O‘zbekistonning barcha hududida yod tanqisligi bilan bog‘liq kasalliklarga chalinish mumkin. Bu haqda 5-iyul kuni AOKAda o‘tkazilgan brifingda Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati boshlig‘i o‘rinbosari Nurmat Otabekov ma’lum qildi.
Qayd etilishicha, hozirga kelib O‘zbekiston sharoitida aholisi yod tanqisligi bilan bog‘liq kasalliklarga chalinish xavfi bo‘lmagan hudud yo‘q, negaki respublikaning shu kungacha o‘rganilgan barcha hududlarida aholi ratsionida yod tanqisligi mavjudligi kuzatilgan.
Akademik, Ya.X.To‘raqulov nomidagi Endokrinologiya RIIATM tomonidan respublikaning barcha hududlarida olib borilgan tadqiqotlarga ko‘ra, fuqarolar tomonidan kunlik o‘rtacha yod iste’moli sezilarli darajada kamaygan bo‘lib, bor-yo‘g‘i 32-64 mkg ni tashkil etadi. Zarur bo‘lgan minimal miqdori esa 150-200 mkg ga tengdir.
JSST fikriga ko‘ra endemik bo‘qoqning sporadik shakllari 5 foizga kamayishiga erishilsa, u holda YTK to‘liq bartaraf qilingan hisoblansa-da, O‘zbekistonda bugungi kunda yod tanqisligi og‘ir hudud bo‘lib qolmoqda.
“Yod tanqisligi tug‘ma gipotireoz bilan kasallanish darajasini oshiradi, homila va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda miyaning qaytarilmas shikastlanishiga, aqliy zaiflikka olib keladi. JSST ekspertlarining fikricha, yod tanqisligi aqliy zaiflikning eng keng tarqalgan sababi bo‘lib, faqat oqilona yondashish orqali uning oldini olish mumkin. Ammo unutmaslik kerakki, yod tanqisligi mavjud bo‘lgan hududlarda yashovchi barcha aholining intellektual salohiyati pasayishi bu muqarrar hisoblanadi”, — deydi Nurmat Otabekov.
Qayd etilishicha, jahonda yod tanqisligini bartaraf etish bilan shug‘ullanadigan nodavlat, notijorat tashkiloti ma’lumotiga ko‘ra dunyoning 96 dan ortiq mamlakatlarida tuzni majburiy yodlash strategiyasi mavjudligi va uning qonunchilikda belgilab qo‘yilgani, hozirgi paytda ushbu muammoni hal qilish yo‘llaridan biri bo‘lishi mumkin. Tuz kabi mahsulotni yodlash tasodifan tanlanmagan.
Yodlangan osh tuzini ishlab chiqarish, sotish va iste’mol qilish sohasida samarali huquqiy va tashkiliy asoslarni qabul qilish, aholini faqat yodlangan osh tuzi bilan ta’minlash borasida ta’sirchan chora-tadbirlarni ko‘rish, aholida o‘z sog‘lig‘i uchun mas’uliyatni shakllantirish, yodlangan osh tuzini iste’mol qilishning afzalliklari, inson salomatligini to‘liq himoya qilish imkoniyati mavjudligi, qo‘l ostimizdagi ma’lumotlarga tayangan holda yod tanqisligi bilan kasallanishni kamaytirish choralarini ko‘rish, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni jadallashtiribgina qolmasdan, mamlakat aholisi farovonligini oshirishga yordam beradi.
Ma’lumot uchun, yod tanqisligi kasalliklari — patologik holat bo‘lib, qalqonsimon bezning disfunksiyasi bilan bog‘liq holda organizmda yodning yetarli darajada iste’mol qilinmasligi bilan bog‘liq jarayon hisoblanadi. Yod tanqisligiga qarshi ko‘p yillik kurash olib borilayotganiga qaramasdan, hanuzgacha dunyoning ko‘plab mamlakatlarida, shu jumladan, O‘zbekistonda ham yod tanqisligi muammosi to‘liq hal etilmagan.
Izoh (0)