlari o‘tkazilmoqda. Bundan tashqari, ushbu uchrashuvlar har doim ham tashkilot a’zolari bilan bo‘lmaydi. Masalan, Turkmaniston. U Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo emas, ammo u bilan muzokaralar olib borish, uning fikrini inobatga olish mintaqada barqarorlikka hissa qo‘shishi va uning muhim omili ekani shubhasiz. Eng muhimi, yirik davlatlar erishilgan kelishuvlar natijalarini e’tirof etadi, buning qadri esa baland.