Ижтимоий тармоқларда Тошкент шаҳрининг бир қанча ҳудудларига синов тариқасида «ақлли» сув ҳисоблагичлари ўрнатилаётгани ҳақида хабарлар тарқалди. Бу эса тармоқ фойдаланувчилари ўртасида турли муҳокама ва тушунмовчиликларни келтириб чиқармоқда. Хўш, ичимлик суви учун мўлжалланган ҳисоблагичлар қайси ҳудудларга ўрнатилмоқда, жараён қачон якунланади, бундан аҳоли нима ютади-ю нималарни бой беради? «Дарё» мухбири шу каби саволларга жавоб олиш мақсадида «Ўзсувтаъминот» АЖ Метрология ва стандартлаштириш бўлими мутахассиси Аъзамхўжа Бўрихўжаевга мурожаат қилди.
Аъзамхўжа Бўрихўжаевнинг таъкидлашича, Ўзбекистоннинг уч ҳудудида пилот лойиҳалар амалга оширилмоқда, яъни синов тариқасида «ақлли» сув ҳисоблагичлар ўрнатилиб, ишлаш принциплари ўрганилмоқда.
«Хусусан, Тошкент шаҳрининг Шайхонтоҳур туманидаги 80 та хонадонга Франциянинг SUEZ компанияси маҳсулоти бўлган сув ҳисоблагичлар ўрнатилди. Уларнинг қандай ишлашини билиш ва турли шароитларда синаб кўриш мақсадида 40 таси кўп қаватли, 40 таси ҳовли уйларга жойлаштирилди.
Миробод туманида Жанубий Кореянинг иккита компанияси билан ҳамкорликда икки хил синов лойиҳа амалга оширилмоқда. Биринчиси, Шин Донг-А Electronics CО, LTD компанияси билан имзоланган меморандумга асосан, Қўйлиқ-1 мавзесида 610 дона сув ҳисоблагичлар ўрнатиш ҳамда биллинг тизимига уланиш белгиланган эди. Айни пайтгача 18 та кўп қаватли уйларга 500 дона сув ҳисоблагич ўрнатилди ва жараён давом этмоқда. Ушбу ҳисоблагичлар электромагнитли бўлиб, тармоқдаги носозликларгача маълумот бериш имконияти мавжуд.
Қўйлиқ-2, Қўйлиқ-3 ва Қўйлиқ-4 мавзеларида эса К-Water корпорацияси билан имзоланган меморандумга кўра, 7 минг 850 дона сув ҳисоблагич ўрнатиш ва биллинг тизимига уланиш кўзда тутилган. Бугунги кунга қадар 1 минг 900 дона сув ҳисоблагич ўрнатилди.
Фарғона вилоятининг Бағдод туманидаги юзлаб кўп қаватли уйларга Туркиянинг «Луна» компанияси ишлаб чиқарган ҳисоблагичлар жойлаштирилган», — дейди мутахассис.
Унинг айтишича, мазкур ҳисоблагичлар бепул ўрнатилмоқда, бунинг учун давлат бюджетидан маблағ ажратилмаган. Барчаси синов лойиҳа асосида инвесторлар маблағи ҳисобидан амалга оширилмоқда.
«Ўрнатилган ҳисоблагичлар синовдан ўтиб бўлгач, мутахассис, экспертлар хулосаси олинади. Уларнинг хулосасига асосан, ҳисоблагичларни амалиётга жорий этиш ёки этмаслик бўйича бир қарорга келинади.
Барчаси ҳозир ҳам синовда. Биз уларни турли шароитларда синаб кўришимиз керак. Чунки ҳисоблагичлар фақат Тошкент шаҳри аҳолиси учун мўлжалланмаган. Вилоятлардаги ҳовли уйлар, олисдаги хонадонларга ҳам ўрнатилади. Қорли, ёмғирли кунларда ер тагида қолиб кетиш, сув босиш ҳолатлари бўлади. Қисқаси, қишдаги совуққа ҳам, ёздаги иссиққа ҳам қай даражада чидамли эканлигини билишимиз лозим. Бунинг учун эса вақт керак», — дейди Аъзамхўжа Бўрихўжаев.
«Ўзсувтаъминот» АЖ вакилининг қайд этишича, «ақлли» ҳисоблагичларнинг иши компьютер тизими томонидан бошқарилади. Бу маълумотларни баҳолаш, тўплаш ва қайта ишлаш босқичида инсон омилини камайтиради.
«Давлат раҳбарининг 2022 йил 24 майдаги қарорига асосан, Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги билан биргаликда сув ҳисоблагични турига нисбатан бўлган техник талабларни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш белгиланган. Ҳозирги кунда ушбу жараён якунига етган. Амалдаги «Давлат харидлари тўғрисида»ги қонунга асосан, тендер савдолари эълон қилинади ва маҳаллий ҳамда хорижий ишлаб чиқарувчилар тендер савдоларида қатнашиши мумкин. Улар фақат техник талабларга риоя қилган сув ҳисоблагичлар билан иштирок этади.
2023 йил 1 январдан бошлаб аҳолига даврий қиёслов муддати тугаган сув ҳисоблагичларни янгисига алмаштириш белгиланган.
Синов тариқасида ўрнатилаётган ҳисоблагичларнинг афзаллиги шундаки, мазкур ҳисоблагичларга ортиқча аралашув бўлмайди, инсон омили йўқолади, коррупцион ҳолатларга барҳам берилади, қоғозбозликка чек қўйилади. Шунингдек, ҳар ойнинг маълум бир санасида ҳисоблагичнинг ўттиз кунлик маълумотлари биллинг базага келиб тушади. Ҳисоблагичлар масофадан маълумот узатади. Фақатгина техник носозликлар бўлганида муаммони бартараф этиш учун мутахассис ажратилади. Қолган пайтларда аҳоли хонадонига борилмайди. Авваллари ходимларнинг уйма-уй юриб, ҳисоблагич кўрсаткичларини текширишга сарфлаган вақти энди сув таъминоти тармоқларининг техник ҳолатини яхшилашга йўналтирилади», — дейди Аъзамхўжа Бўрихўжаев.
Мутахассис сув ҳисоблагичнинг афзаллиги ҳақида гапираркан, ҳисоблагич ўрнатган хонадон бир ойда ўртача 3 куб сувга, ўрнатмаганлар эса ойига 9 куб сувга тўлов қилаётганини таъкидлади.
Миролим Исажонов суҳбатлашди
Изоҳ (0)