Ijtimoiy tarmoqlarda Toshkent shahrining bir qancha hududlariga sinov tariqasida “aqlli” suv hisoblagichlari o‘rnatilayotgani haqida xabarlar tarqaldi. Bu esa tarmoq foydalanuvchilari o‘rtasida turli muhokama va tushunmovchiliklarni keltirib chiqarmoqda. Xo‘sh, ichimlik suvi uchun mo‘ljallangan hisoblagichlar qaysi hududlarga o‘rnatilmoqda, jarayon qachon yakunlanadi, bundan aholi nima yutadi-yu nimalarni boy beradi? “Daryo” muxbiri shu kabi savollarga javob olish maqsadida “O‘zsuvta’minot” AJ Metrologiya va standartlashtirish bo‘limi mutaxassisi A’zamxo‘ja Bo‘rixo‘jayevga murojaat qildi.
A’zamxo‘ja Bo‘rixo‘jayevning ta’kidlashicha, O‘zbekistonning uch hududida pilot loyihalar amalga oshirilmoqda, ya’ni sinov tariqasida “aqlli” suv hisoblagichlar o‘rnatilib, ishlash prinsiplari o‘rganilmoqda.
“Xususan, Toshkent shahrining Shayxontohur tumanidagi 80 ta xonadonga Fransiyaning SUEZ kompaniyasi mahsuloti bo‘lgan suv hisoblagichlar o‘rnatildi. Ularning qanday ishlashini bilish va turli sharoitlarda sinab ko‘rish maqsadida 40 tasi ko‘p qavatli, 40 tasi hovli uylarga joylashtirildi.
Mirobod tumanida Janubiy Koreyaning ikkita kompaniyasi bilan hamkorlikda ikki xil sinov loyiha amalga oshirilmoqda. Birinchisi, Shin Dong-A Electronics CO, LTD kompaniyasi bilan imzolangan memorandumga asosan, Qo‘yliq-1 mavzesida 610 dona suv hisoblagichlar o‘rnatish hamda billing tizimiga ulanish belgilangan edi. Ayni paytgacha 18 ta ko‘p qavatli uylarga 500 dona suv hisoblagich o‘rnatildi va jarayon davom etmoqda. Ushbu hisoblagichlar elektromagnitli bo‘lib, tarmoqdagi nosozliklargacha ma’lumot berish imkoniyati mavjud.
Qo‘yliq-2, Qo‘yliq-3 va Qo‘yliq-4 mavzelarida esa K-Water korporatsiyasi bilan imzolangan memorandumga ko‘ra, 7 ming 850 dona suv hisoblagich o‘rnatish va billing tizimiga ulanish ko‘zda tutilgan. Bugungi kunga qadar 1 ming 900 dona suv hisoblagich o‘rnatildi.
Farg‘ona viloyatining Bag‘dod tumanidagi yuzlab ko‘p qavatli uylarga Turkiyaning “Luna” kompaniyasi ishlab chiqargan hisoblagichlar joylashtirilgan”, — deydi mutaxassis.
Uning aytishicha, mazkur hisoblagichlar bepul o‘rnatilmoqda, buning uchun davlat byudjetidan mablag‘ ajratilmagan. Barchasi sinov loyiha asosida investorlar mablag‘i hisobidan amalga oshirilmoqda.
“O‘rnatilgan hisoblagichlar sinovdan o‘tib bo‘lgach, mutaxassis, ekspertlar xulosasi olinadi. Ularning xulosasiga asosan, hisoblagichlarni amaliyotga joriy etish yoki etmaslik bo‘yicha bir qarorga kelinadi.
Barchasi hozir ham sinovda. Biz ularni turli sharoitlarda sinab ko‘rishimiz kerak. Chunki hisoblagichlar faqat Toshkent shahri aholisi uchun mo‘ljallanmagan. Viloyatlardagi hovli uylar, olisdagi xonadonlarga ham o‘rnatiladi. Qorli, yomg‘irli kunlarda yer tagida qolib ketish, suv bosish holatlari bo‘ladi. Qisqasi, qishdagi sovuqqa ham, yozdagi issiqqa ham qay darajada chidamli ekanligini bilishimiz lozim. Buning uchun esa vaqt kerak”, — deydi A’zamxo‘ja Bo‘rixo‘jayev.
“O‘zsuvta’minot” AJ vakilining qayd etishicha, “aqlli” hisoblagichlarning ishi kompyuter tizimi tomonidan boshqariladi. Bu ma’lumotlarni baholash, to‘plash va qayta ishlash bosqichida inson omilini kamaytiradi.
“Davlat rahbarining 2022-yil 24-maydagi qaroriga asosan, Texnik jihatdan tartibga solish agentligi bilan birgalikda suv hisoblagichni turiga nisbatan bo‘lgan texnik talablarni ishlab chiqish va tasdiqlash belgilangan. Hozirgi kunda ushbu jarayon yakuniga yetgan. Amaldagi “Davlat xaridlari to‘g‘risida”gi qonunga asosan, tender savdolari e’lon qilinadi va mahalliy hamda xorijiy ishlab chiqaruvchilar tender savdolarida qatnashishi mumkin. Ular faqat texnik talablarga rioya qilgan suv hisoblagichlar bilan ishtirok etadi.
2023-yil 1-yanvardan boshlab aholiga davriy qiyoslov muddati tugagan suv hisoblagichlarni yangisiga almashtirish belgilangan.
Sinov tariqasida o‘rnatilayotgan hisoblagichlarning afzalligi shundaki, mazkur hisoblagichlarga ortiqcha aralashuv bo‘lmaydi, inson omili yo‘qoladi, korrupsion holatlarga barham beriladi, qog‘ozbozlikka chek qo‘yiladi. Shuningdek, har oyning ma’lum bir sanasida hisoblagichning o‘ttiz kunlik ma’lumotlari billing bazaga kelib tushadi. Hisoblagichlar masofadan ma’lumot uzatadi. Faqatgina texnik nosozliklar bo‘lganida muammoni bartaraf etish uchun mutaxassis ajratiladi. Qolgan paytlarda aholi xonadoniga borilmaydi. Avvallari xodimlarning uyma-uy yurib, hisoblagich ko‘rsatkichlarini tekshirishga sarflagan vaqti endi suv ta’minoti tarmoqlarining texnik holatini yaxshilashga yo‘naltiriladi”, — deydi A’zamxo‘ja Bo‘rixo‘jayev.
Mutaxassis suv hisoblagichning afzalligi haqida gapirarkan, hisoblagich o‘rnatgan xonadon bir oyda o‘rtacha 3 kub suvga, o‘rnatmaganlar esa oyiga 9 kub suvga to‘lov qilayotganini ta’kidladi.
Mirolim Isajonov suhbatlashdi
Mavzuga doir:
Izoh (0)